Zatrzymanie akcji serca a zawał. Poznaj różnicę i natychmiast udziel pomocy
Zatrzymanie akcji serca to nie to samo co zawał, choć wygląda niemal identycznie. Przede wszystkim chodzi o mechanizm odpowiadający za każdy z wymieniowych stanów. American Heart Association (AHA) wyjaśnia, na czym polegają różnice oraz jakie są przyczyny zatrzymania akcji serca.
AHA wskazuje, że aż 9 na 10 osób umiera kiedy do zatrzymania akcji serca dochodzi poza szpitalem. Okazuje się także, że tylko 40 % ludzi, którzy doświadczyli tego stanu, mogli liczyć na natychmiastową pomoc, zanim na miejscu pojawi się karetka. A zatem wciąż mamy sporo do nadrobienia choćby w zakresie udzielania pierwszej pomocy.
Czy zawał to, to samo co zatrzymanie akcji serca?
Nie, a powód jest prosty, stoją za tym zupełnie dwa różne mechanizmy. Otóż do zatrzymania akcji serca dochodzi na skutek awarii elektrycznej w tym narządzie. Wówczas pojawia się arytmia, ponieważ z powodu zakłóceń serce nie jest w stanie pompować krwi do płuc, mózgu i pozostałych narządów.
Już kilka sekund później taka osoba traci przytomność, nie oddycha lub z trudem łapie niewielką ilość tlenu. Na skutek zatrzymania akcji serca i niedotlenienia śmierć następuje bardzo szybko jeżeli nikt w otoczeniu nie rozpocznie resuscytacji krążeniowo-oddechowej.
Dlatego specjaliści z American Heart Association podkreślają, że najważniejsze jest natychmiastowe działanie. Nie należy także bać się korzystania z defibrylatora AED. To urządzenie jest tak skonstruowane, że mówi nam co mamy robić. A dzięki temu możemy uratować komuś życie.
A zatem podstawową różnicą pomiędzy zatrzymaniem akcji serca a zawałem jest to, że pierwsze zdarzenie jest wynikiem awarii elektrycznej narządu, a drugie skutkiem problemów z krążeniem. Do zawału dochodzi, kiedy z jakichś przyczyn zablokowany zostaje przepływ krwi do serca. Powodem może być zablokowanie tętnicy przez skrzep lub jej zwężenie z innych przyczyn. Jeśli przepływ krwi nie zostanie przywrócony, część serca normalnie odżywiana przez zablokowaną tętnicę zaczyna obumierać.
Ludzie często mylą zatrzymanie akcji serca z zawałem serca lub używają tych terminów zamiennie, ale nie są one tym samym. Zawały serca często mogą prowadzić do zatrzymania akcji serca, ale nie odwrotnie.
Jak odróżnić zatrzymanie akcji serca od zawału?
Zatrzymanie akcji serca występuje, gdy serce przestaje bić niespodziewanie z powodu problemów elektrycznych.
- Jest wywołane przez wadliwe działanie układu elektrycznego serca, co prowadzi do nieregularnego rytmu serca (arytmii). Gdy serce przestaje pompować krew, mózg i inne organy przestają funkcjonować.
- Zatrzymanie akcji serca to problem "ELEKTRYCZNY".
- CO SIĘ DZIEJE?
Kilka sekund po zatrzymaniu akcji serca osoba staje się nieprzytomna, nie oddycha lub ma bardzo płytki oddech.Śmierć następuje szybko, jeśli nie zostanie natychmiast wykonana resuscytacja krążeniowo-oddechowa (CPR).
- CO ROBIĆ?
Szanse na przeżycie mogą się podwoić lub nawet potroić, jeśli RKO zostanie wykonane natychmiast.
- Zadzwoń na 112 lub 999.
- Rozpocznij RKO.
- Użyj automatycznego defibrylatora zewnętrznego (AED), jeśli jest dostępny.
