Rak dróg (przewodów) żółciowych: rokowania. Przyczyny, objawy, leczenie raka dróg żółciowych

Rak dróg (przewodów) żółciowych (RDŻ) to nowotwór złośliwy, który powstaje w nabłonku wyścielającym światło dróg żółciowych i pęcherzyk żółciowy. Może się rozwinąć w obrębie wewnątrzwątrobowych, jak i zewnątrzwątrobowych dróg żółciowych. Jakie są przyczyny pojawienia się raka dróg żółciowych? Objawy i leczenie raka dróg żółciowych.

Spis treści

1. Rak dróg (przewodów) żółciowych: objawy
2. Rak dróg (przewodów) żółciowych: diagnoza
3. Rak dróg (przewodów) żółciowych: rokowania
4. Rak dróg (przewodów) żółciowych: leczenie
5. Rak dróg (przewodów) żółciowych: czynniki ryzyka

Rak dróg (przewodów) żółciowych to nowotwór, który stanowi od 15 do 20 procent wszystkich przypadków raka wątroby. Co roku wykrywany jest u około 100 000 pacjentów na świecie. Niestety zwykle rozpoznawany jest późno, przez co zwykle rokowania są złe.

Rak dróg (przewodów) żółciowych: objawy

W początkowej fazie rak dróg żółciowych daje mało charakterystyczne objawy, co sprawia, że rozpoznawany jest późno i pogarsza rokowania.

• żółtaczka - występuje u około 90 procent chorych, świadczy o zaawansowaniu procesu nowotworowego - niedrożności przewodu żółciowego i występowaniu utrudnień w odpływie żółci do dwunastnicy
• świąd skóry - występuje u około 2/3 procent chorych
• ból brzucha - tępy, stały, zlokalizowany w prawym podżebrzu, pojawia się, gdy rak zlokalizowany jest w obrębie dróg wewnątrzwątrobowych
• chudnięcie

Lekarz w badaniu fizykalnym niekiedy może stwierdzić powiększenie wątroby lub, sporadycznie, bardzo rzadko wyczuwalny guz w prawym podżebrzu. W przypadku, gdy rak lokalizuje się w drogach żółciowych blisko ujścia do dwunastnicy, w badaniu można wyczuć powiększony, niebolesny pęcherzyk żółciowy – jest to tzw. objaw Courvoisiera.

Rak dróg (przewodów) żółciowych: diagnoza

W badaniach krwi można obserwować:

• podwyższony poziom bilirubiny
• podwyższony poziom  enzymów wątrobowych: ALP, ALAT, AspAT, GGTP
• wyższe stężenie markerów nowotworowych: CEA i CA19-9

Wyniki badań obrazowych:

• USG pozwala ocenić poszerzenie dróg żółciowych, jęsli nie ma kamieni żółciowych nasuwa podejrzenie istnienia guza
• tomografia komputerowa pozwala ocenić zaawansowania nowotworu, przerzutów i rozległości naciekania
• MRCP pozwala ocenić zwężenia i poszerzenia dróg żółciowych i rozległość samego guza

Ostateczną diagnozę stawia się na podstawie wyników badania histopatologicznego.

Rak dróg (przewodów) żółciowych: rokowania

W przypadku raka dróg (przewodów) żółciowych rokowanie jest bardzo złe. Czas przeżycia od chwili rozpoznania różni się w zależności od lokalizacji guza:

• lokalizacja wewnątrzwątrobowa - czas przeżycia po rozpoznaniu nie przekracza 30 miesięcy, a często jest to nie więcej niż 12 miesięcy
• lokalizacja zewnątrzwątrobowa - pięcioletnie przeżycie po rozpoznaniu wynosi 20-30 procent

Rak dróg (przewodów) żółciowych: leczenie

Jedynym leczeniem, które daje szansę na wyzdrowienie jest operacja.

• W przypadku raka węwnątrzwątrobowych dróg żółciowych wykonuje się hemihepatektomię - usuwa się segmenty wątroby.
• W przypadku raka zewnątrzwątrobowych dróg żółciowych usuwa się drogi żółciowe oraz okoliczne węzły chłonne.
• Jeśli zajęty jest przewód żółciowy blisko jego ujścia do dwunastnicy, wykonuje się pankreatoduodenektomię (usunięcie dwunastnicy, przewodu żółciowego wspólnego i głowy trzustki z dokonaniem odpowiednich zespoleń).

Po operacji stosuje się niekiedy radioterapię lub/i i chemioterapię, ale nie zauważono wydłużenia czasu przeżycia chorych leczonych w ten sposób.

W przypadku chorych, u których zaawansowanie nowotworu wyklucza operację, stosuje się leczenie paliatywne, by poprawić jakość życia chorego oraz złagodzić objawy choroby: bólu, żółtaczki i świądu skóry. Stosuje się środki przeciwbólowe (również narkotyczne). By ułatwić odpływ żółci, wykonuje się drenaż dróg żółciowych.

Rak dróg (przewodów) żółciowych: czynniki ryzyka

• pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych (PSC) - częstość zachorowań na ten nowotwór u chorych na PSC jest znacznie wyższa niż w ogólnej populacji
• wrzodziejące zapalenie jelita grubego
• występowanie torbieli dróg żółciowych
• kamica dróg żółciowych wtórna do przewlekłych zapaleń dróg żółciowych - pacjenci z tymi schorzeniami powinni pozostawać pod stałą kontrolą poradni gastrologicznej.

Pacjentom, którzy należą do grup ryzyka lekarz powinien okresowo zalecać wykonywanie badań krwi i USG jamy brzusznej w celu wczesnego wykrycia choroby.