Operacje rekonstrukcyjne piersi. Jak przebiega rekonstrukcja piersi?

Rekonstrukcja piersi po mastektomii dla wielu kobiet oznacza zwycięstwo nad rakiem i powrót do normalności. Teoretycznie każda kobieta, która utraciła pierś albo jej część, niezależnie od rokowania na przyszłość, ma prawo do zabiegu rekonstrukcyjnego. W praktyce, ze względu na ograniczenia finansowe, z realizacją tego prawa bywa różnie.

Spis treści

1. Rekonstrukcja piersi: wspólna decyzja kobiety i lekarza
2. Rekonstrukcja jednoczasowa piersi
3. Rekonstrukcja piersi odroczona w czasie
4. Pielęgnacja nowej piersi po rekonstrukcji

Operacje rekonstrukcyjne (potocznie rekonstrukcja piersi) nie są zaliczane do operacji ratujących życie, a jedynie za takie płaci Fundusz, więc jeśli szpital przekroczy przyznany mu limit, NFZ nie zapłaci za rekonstrukcję. W Polsce zabiegi rekonstrukcyjne piersi przeprowadza się zaledwie u 10-15 proc. kobiet po mastektomii. I choć NFZ refunduje część kosztów operacji rekonstrukcyjnej, wciąż jest za mało pieniędzy, aby wszystkie kobiety mogły z nich skorzystać.

Rekonstrukcja piersi: wspólna decyzja kobiety i lekarza

O wyborze sposobu odtworzenia piersi decyduje kobieta wspólnie z lekarzem, który będzie wykonywał zabieg, a właściwie kilka następujących po sobie zabiegów, które w efekcie pozwalają odbudować pierś zbliżoną do naturalnej. Dlatego każda kobieta, która podejmuje decyzję o rekonstrukcji, powinna odpowiedzieć sobie na pytanie: dlaczego chce to zrobić? Odpowiedź jest ważna, ponieważ pozwala zaakceptować i bez stresu przejść kolejne etapy leczenia. Panie decydujące się na odtworzenie piersi często twierdzą, że bez takiego zabiegu nigdy nie czułyby się pełnowartościowymi kobietami, inne chcą uniknąć kłopotów związanych z noszeniem protezy w specjalnym biustonoszu, a jeszcze inna grupa jest przekonana, że tylko w ten sposób uniknie bólu nierównomiernie obciążonego kręgosłupa. Dla większości, zwłaszcza młodszych kobiet, jest to droga do poprawy samopoczucia, odzyskania pewności siebie i powrotu do normalnego życia. Ale ważne jest i to, aby wiedzieć, że choć coraz częściej trudno odróżnić pierś zrekonstruowaną od zdrowej, to nie będzie ona miała naturalnego czucia, będzie nieco inna w dotyku.

Rekonstrukcja jednoczasowa piersi

Jeżeli konieczne jest usunięcie całej piersi, jej rekonstrukcję można przeprowadzić podczas tego samego zabiegu, wszczepiając protezę lub ekspander. Ale łączoną operację robi się w ściśle określonych przypadkach. Podstawowym kryterium jest zaawansowanie choroby nowotworowej. Łączone operacje wykonuje się, gdy nowotwór jest w stadium przedinwazyjnym, gdy jest niskie ryzyko naświetlań i wtedy, kiedy kobieta nie ma innej choroby nowotworowej. Rekonstrukcja jednoczasowa jest idealnym zabiegiem dla kobiet obciążonych mutacjami genów BRCA1 i BRCA2, czyli genami odpowiedzialnymi za rozwój raka piersi.Przeciwwskazaniem do jednoczesnego wykonania obu zabiegów jest dalszy przebieg leczenia, czyli np. zaplanowane napromienianie. Inne przeciwwskazania to wysoki stopień zaawansowania choroby, np.: naciek nowotworu na skórę. Odroczoną rekonstrukcję – czasem po wielu miesiącach – wykonuje się po zakończeniu leczenia uzupełniającego. Można ją przeprowadzić u wszystkich pań, o ile nie ma przeciwwskazań do znieczulenia ogólnego. Decyduje tu tylko wola pacjentki.

