Terapeutyczna siła rozmowy z lekarzem [WYWIAD]

Od tego, jaki masz kontakt z lekarzem, ile wiesz o swojej chorobie, zależy sukces terapii. Niestety z badań Naukowej Fundacji Polpharmy wynika, że pacjentom brakuje rzetelnych informacji o schorzeniu, na które się leczą. Ma to negatywny wpływ na ich podejście do zaleceń lekarskich, a tym samym efekty leczenia są dużo gorsze od oczekiwanych.

Jednym z najważniejszych powodów takiego stanu rzeczy jest słaba komunikacja między pacjentem a lekarzem. Dlaczego często pacjent wychodzi z gabinetu niedoinformowany, zdezorientowany? Rozmawiamy o tym ze Zbigniewem Kowalskim, dyrektorem programowym www.komunikacjazpacjentem.pl.

• Co jest podstawą dobrej terapii?

Zbigniew Kowalski: Właściwe przekazanie informacji o stanie zdrowia oraz konieczności stosowania określonego leczenia, czyli prawidłowe komunikowanie się lekarza z pacjentem. Od kilkunastu lat zajmuje się nauczaniem lekarzy zasad prawidłowego porozumiewania się z chorymi. Niestety oni nie zawsze rozumieją, jakie to ważne, że chodzi nie tylko o mówienie i słuchanie. Komunikowanie się to wiecej niz rozmowa. Jeśli lekarz nie patrzy na pacjenta, kiedy do niego mówi, też wysyła pewien komunikat. Krótko mówiąc – we właściwym komunikowaniu się chodzi o to, aby pod koniec wizyty lekarz i pacjent dogadali się, bo to stanowi podstawę prawidłowego leczenia.

• Tylko czy to możliwe, jeśli lekarz ma tak mało czasu dla pacjenta?

Z.K.: Musi być możliwe. Każdy człowiek oczekuje empatii w chorobie. Jeśli jej nie odczuwa, jest zakłopotany. Kiedy lekarz nie odpowiada na dzień dobry, nie patrzy na nas, tylko w papiery, czujemy się lekceważeni. A przecież nie tego oczekiwaliśmy.

• A czego oczekujemy od lekarza?

Z.K.: To kluczowe pytanie. Wiele badań potwierdza, że problemy w relacjach lekarz-pacjent wynikają głównie z nadmiernych oczekiwań wobec siebie. Pacjenci chcą od lekarzy tego, czego nie mogą dostać, podobnie lekarze oczekują niemożliwego od pacjentów. A niespełnione oczekiwania nie wróżą dobrze na przyszłość.

Z.K.: To pewne mity o tym, jaki powinien być idealny lekarz i idealny pacjent. Według pacjentów idealny lekarz wie wszystko i wszystko może, zawsze jest miły i uprzejmy, zawsze dyspozycyjny, słucha uważnie i z empatią, unika konfrontacji, pozwala pacjentowi podejmować decyzje, chętnie słucha i nie ocenia, tworzy atmosferę bliskości i wreszcie dostosowuje się do każdego pacjenta. Zdaniem lekarzy, idealny pacjent to ten, który otwarcie wyraża swoje problemy, mówi zwięźle i precyzyjnie, zawsze jest na czas i nigdy nie przedłuża wizyty, jest ubrany tak, by łatwo było go zbadać, jest czysty i ładnie pachnie, zawsze akceptuje poradę lekarza, sam nigdy nie udziela rad, skruppatnie stosuje się do wszystkich zaleceń, łatwo i szybko zmienia swoje nawyki.

Z.K.: Dlatego zawodzi komunikacja między nimi. A jak jej nie ma, nie będzie dobrego, skutecznego leczenia.

Z.K.: Lekarz ma postawić trafną diagnozę i dobrać najlepszy sposób leczenia. Pacjent powinien udzielić lekarzowi wszystkich niezbędnych informacji, które pomogą postawić diagnozę, oraz przestrzegać zaleceń lekarskich. Inna sprawa, że często przed lekarzem ukrywamy wiele informacji, bo obawiamy się negatywnej oceny. Taka postawa jest usprawiedliwiona, bo nikt z nas nie chce przed obcym człowiekiem mówić o swoich niedoskonałościach, przyznawać się, że np. lubi podjadać, że pali papierosy... Dlatego też doradzałbym, aby przed wizytą u lekarza głośno wypowiedzieć swoje "sekrety", jeżeli sądzimy, że mogą one być ważną informacją o stanie naszego zdrowia. Wtedy już podczas wizyty prawda łatwiej przejdzie nam przez gardło.

Z.K.: Podstawowym prawem pacjenta jest prawo do informacji na temat stanu zdrowia. I tego prawa nie podważajmy. Zastanówmy się nad zdolnością dzielenia się tą informacją i zdolnością lekarza do jej właściwego zrozumienia oraz przyjęcia. W mojej ocenie ważniejsza niż szczerość jest otwartość, czyli zdolność do zaakceptowania zdania drugiej osoby. Gotowość do przyjęcia prawdy. Chociaż im więcej pacjent powie lekarzowi o swoich problemach, stylu życia, dolegliwościach, ten tym łatwiej będzie mógł postawić właściwą diagnozę.

Anna Jarosz

Konsultacja: Zbigniew Kowalski