Ubezpieczenie zdrowotne – obowiązkowe i dobrowolne

Ubezpieczenie zdrowotne to świadczenie opieki zdrowotnej, które ma na celu ochronę zdrowia człowieka. W ramach ubezpieczenia każdy ma prawo do leczenia, rehabilitacji, przebywania w szpitalu, uzdrowisku oraz do profilaktyki zdrowotnej. W Polsce ubezpieczenie zdrowotne dzieli się na obowiązkowe i dobrowolne. Wiele osób dodatkowo opłaca także prywatne abonamenty medyczne, dzięki którym, m.in., o wiele szybciej uzyskuje dostęp do wielu specjalistów. Dowiedz się, kogo obejmuje obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne, a kto powinien opłacać je dobrowolnie. Co jeszcze warto wiedzieć o ubezpieczeniu zdrowotnym?

Spis treści

1. Obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne
2. Dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne
3. Prywatne ubezpieczenie zdrowotne

Ubezpieczenie zdrowotne jest świadczeniem opieki zdrowotnej, które każdemu gwarantuje dostęp do opieki medycznej. Ubezpieczeni, czyli osoby, które opłacają składki, lub które spełniają określone w ustawie warunki (co zapisane jest w Dz. U. z 2015 r. poz. 581 z późn. zm.), mają prawo do konsultacji lekarskich, opieki szpitalnej, rehabilitacji, pobytu w uzdrowisku, czy badań laboratoryjnych. Składka na ubezpieczenie zdrowotne przekazywana jest do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), a następnie do Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ). Ubezpieczenie zdrowotne można podzielić na

• ubezpieczenie zdrowotne obowiązkowe
• ubezpieczenie zdrowotne dobrowolne

Obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne

Obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne przysługuje, m.in.:

• osobom zatrudnionym na umowę o pracę lub zlecenie
• osobom prowadzącym działalność gospodarczą
• rolnikom
• bezrobotnym zarejestrowanym w Urzędzie Pracy
• osobom pobierającym zasiłek stały z pomocy społecznej
• żołnierzom, policjantom, funkcjonariuszom ABW i innym
• posłom, senatorom, sędziom
• emerytom i rencistom
• uczniom i studentom
• osobom na urlopie wychowawczym
• i wielu innym

Obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne polega na tym, że jeżeli dana osoba podlega powyższym kryteriom, ubezpieczenie jej przysługuje.

Na przykład, jeśli jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę lub zlecenia, to pracodawca ma obowiązek zgłosić ją do ZUS i z jej pensji odprowadzać składki.

Taki sam obowiązek opłacania składek ma uczelnia wobec studenta, czy Urząd Pracy wobec bezrobotnego.

Ubezpieczenie zaczyna działać już w momencie tego zgłoszenia, a ustaje zwykle po 30 dniach od wygaśnięcia, ale są w tej kwestii różne wyjątki. Np. jeśli studenta ubezpiecza uczelnia, to prawo do świadczeń zdrowotnych ustaje dopiero po 4 miesiącach od dnia wygaśnięcia ubezpieczenia (ukończenia studiów).

Dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne

Osoby, które nie spełniają powyższych warunków, mogą we własnym zakresie opłacać ubezpieczenie zdrowotne. W tym celu należy podpisać indywidualną umowę z NFZ na czas nieokreślony (można ja rozwiązać w dowolnym momencie - np. wtedy, gdy podejmiemy zatrudnienie na umowę o pracę).

Potrzebne są do tego dokument tożsamości i np. świadectwo pracy z ostatniego miejsca zatrudnienia lub decyzja o zakończeniu/zawieszeniu działalności gospodarczej.

Po podpisaniu umowy trzeba udać się do swojego oddziału ZUS w celu zgłoszenia do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego. Wtedy zostanie wyliczona wysokość składki, którą należy regularnie opłacać i to wszystko.

Osoba ubezpieczona dobrowolnie powinna także zgłosić do ubezpieczenia zdrowotnego członków rodziny, którzy nie posiadają tytułu do tego ubezpieczenia. Nie powoduje to konieczności opłacenia dodatkowej składki.

Oczywiście, nie ma obowiązku opłacania dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego, jednak należy wziąć pod uwagę fakt, że wszelkie usługi medyczne, konsultacje lekarskie, badania laboratoryjne, czy pobyt w szpitalu, w razie czego będzie trzeba opłacić "z własnej kieszeni".

Ponadto gdy, za kilka miesięcy lub lat, będziemy chcieli znów zacząć opłacać składki na ubezpieczenie zdrowotne, NFZ zażąda uregulowania zaległości.

Kto może opłacać dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne?