Rekonstrukcja piersi odroczona w czasie

Jeśli pacjentka po usunięciu gruczołu piersiowego przeszła radioterapię, to do odtworzenia piersi wykorzystuje się jej własne tkanki. Nie da się bowiem pod mięsień piersiowy po napromienianiu wprowadzić implantu czy ekspandera, gdyż mięsień ten jest zwłókniały, osłabiony po naświetlaniach i nie będzie w stanie utrzymać protezy. Przy odroczonych operacjach stosuje się zazwyczaj dwie techniki.1. Można pobrać mięsień najszerszy grzbietu (to mięsień biegnący od łopatki aż do miednicy). Wszywa się go następnie w ranę pooperacyjną i umieszcza pod nim protezę, która odpowiada kształtem zdrowej piersi. Zabieg jest rozciągnięty w czasie, a poszczególne etapy przeprowadza się w kilkumiesięcznych odstępach. Gdy pierś ułoży się na właściwym miejscu, odtwarza się brodawkę wraz z otoczką. Jeśli pacjentka nie chce poddać się kolejnemu zabiegowi, może korzystać z silikonowej brodawki, którą codzienne przykleja do nowej piersi. Pobranie mięśnia najszerszego grzbietu jest bezpieczne, nie ma on bowiem dużego znaczenia dla zachowania prawidłowej sylwetki. Na plecach pozostaje blizna o długości ok. 12 cm, ale dobry chirurg tak wykona cięcie, że ukryje się ona pod ramiączkiem biustonosza.2. Do rekonstrukcji wykorzystuje się płat skórno-mięśniowy pobrany z brzucha. Zwykle pobiera się część mięśnia prostego z fragmentem skóry i tkanki tłuszczowej, z którego formuje się pierś. Przy takich operacjach nie wszczepia się już protez piersi. Jeśli chora nie przechodziła pooperacyjnej radioterapii, wykonuje się zabieg, w czasie którego pod mięsień wszczepia się ekspander. Korzysta się z niego, gdy naturalna pierś jest bardzo duża lub gdy pozostało mało tkanki po amputacji chorej piersi. Umieszczony pod mięśniem ekspander stopniowo jest wypełniany coraz większą ilością soli fizjologicznej. Gdy uzyska się już odpowiednio dużą "kieszonkę", co zajmuje ok. 4 miesięcy, ekspander zostaje usunięty i umieszcza się tam protezę piersi. Pierś zrekonstruowana nigdy nie będzie opadała, dlatego często kolejnym etapem leczenia jest korekta, a fachowo mówiąc: symetryzacja zdrowej piersi, aby pasowała do tej zrekonstruowanej. Symetryzację można wykonać podczas operacji rekonstrukcyjnej lub po kilku miesiącach od pierwszego zabiegu.

Pielęgnacja nowej piersi po rekonstrukcji

Tylko w pierwszym okresie po zabiegu kobieta musi ograniczyć poruszanie ręką, nie przeciążać jej noszeniem zakupów czy ciężką pracą fizyczną. Kiedy blizny się wygoją, wszystko wraca do normy. Można chodzić na basen, na plażę, stosować kosmetyki do ciała itd. Panie, które mają wszczepione implanty, powinny jednak chronić pierś przed urazami. W pierwszych miesiącach po operacji rekonstrukcyjnej należy nosić specjalny biustonosz, który można kupić w sklepie medycznym. Po wygojeniu się piersi można już nosić zwykłą bieliznę, ale dobraną przez specjalistkę, czyli przez brafitterkę. Nie można zapominać o regularnych kontrolach u onkologa. Początkowo badania kontrolne przeprowadza się co 3 miesiące, następnie co pół roku.

miesięcznik "Zdrowie"

Anna Jarosz

Konsultacja: Paweł Pyka