Co wiesz o radioterapii? Fakty i mity, które warto znać

Weryfikacja

Autor: Anna Tłustochowicz

Obecnie radioterapia (tzw. leczenie napromienianiem) jest bezpieczną i skuteczną metodą leczenia nowotworów złośliwych. Wykorzystuje ona promieniowanie jonizujące do zniszczenia komórek nowotworowych, które jest podobne do promieniowania podczas zwykłego prześwietlenia promieniami Roentgen. Wokół tego leczenia krążą jednak różne mity. Jaka jest zatem prawda o radioterapii? Wszelkie wątpliwości rozwiewa dr hab. n. med. Joanna Jońska-Gmyrek, kierownik oddziału radioterapii w Radomskim Centrum Onkologii.

Spis treści

1. 6 rzeczy o radioterapii, o których warto wiedzieć

Radioterapia jest zalecana jako część składowa leczenia u ponad 50 proc. pacjentów walczących z chorobą nowotworową. Może być stosowana samodzielnie jako radykalna forma leczenia albo jako uzupełnienie procesu leczenia. Zwykle tego typu leczenie trwa kilka tygodni (około 5-8 tygodni).

Skuteczność radioterapii zależy od typu histologicznego guza i masy nowotworu. Ta metoda leczenia jest bardzo skuteczna w niszczeniu bardzo wczesnych ognisk nowotworu (nawet w przypadku guzów promienioopornych). 

6 rzeczy o radioterapii, o których warto wiedzieć

Co warto wiedzieć jeszcze na temat radioterapii? Wraz ze specjalistką radioterapii onkologicznej z dr hab. n. med. Joanną Jońską-Gmyrek dementujemy fałszywe informacje na temat tej metody leczenia i przedstawiamy fakty!

1. Radioterapia jest metodą leczenia do zwalczania niemal wszystkich rodzajów raka – FAKT

Obok chemioterapii i leczenia chirurgicznego, radioterapia to jedna z trzech najważniejszych metod leczenia nowotworów. Wskazania do radioterapii zależą od rodzaju i lokalizacji raka oraz od przyjętego schematu leczenia. Radioterapię dzieli się na:

• radykalną – ma na celu wyleczenie pacjenta między innymi z nowotworów skóry, raka przełyku, raka krtani, raka jądra (nasieniaka), chłoniaka i niedrobnokomórkowego raka płuc.
• uzupełniającą (adiuwantową) – najczęściej stosowana jest po operacji usunięcia raka piersi w celu dodatkowej eliminacji komórek nowotworowych z organizmu chorego. 
• indukcyjną (neoadiuwantową) – pacjent poddawany jest tej radioterapii przed właściwym leczeniem operacyjnym, np. w przypadku raka odbytnicy, aby zmniejszyć zarówno rozmiar guza, jak i prawdopodobieństwo nawrotu choroby.
• paliatywną lub objawową – stosowana jest przede wszystkim w celu poprawy jakości życia pacjenta z bolesnymi przerzutami do kości lub mózgu albo chorego na raka płuc.
• stereotaktyczna (SBS, SBRT) – uznana jest za unikalną metodę leczenia chorób nowotworowych i zmian patologicznych. Polega ona na podaniu jednej lub kilku dawek promieniowania na obszar guza z minimalną ilością otaczających go zdrowych tkanek.

2. Radioterapia sprawia ból – MIT

Zabieg radioterapii jest bezbolesny. Procedura napromieniania jest podobna do tomografii komputerowej czy radiografii (RTG). W przebiegu leczenia pacjent może zmagać się z różnymi dolegliwościami, w tym z bólem, jeśli dojdzie do tzw. ostrego odczynu popromiennego. Jest to jeden z najczęstszych skutków ubocznych radioterapii, a dokładniej wyjaśniając, miejscowa reakcja zdrowych tkanek znajdujących się w napromiennym obszarze. Może objawiać się między innymi zmianami zabarwienia skóry, zmianami naczyniakowatymi czy stwardnieniem skóry.

3. Radioterapia może również uszkodzić zdrowe narządy – MIT

Nie, choć niewykluczone, że może dojść do takiej sytuacji. Przy precyzyjnie opracowanej radioterapii cierpią chore narządy. Mogą wystąpić odczyny popromienne – ulegają one wygojeniu zwykle po 2 tygodniach od napromieniowania. Niektóre odczyny mogą utrzymywać się nawet do 3 miesięcy.

 Przeczytaj także: Skóra w trakcie i po radioterapii. Jak ją pielęgnować?

4. Obniżenie nastroju jest zaliczane do skutków ubocznych radioterapii – MIT

Czynniki psychiczne bywają zdarzeniem niepożądanym wielu chorób, nie tylko nowotworowych. Gorszy nastrój nie jest skutkiem ubocznym radioterapii, czyli jednej z trzech ważniejszych metod leczenia nowotworów.

5. Pacjent po radioterapii jest zagrożeniem dla bliskich, zwłaszcza dla dzieci i osób starszych - MIT

Obecnie w radioterapii są stosowane fotony wytwarzane przez generatory zaawansowanego sprzętu. Pacjent napromieniany jest w tzw. bunkrze, czyli w pomieszczeniu z odpowiednio wzmocnionymi ścianami. Po wyjściu z niego pacjent nie stanowi zagrożenia dla otoczenia.

6. Po radioterapii można porzucić dietę i wrócić do normalnego żywienia – FAKT

Powrót do normalnego żywienia jest możliwy najczęściej po 4 tygodniach od zakończenia radioterapii. W przypadku napromieniania nowotworu w okolicy jamy brzusznej i miednicy warto jednak pozostać przy diecie. Natomiast przy napromienianiu nowotworów okolic głowy i szyi (języka i przełyku) zalecana jest zmiana konsystencji podawanych posiłków, czyli pokarmy w postaci papek, płynów.

Anna Tłustochowicz