Każda minuta bez podjęcia działania obniża szanse na przeżycie o 10%. Zatrzymanie akcji serca to jedna z głównych przyczyn śmierci. Dotyczy tysięcy osób rocznie, z czego około 75% przypadków ma miejsce w domu.
CZYM JEST ZAWAŁ SERCA?
Zawał serca występuje, gdy przepływ krwi do serca zostaje zablokowany.
- Zablokowana tętnica uniemożliwia dopływ bogatej w tlen krwi do części serca. Jeśli blokada nie zostanie szybko usunięta, obszar serca zaczyna obumierać.
- Zawał serca to problem "KRĄŻENIOWY".
CO SIĘ DZIEJE?
Objawy mogą być nagłe lub stopniowe i obejmować:
- Ból w klatce piersiowej,
- Duszność,
- Zimne poty,
- Nudności lub wymioty.
Objawy u kobiet mogą różnić się i obejmować bóle pleców, żuchwy lub nudności.W przeciwieństwie do zatrzymania akcji serca, serce zwykle nie przestaje bić.
CO ROBIĆ?
Jeśli podejrzewasz zawał serca:
- Zadzwoń na lokalny numer ratunkowy – każda minuta ma znaczenie!
- Udziel pomocy i czekaj na przybycie zespołu ratunkowego.
Transport karetką umożliwia szybsze rozpoczęcie leczenia w szpitalu. Większość zawałów serca nie prowadzi do zatrzymania akcji serca, ale jest ono możliwe w przypadku poważnych powikłań.
Zatrzymanie akcji serca - przyczyny
Skoro wiemy już, że zatrzymanie akcji serca i zawał to nie jest to samo, warto pochylić się nad przyczynami. AHA wymienia takie stany jak:
- Kardiomiopatia przerostowa (HCM) lub pogrubienie mięśnia sercowego - to częsta przyczyna nagłej śmierci sercowej obserwowana u sportowców i młodych osób. Powodem mogą być kwestie genetyczne lub trening, który ostatecznie pogrubia serce. Wówczas narząd jest bardziej podatny na migotanie komór.
- Commotio cordis - American Heart Association wyjaśnia, że jest to rzadkie zjawisko spowodowane tępym uderzeniem w klatkę piersiową. Na skutek czego dana osoba może nagle umrzeć, choć nie stwierdza się widocznego uszkodzenia serca. Okazuje się, że kiedy dojdzie do uderzenia w klatkę piersiową w niewłaściwym momencie pracy, zachodzi zaburzenie elektryczne w narządzie. To z kolei prowadzi to arytmii upośledzającej pompowanie krwi.
RKO ratuje życie. Jak wykonać resuscytację krążeniowo-oddechową?
Bez względu na przyczynę zatrzymania akcji serca niezbędne jest natychmiastowe podjęcie działań. W tym celu konieczne jest rozpoczęcie resuscytacji krążeniowo-oddechowej w skrócie (RKO).
Przede wszystkim przed podjęciem działań należy delikatnie potrząsnąć poszkodowanym i kilka razy zapytać głośno, czy coś się stało, cy potrzebuje pomocy. Może okazać się, że dana osoba jest bezdomna, śpi, lub jest przytomna, ale odmawia przyjęcia pomocy. Wówczas należy skontaktować się z policją i wezwać pogotowie.
Jeżeli jednak dana osoba nie reaguje, nie ma z nią kontaktu, to znak, że straciła przytomność. Jeżeli poszkodowany oddycha, należy ułożyć go w pozycji leżącej. Jeśli nie, zamiast rozpocznij RKO.
Resuscytacja u osoby dorosłej:
- 30 uciśnięć,
- 2 wdechy.
Resuscytacja u dziecka:
- 5 wdechów ratowniczych,
- 15 uciśnięć klatki,
- 2 wdechy.
Pamiętaj, że RKO należy kontynuować do momentu przyjazdu karetki.
