Nowotwory jamy ustnej i gardła: przyczyny. Jakie są czynniki ryzyka rozwoju raka jamy ustnej i gardła?

Nowotwory jamy ustnej i gardła są jednymi z częściej diagnozowanych nowotworów w Polsce. Mimo to rzadko są rozpoznawane we wczesnym stadium rozwoju. Z tego powodu Polska znajduje się w czołówce krajów z najwyższym wskaźnikiem śmiertelności pacjentów cierpiących na raka jamy ustnej i gardła. Jakie są przyczyny tego typu nowotworów? Jakie są czynniki ryzyka rozwoju raka jamy ustnej i gardła?

Nowotwory jamy ustnej i gardła należą do grupy nowotworów głowy i szyi. Z nowotworów jamy ustnej najczęściej diagnozuje się raka języka (ponad połowa przypadków) i wargi. Z nowotworów gardła najczęściej rozpoznaje się rak krtani, czyli raka dolnej części gardła, który według badań stanowi 40 procent wszystkich nowotworów występujących w obrębie głowy i szyi. Rak krtani jest jednocześnie drugim, po raku płuc, najpowszechniejszym nowotworem dróg oddechowych. Często diagnozuje się także raka jamy i części ustnej gardła (gardło środkowe), rzadziej raka części nosowej gardła (gardło górne).

Nowotwory jamy ustnej i gardła - przyczyny

Przyczyną nowotworów jamy ustnej i gardła jest palenie papierosów i nadużywanie alkoholu. Na rozwój obu nowotworów wpływ ma także osłabienie organizmu w wyniku leczenia immunosupresyjnego (np. po przeszczepie) czy zakażenia wirusem HIV. Niewłaściwa dieta, która prowadzi do niedoboru witamin (głównie wit. A, C, grupy witamin B) i składników mineralnych, także jest jednym z czynników ryzyka rozwoju choroby. Ważną rolę odgrywają także wiek i płeć - raka jamy ustnej najczęściej diagnozuje się u osób od 50. do 70. roku życia, a raka gardła u tych po 40. roku życia. W obu przypadkach częściej u mężczyzn niż u kobiet.

Rak jamy ustnej - pozostałe przyczyny

W przypadku raka jamy ustnej dodatkowymi czynnikami ryzyka rozwoju choroby są:

• niewłaściwa higiena jamy ustnej
• drażnienie błony śluzowej jamy ustnej (np. poprzez niedopasowaną protezę, nieprawidłowe uzupełnienia protetyczne czy przewlekłe stany zapalne)
• wdychanie chemikaliów lub pyłu drzewnego (może mieć wpływ na rozwój raka szczęki)
• działanie promieni słonecznych (dotyczy raka wargi dolnej)
• zmiany i stany przednowotworowe w jamie ustnej, w obrębie których może rozwinąć się rak

Rak gardła - pozostałe przyczyny

W przypadku raka gardła czynnikiem ryzyka rozwoju choroby jest narażenie na chemikalia, np. na wdychanie pyłu azbestowego czy opary olejów mineralnych. Rozwojowi nowotworu sprzyjają także choroby krtani i zatok. Znacznym czynnikiem ryzyka są także zmiany przedrakowe.

Monika Majewska