Zmaga się z nią co 8. Polak. Jedna z najczęstszych chorób wciąż bywa źle diagnozowana

Astma to współcześnie jedna z najczęściej rozpoznawanych chorób. Dotyczyć może dzieci, młodzieży i pacjentów dorosłych. Bywa, że mimo objawów, osoba zmagająca się z astmą długo czeka na diagnozę. Bywa też, że już po diagnozie, nie leczy astmy właściwie, nie zażywa leków i nie wie, czy i jaką aktywność fizyczną wybrać, żeby zmniejszyć dolegliwości.

Co 8. Polak zmaga się z astmą 

Astma to dość częsta dolegliwość. I, co więcej, coraz częstsza. Prof. dr hab. n. med. Piotr Kuna, kierownik II Katedry Chorób Wewnętrznych oraz Kliniki Chorób Wewnętrznych Astmy i Alergii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, wiceprezes Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Chorób Cywilizacyjnych, komentuje:

- W ciągu ostatnich 20–30 lat liczba zachorowań wzrosła kilkakrotnie, szczególnie w krajach rozwijających się – w tym również w Polsce. Z najnowszych badań epidemiologicznych wynika, że objawy astmy oskrzelowej występują u co ósmego mieszkańca naszego kraju.

Innymi słowy, z astmą zmaga się ok. 5 milionów osób w samej Polsce. Szacunkowo ok. 5 proc. pacjentów ma astmę, której przebieg uważany jest za ciężki.

Lekarze nie rozpoznają, pacjenci nie biorą leków 

Wśród problemów, z jakimi zmagają się pacjenci, są trudności z właściwym rozpoznaniem i leczeniem. Problemy z leczeniem występują po obu stronach, gdyż wielu pacjentów nie przyjmuje systematycznie leków. A astma nieleczona powoduje przejście w cięższą postać choroby.

Ale i lekarze nie są tu bez winy: - Niestety, często lekceważą objawy astmy w jej stadium początkowym, kiedy dolegliwości pojawiają się i mijają. Zignorowana choroba może łatwo przybrać postać ciężką, a wówczas jest już za późno na prostą kontrolę i trudno o skuteczne leczenie. Zaniedbana astma, tak jak choroby nowotworowe, postępuje i może doprowadzić nawet do niepełnosprawności. Z kolei kiedy przebieg astmy jest łagodny, to leczenie jest naprawdę łatwe, bezpieczne i pozwala prawie całkowicie powstrzymać rozwój choroby – wyjaśnia prof. dr hab. n. med. Piotr Kuna.

Eozynofile a astma

Co ważne, astma może mieć wiele postaci, jak m.in. astma alergiczna, astma niealergiczna, astma wirusowa, astma eozynofilowa, astma nieeozynofilowa, astma z otyłością, astma wysiłkowa. Ciekawym zjawiskiem jest fakt związków astmy z eozynofilami.

- Są to komórki kwasochłonne, tzn. chłoną kwaśny barwnik – czyli eozynę. Pełnią bardzo ważną funkcję: chronią nasze organizmy przed infekcjami pasożytniczymi i wirusowymi. W toku rozwoju cywilizacji zagrożenie chorobami pasożytniczymi zmalało dla nas kilkaset razy, w związku z tym organizm przekierował mechanizmy obronne – zauważa prof. dr hab. n. med. Piotr Kuna.

Aktualnie więc „przekierowane” eozynofile bronią organizm przed alergenami. Ich podwyższony poziom może towarzyszyć też astmie, której towarzyszy stan zapalny w drogach oddechowych.

- U astmatyków zapalenie trwa cały czas, regeneracja nie następuje, a eozynofile zaczynają się intensywniej mnożyć, coraz dłużej żyją i coraz intensywniej pracują. W pewnym momencie ta pierwotna reakcja obronna dochodzi do punktu krytycznego i oddziaływanie eozynofili zaczyna być szkodliwe. Zatem komórki, które mają za zadanie nas chronić i leczyć, zaczynają szkodzić organizmowi – wyjaśnia mechanizm ich działania prof. dr hab. n. med. Piotr Kuna, tłumacząc, dlaczego astma ciężka to jednocześnie zwykle astma eozynofilowa.

Sądzi się, że eozynofile mogą mieć też związki m.in. z rozwojem przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP). W diagnostyce astmy niezbędna jest więc m.in. weryfikacja poziomu eozynofili za pomocą badań krwi.

Astma a aktywność fizyczna 

Życie z astmą, mimo tak częstego występowania tego schorzenia, wciąż wiąże się z trudnościami, związanymi m.in. z brakiem informacji ze strony lekarzy, jaki tryb życia może korzystnie wpływać na zmniejszenie objawów astmy.

Badania wykazały, że regularna aktywność fizyczna jest czynnikiem, który może sprzyjać łagodzeniu objawów astmy. Pacjenci, którzy każdego dnia chodzili co najmniej 7500 kroków, mieli lepsze wyniki, jeśli chodzi o poziom kontroli astmy, w porównaniu z osobami, które codziennie chodziły mniej.

Ponadto zauważono, że oprócz braku aktywności fizycznej, gorszej kontroli nad chorobą sprzyjać mogą objawy lękowe, stany depresyjne. Innymi slowy dobrze dobrane leczenie zaburzeń psychicznych, w połączeniu z aktywnością fizyczną, mogą być kluczem do sukcesu, jakim jest właściwa kontrola nad astmą.

Nie jest więc prawdą pokutujący mit, że osoby z astmą powinny prowadzić „oszczędny” tryb życia, bo odpowiednio dobrana aktywność fizyczna, uwzględniająca potrzeby i możliwości pacjenta, może powodować poprawę stanu i lepszą kontrolę nad chorobą.

Katarzyna Głuszak