Ten sam lek może być dostępny na receptę i bez recepty

W Polsce istnieje spora grupa leków, które są jednocześnie dostępne z przepisu lekarza - na receptę oraz bez recepty. Jaki sens mają leki o podwójnej kategorii dostępności?

Spis treści

1. Inna nazwa i... cena
2. Lek w wersji "na receptę" i "bez recepty"

Jak to się dzieje, że lek na receptę jest jednocześnie dostępny jako lek bez recepty? Za rejestrację i ustalanie kategorii dostępności leków odpowiada Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych. Funkcjonująca w jego ramach Komisja ds. Produktów Leczniczych ocenia, czy konkretny lek powinien być dostępny wyłącznie na receptę czy nie. Co jakiś czas wydaje też opinie dotyczące zmian kategorii dostępności konkretnych leków.

Leki dostępne bez recepty specjaliści określają skrótem OTC (z ang. over the counter, co znaczy "w wolnym obrocie").

Producentom leków zależy, aby jak najwięcej ich preparatów było bez recepty, ponieważ pozwala to reklamować je w mediach (co jest zakazane w przypadku leków na receptę) i oznacza większą sprzedaż. Dlatego koncerny farmaceutyczne bardzo często wnioskują o zmianę kategorii dostępności leku na receptę lub zarejestrowanie tego samego leku pod inną nazwą jako OTC, czyli dostępnego bez recepty. Jeśli przedstawione dokumenty potwierdzają bezpieczeństwo stosowania leku bez kontroli lekarza, urząd zmienia jego status.

Inna nazwa i... cena

Producenci, rejestrując taki lek w kategorii OTC pod nową nazwą, często nie rezygnują z jego wersji "na receptę". W efekcie funkcjonują one jednocześnie na rynku, różniąc się między sobą nazwą, opakowaniem, ulotką i ceną. Te z przepisu lekarza są znacznie tańsze (nawet nierefundowane). Dlatego pacjenci przychodzący do apteki bez recepty często proszą o taki tańszy lek. Niestety, jeśli preparat jest zarejestrowany jako "receptowy", farmaceuta złamałby przepisy, gdyby sprzedał go bez recepty.

Lek w wersji "na receptę" i "bez recepty"

Leki OTC przeznaczone są do samodzielnego leczenia drobnych dolegliwości (ból, zgaga). Ilość leku w opakowaniu dostosowana jest do krótkiej terapii. Te same leki na receptę najczęściej są przeznaczone do dłuższego leczenia. Ich opakowania są więc większe. Często są refundowane. Na liście leków z podwójną kategorią dostępności znajdują się obecnie takie substancje czynne jak:

• ranitydyna,
• loratadyna,
• desloratadyna,
• cetyryzyna,
• levocetyryzyna,
• cyklopiroks,
• ibuprofen,
• fenspiryd,
• feksofenadyna,
• furazydyna,
• meloksykam,
• naproksen,
• drotaweryna,
• skopolamina,
• omeprazol,
• pantoprazol,
• loperamid.

Oznacza to, że są na rynku preparaty OTC zawierające te substancje, a jednocześnie w aptekach są ich wersje dostępne wyłącznie na receptę.