Prostatektomia radykalna metodą laparoskopową: wskazania, przebieg, powikłania

Prostatektomia radykalna metodą laparoskopową to jedna z metod operacyjnego leczenia raka prostaty. Dużą zaletą laparoskopowego usunięcia gruczołu krokowego jest mała inwazyjność takiej operacji. Kto może być operowany w ten sposób? Jak przebiega prostatektomia radykalna metodą laparoskopową?

Spis treści

1. Prostatektomia radykalna metodą laparoskopową: kwalifikacja
2. Prostatektomia radykalna metodą laparoskopową: przebieg
3. Prostatektomia radykalna metodą laparoskopową: przeciwwskazania
4. Prostatektomia radykalna metodą laparoskopową: powikłania

Prostatektomia radykalna metodą laparoskopową to chirurgiczne usunięcie gruczołu krokowego wraz z pęcherzykami nasiennymi, fragmentami nasieniowodów oraz niekiedy, w zależności od oceny niebezpieczeństwa przerzutów, otaczającymi węzłami chłonnymi.

Prostatektomia radykalna wykonywana jest u pacjentów z ograniczonym do stercza rakiem gruczołu krokowego lub z nowotworem miejscowo zaawansowanym z przerzutami, jako wstęp do leczenia multimodalnego. Zabieg prostatektomii radykalnej wykonuje się w znieczuleniu ogólnym metodą otwartą, laparoskopii lub z asystą robota.

Urolog Łukasz Curyło z krakowskiej SCM clinic podkreśla, że wybór metody leczenia raka prostaty jest uzależniony od wielu czynników, zawsze jest poprzedzony dokładną diagnozą oraz wywiadem i ostatecznie jest indywidualną decyzją lekarzy prowadzących i pacjenta.

Sposób leczenia tego typu nowotworu zależy między innymi od:

• wieku pacjenta
• stopnia zaawansowania choroby
• złośliwości
• współistnienia innych schorzeń

Każdy chory powinien być dokładnie poinformowany o istocie choroby, możliwych formach leczenia i ewentualnym ryzyku wystąpienia powikłań lub skutków ubocznych terapii.

Istnieje wiele różnych dróg leczenia raka prostaty: od aktywnego nadzoru, przez leczenie operacyjne do szeroko rozumianej radioterapii, a także eksperymentalnego leczenia małoinwazyjnego np. za pomocą HIFU. Jedną z metod leczenia raka prostaty jest prostatektomia radykalna, a ta wykonywana laparoskopowo jest obecnie najmniej inwazyjnym sposobem operowania.

- Laparoskopia jest obecnie najmniej inwazyjnym sposobem operowania. Rzadziej niż w przypadku operacji na otwartym organizmie występują po niej powikłania, a pacjent nie jest narażony na długi okres rekonwalescencji, dzięki czemu szybko wraca do sprawności operacyjnego - wyjaśnia specjalista SCM Clinic.

Prostatektomia radykalna metodą laparoskopową: kwalifikacja

O kwalifikacji do zabiegu decydują wyniki badań histopatologicznych i poziom PSA, czyli swoistego antygenu sterczowego. Uzupełnia się je badaniami obrazowymi: rezonansem magnetycznym i tomografią komputerową, a gdy w grę mogą wchodzić przerzuty do kości, także scyntygrafią.

Prostatektomia radykalna metodą laparoskopową: przebieg

Zabieg prostatektomii radykalnej metodą laparoskopową polega na wprowadzeniu do organizmu pacjenta specjalnych urządzeń poprzez bardzo małe, ok. 10 mm nacięcie, wykonane na powłokach brzusznych, tuż poniżej pępka.

Zestaw narzędzi, które są wprowadzane tą drogą składa się z optyki, która pozwala uwidocznić narządy w powiększeniu na ekranie monitora medycznego (kamery laparoskopowej) i instrumentarium laparoskopowego, czyli specjalnych mikronarzędzi, które pozwalają nacinać, wycinać, transformować oraz wciągać na zewnątrz fragmenty chorych tkanek. Powiększenie optyczne uzyskiwane podczas zabiegów, pozwala na bardzo dokładne preparowanie struktur, zaś stosowane narzędzia elektrochirurgiczne umożliwiają minimalizowanie utraty krwi w czasie zabiegu.

Po wykonaniu nacięć dostęp dla narzędzi może być wytworzony na tępo palcem lub z wykorzystaniem balonu Gaura. Przestrzeń robocza zostaje wypełniona dwutlenkiem węgla, który wprowadzany jest pod ciśnieniem. W ten sposób wytwarzana jest sztucznie odma, która zapewnia miejsce dla narzędzi i zmniejsza krwawienie w czasie operacji.

Operacja wycięcia gruczołu krokowego zaczyna się od wypreparowania jego przedniej powierzchni i uwolnienia go od powięzi miedniczej. Następnie prostata odcinana jest od szyi pęcherza moczowego.

W kolejny kroku preparuje się jak najdłuższy odcinek cewki moczowej, który później będzie wykorzystany do połączenia z pęcherzem moczowym. Chirurg preparuje również pęcherzyki nasienne i dystalne końce nasieniowodów, które zostają odcięte i skoagulowane.

Ostatnią, najważniejszą częścią zabiegu jest odtworzenie ciągłości układu moczowego, czyli połączenie pęcherza moczowego z kikutem cewki, który zostaje po usunięciu stercza. Po wykonaniu zespolenia wykonywany jest test szczelności, który polega na wypełnieniu pęcherza moczowego roztworem soli fizjologicznej.

Fragmenty uwolnionych i odciętych chorych tkanek, czyli gruczoł krokowy wraz z pęcherzykami nasiennymi, usuwane są w specjalnym worku przez poszerzony wcześniej otwór poniżej pępka.

Na koniec wypuszczony zostaje dwutlenek węgla z przestrzeni operacyjnej, wykonane zostaje szycie i założony opatrunek. Pacjent ma pozostawione dreny, które są usuwane po kilku dniach po operacji.

Prostatektomia radykalna metodą laparoskopową: przeciwwskazania

Podstawowymi ograniczeniami do operacji jest stan ogólny pacjenta i choroby towarzyszące np.

• choroba niedokrwienna serca
• POCHP
• cukrzyca

Prostatektomia radykalna metodą laparoskopową: powikłania

Możliwe powikłania to przede wszystkim:

• zwężenie szyi pęcherza moczowego
• zwężenie cewki moczowej
• wyciek moczu lub przetoka moczowa
• nietrzymanie moczu
• impotencja

O autorze

Lek. Łukasz Curyło

Lek. Łukasz Curyło - specjalista urologii z krakowskiej SCM clinic (www.scmkrakow.pl). Absolwent Akademii Medycznej w Krakowie. Egzamin specjalizacyjny z urologii zdał w 2012 roku uzyskując tytuł FEBU (Fellow European Board of Urology). Pracuje w Oddziale Klinicznym Urologii pod kierownictwem prof. Piotra Chłosty na stanowisku starszego asystenta. Od roku 2013 pełni funkcję Kierownika Przyklinicznej Poradni Urologicznej. Bierze czynny udział w Kongresach naukowych Polskiego Towarzystwa Urologicznego (PTU) oraz Europejskiego Towarzystwa Urologicznego (EAU). Współorganizuję kursy w ramach specjalizacji z zakresu urologii oraz technik małoinwazyjnych: laparoskopowych i endoskopowych. Szczególnie interesuje się onkologią urologiczną, laparoskopią w urologii oraz zabiegami rekonstrukcyjnymi dróg moczowych.