Uraz łokcia, barku, nadgarstka po upadku. Ekspert wyjaśnia, co robić

Urazy łokcia, barku czy nadgarstka to powszechne zimowe kontuzje - dochodzi do nich m.in. na skutek upadków na śliskich chodnikach. Dlaczego akurat te części ciała narażone są na urazy podczas upadku? Ekspert, dr n. med. Tomasz J. Kowalski, ortopeda i traumatolog z kliniki Carolina Medical Center wyjaśnia, jak rozpoznać, że w wyniku upadku doszło do urazu nadgarstka, łokcia lub barku i radzi, co wtedy robić.

Wydawałoby się, że na skutek poślizgnięcia się na chodniku najbardziej cierpią kończyny dolne. Jednak  nie zawsze tak jest - urazy łokcia, barku, nadgarstka zaliczane są do równie częstych konsekwencji zimowych upadków.

– W obrębie kończyny górnej dominują urazy kostne, szczególnie – złamanie dalszej nasady kości promieniowej oraz głowy kości ramiennej, wraz z urazami tkanek miękkich – mówi dr n. med. Tomasz J. Kowalski, ortopeda i traumatolog z kliniki Carolina Medical Center, który specjalizuje się w chirurgii barku i łokcia.

– Gdy człowiek potknie się, instynktownie wyciąga ręce, by chronić ciało przed upadkiem. Ciężar ciała spada nagle na nadgarstki, które przekazują te obciążenia do obręczy barkowej. A złamanie głowy kości ramiennej to już trzecie najczęstsze złamanie w obrębie układu szkieletowego u osób starszych. U pacjentów powyżej 50. roku życia często dochodzi również do zerwania ścięgien – dodaje ekspert.

Spis treści

1. Uraz nadgarstka po upadku
2. Uraz łokcia po upadku
3. Uraz obojczyka po upadku
4. Uraz po upadku - kiedy to powód do niepokoju?
5. Uraz po upadku - jak zmniejszyć ryzyko?

Uraz nadgarstka po upadku

Z powodu upadku często dochodzi do urazów nadgarstka, w tym do złamania dalszej nasady kości promieniowej oraz kości łódeczkowatej. Do każdej z tych kontuzji może dojść na skutek upadku na wyprostowaną rękę. Urazy te objawiają się obrzękiem i bólem nadgarstka, objawem złamania dalszej nasady kości promieniowej jest również zniekształcenie i zasinienie okolicy nadgarstka.

Jeśli złamanie nie jest przemieszczone, leczenie polega na unieruchomieniu kończyny w ortezie lub gipsie na 4-6 tygodni (kość promieniowa) lub 6-12 tygodni (kość łódeczkowata), a także na rehabilitacji. Jeżeli doszło do złamania z przemieszczeniem, niezbędne jest operacyjne nastawienie złamanej kości i zespolenie jej przy użyciu elementów stabilizujących  - płytki oraz śrub.

Uraz łokcia po upadku

Najczęstszym urazem łokcia po upadku jest złamanie głowy kości promieniowej oraz złamanie wyrostka łokciowego. Do złamania głowy kości promieniowej może dojść w efekcie upadku na wyprostowaną, przekręconą w łokciu rękę. Jego objawem jest ból po bocznej stronie łokcia, który nasila się przy próbie rotacyjnych ruchów przedramienia czy nadgarstka.

Leczenie - o ile złamanie jest nieprzemieszczone - polega na krótkotrwałym (1 do 2 tygodni) unieruchomieniu w ortezie lub szynie gipsowej oraz rehabilitacji. Jeżeli doszło do przemieszczenia, złamaną kość trzeba nastawić operacyjnie (w tym zespolić płytką i śrubami), niekiedy konieczna jest endoproteza głowy kości promieniowej.

Do złamania wyrostka łokciowego może dojść podczas upadku bezpośrednio na łokieć. Urazowi towarzyszy obrzęk i ból w tylnej części łokcia, który nasila się przy próbie zgięcia ręki. W większości przypadków leczenie polega na operacyjnym nastawieniu i zespoleniu z wykorzystaniem, np. pętli  stabilizujących.