• osoby, które nie są objęte obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego w Polsce, w Unii Europejskiej oraz w państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), jeżeli mieszkają na terytorium Polski
• osoby, które nie są objęte obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu wykonywanej pracy, nie są ubezpieczone przez uczelnie lub w innym miejscu. Nie są także zgłoszone do ubezpieczenia jako członkowie rodziny osoby ubezpieczonej
• wolontariusze

Ubezpieczenie członków rodziny

Do ubezpieczenia można zgłosić najbliższych członków rodziny:

• męża lub żonę
• dziecko swoje lub małżonka, a także przysposobione, do ukończenia przez nie 18. r. życia, a jeśli dalej się kształci – do 26. r. życia
• rodziców i dziadków, jeśli pozostają z ubezpieczonym w jednym gospodarstwie domowym

Dziadkowie także mogą zgłosić do ubezpieczenia wnuka, jeżeli żaden z jego rodziców nie jest:

• objęty obowiązkowo ubezpieczeniem zdrowotnym
• uprawniony do świadczeń na podstawie przepisów o koordynacji z tytułu wykonywania pracy lub pracy na własny rachunek
• objęty dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym

Ubezpieczenie zdrowotne członka rodziny gwarantuje mu dokładnie taki sam zakres świadczeń, jaki posiada sam ubezpieczony. Nie wiąże się to także z podniesieniem wysokości składki.

Ile kosztuje ubezpieczenie zdrowotne?

Wysokość składki zdrowotnej to 9% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Według Głównego Urzędu Statystycznego w 2018 roku wynosi ona 319,94 zł. Wysokość składki na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne zmienia się co kwartał i I kwartale 2018 r. jest to 426,59 zł.

Przerwanie ciągłości ubezpieczenia

Warto utrzymywać ciągłość opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne, ponieważ każda przerwa powoduje narastanie długu wobec NFZ. Osoba, która przez dłuższy okres nie była ubezpieczona, jeśli ponownie chce przystąpić do ubezpieczenia, musi uregulować należność.

W przypadku przerwy trwającej:

• od 3 miesięcy do roku - jest to 20% dochodów przyjętych jako podstawa wymiaru składki i opłata musi być wpłacona w całości
• w przypadku przerwy od roku do 2 lat - 50% dochodów, opłata może być rozłożona na maksymalnie 3 raty
• w przypadku przerwy od 2 do 5 lat - 100% dochodów, możliwość rozłożenia na 6 rat
• w przypadku przerwy od 5 do 10 lat - 150% dochodów, opłata może być rozłożona na 9 rat
• w przypadku przerwy powyżej 10 lat - 200% dochodów, możliwość rozłożenia na 12 rat

W IV kwartale 2017 było to odpowiednio:

• od 3 miesięcy do 1 roku - nie mniej niż 947,98 zł
• 1 do 2 lat - nie mniej niż 2369,96 zł
• 2 do 5 lat - nie mniej niż 4739,91 zł
• 5 do 10 lat - nie mniej niż 7109,87 zł
• powyżej 10 lat - nie mniej niż 9479,82 zł

Dopiero po uregulowaniu należności NFZ umożliwia ponowne ubezpieczenie.

Dlaczego w ogóle trzeba płacić ten dług? Cóż... mogłoby stać się przecież tak, że ktoś ubezpieczyłby się tylko po to, by odbyć leczenie, rehabilitację czy hospitalizację, a po zakończeniu od razu zrezygnować z ubezpieczenia.

Prywatne ubezpieczenie zdrowotne

Wiele niepublicznych centrów medycznych oferuje specjalne pakiety, w ramach których można korzystać z prywatnej opieki medycznej.

Prywatne pakiety są o wiele węższe od tego, co oferuje nam NFZ.

Możemy także skorzystać z ubezpieczenia zdrowotnego w firmie ubezpieczeniowej. W odróżnieniu od publicznej służby zdrowia, w prywatnej znajdziemy znacznie wyższy poziom obsługi pacjenta (klienta), a przede wszystkim szybki dostęp do specjalistów (np. zamiast za pół roku, wizytę mamy za dwa dni).

W zależności od wysokości abonamentu dostajemy też inny zakres świadczeń. Jeśli możemy sobie finansowo pozwolić na prywatne ubezpieczenie, na pewno będzie to z korzyścią dla nas, jednak nie warto decydować się wyłącznie na takie rozwiązanie.

Źródła:

1. http://www.zus.pl/pracujacy/ubezpieczenie-zdrowotne-w-polsce/zasady-podlegania-ubezpieczeniu-zdrowotnemu/ubezpieczenie-obowiazkowe

Marta Uler