Uraz obojczyka po upadku

Skutkiem upadku może być również uraz obojczyka. Może dojść do złamania obojczyka, które jest zazwyczaj efektem bezpośredniego upadku na bark, rzadziej – na wyprostowaną rękę. W takim wypadku pojawia się obrzęk, zasinienie i zniekształcenie nad obojczykiem, a dodatkowo – ból (również w barku przy próbach poruszania).

Jeśli przemieszczenie się trzonu obojczyka jest niewielkie, leczy się je zachowawczo w ortezie przez ok. 6 tygodni, wskazana jest również rehabilitacja. Przy większych przemieszczeniach lub złamaniach okolicy dalszej obojczyka niezbędne jest leczenie operacyjne.

Urazem tej części ciała bywa również zwichniecie stawu barkowo-obojczykowego, do którego może dojść w wyniku bezpośredniego upadku na bark. Objawy zwichniecia stawu barkowo-obojczykowego to zniekształcenie nad barkiem lub obojczykiem, zmiana konturów lub brak symetrii barków, ból – również przy ruchach barkiem. Podwichnięcia stawu leczy się zachowawczo przez unieruchomienie w temblaku przez ok. 4 tygodnie, natomiast zwichnięcia – stabilizując obojczyk operacyjnie.

Uraz po upadku - kiedy to powód do niepokoju?

Czy uraz po upadku powinien niepokoić? Jeśli w ciągu dwóch następnych dni nie pojawią się żadne niepokojące objawy - lub są one łagodne i same ustępują - nie ma się czym martwić. Jednak istnieją objawy, które są sygnałem do natychmiastowego kontaktu z lekarzem.

– Wymieniłbym trzy rodzaje takich objawów – mówi dr n. med. Tomasz J. Kowalski. – Pierwszy – to uczucie, że podczas upadku „coś się zerwało” lub „przeskoczyło”. Drugi – jeśli bardzo silny ból uniemożliwia poruszanie kończyną. Trzeci – jeśli zauważamy jakąkolwiek deformację kończyny czy barku. W takich przypadkach warto udać się na dyżur ortopedyczny.

Bardzo ważny jest czas reakcji. Jeżeli lekarz podejrzewa złamanie, kieruje pacjenta na badanie RTG, jeśli podejrzewa uraz ścięgna - na badanie USG (RTG nie wykrywa takich urazów).  

– Dlaczego czas jest tak ważny? Ponieważ ścięgna nie zdążą się obkurczyć, więc będą łatwiejsze do zeszycia – dzięki temu jest większa szansa na pełne wygojenie. Aż 75 proc. złamań kości ramiennej można z powodzeniem leczyć nieoperacyjnie, np. stosując unieruchomienie w postaci temblaka – pod warunkiem jednak, że pacjent szybko zgłosi się do lekarza – wyjaśnia dr n. med. Tomasz J. Kowalski.

Jeśli nie występuje ani złamanie, ani zerwanie ścięgien – lekarz może zalecić rehabilitację, mającą na celu „rozruszanie” mięśni.

Uraz po upadku - jak zmniejszyć ryzyko?

Czy ryzyko urazów po upadkach można zmniejszyć? Na te losowe nie mamy wpływu, jednak ekspert przypomina, że: - – Im człowiek bardziej dba o swą sprawność fizyczną, tym lepiej radzi sobie nawet w takiej niedającej się przewidzieć sytuacji – mówi dr n. med. Tomasz J.Kowalski. – Wyćwiczony układ mięśniowy osoby aktywnej będzie mógł lepiej balansować podczas upadku – organizm „nauczy się” upadać w sposób najmniej dotkliwy. - wyjaśnia.

Źródło: materiały prasowe

Boli cię głowa? Sprawdź, czy to migrena

Pytanie 1 z 6

Gdzie zlokalizowany jest ból głowy?

ból często jest jednostronny

obustronny

jednostronny wokół lub za okiem

Następne pytanie

Katarzyna Hubicz

Konsultacja: dr n. med. Tomasz J. Kowalski