Skierowanie na rehabilitację

Często po chorobie lub wypadku lekarz kieruje na zabiegi rehabilitacyjne. Jaki rodzaj świadczeń ci przysługuje i na jakie zabiegi możesz liczyć?

Celem rehabilitacji jest przywrócenie pełnej lub możliwej do osiągnięcia sprawności fizycznej i psychicznej, zdolności do pracy i zarobkowania oraz do brania czynnego udziału w życiu społecznym. Tak wynika z definicji Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). W ramach ubezpieczenia można korzystać z trzech form rehabilitacji ambulatoryjnej. Pierwsza to zabiegi, na które pacjent przychodzi do przychodni. Druga to rehabilitacja w ramach oddziału dziennego, zaś trzecia – zabiegi wykonywane w domu pacjenta.
Na rehabilitację kieruje lekarz ubezpieczenia zdrowotnego. Skierowanie musi zawierać: pieczęć nagłówkową z numerem umowy z NFZ, wszelkie dane pacjenta oraz rozpoznanie w języku polskim, kod choroby, opis dysfunkcji, przyczyny kierowania na rehabilitację, przebyte i współistniejące choroby. Na druku niezbędna jest pieczątka, podpis lekarza i data wystawienia. Do skierowania musi być dołączony komplet badań uzasadniających potrzebę prowadzenia takiej terapii. Skierowanie traci ważność, gdy nie zostanie zarejestrowane w ciągu 30 dni od daty wystawienia.

W przychodni

Ambulatoryjna rehabilitacja obejmuje poradę lekarską i zabiegi fizjoterapeutyczne. Skierowanie na niektóre zabiegi, np. podstawowe zabiegi elektro oraz magnetoterapii, może wystawić każdy lekarz ubezpieczenia zdrowotnego. Wyjątek stanowią pacjenci z dysfunkcją narządu ruchu, która jest wywołana wadami postawy. W takiej sytuacji skierowanie wydaje lekarz poradni rehabilitacji medycznej lub poradni ortopedii i traumatologii. Lekarzowi wolno zlecić wykonanie nie więcej niż 5 rodzajów zabiegów. Pacjenci skierowani na zabiegi fizykoterapeutyczne mogą skorzystać maksymalnie z 10 zabiegów w jednym cyklu leczniczym, na jedną okolicę ciała (np. kolana to dwie okolice!). Jeżeli istnieje potrzeba długotrwałego leczenia chorób przewlekłych, lekarz może wystawić skierowanie na 20 zabiegów. Zajęcia z kinezyterapii prowadzone są indywidualnie albo w grupach. W przypadku kriokomory obowiązuje specjalny limit – chory w ramach NFZ może skorzystać z 20 zabiegów rocznie. Po zabiegach lub ćwiczeniach pacjent podpisuje się na specjalnym druku, aby potwierdzić wykonanie zabiegów w danym dniu.

W oddziale dziennym

Jeżeli pacjent wymaga dłuższej rehabilitacji lub intensywniejszych ćwiczeń i zabiegów, a może przychodzić do poradni, jest kierowany do oddziału dziennego. Z tej formy opieki medycznej zazwyczaj korzystają osoby po urazach, zabiegach operacyjnych, ze schorzeniami przewlekłymi, neurologicznymi, reumatologicznymi i onkologicznymi. Do ośrodka dziennego kierują lekarze oddziałów urazowo-ortopedycznego, chirurgicznego, neurochirurgicznego, reumatologicznego, onkologicznego, urologicznego, ginekologicznego, chorób wewnętrznych. W przypadku zaostrzenia schorzeń przewlekłych skierowanie mogą wystawić lekarze poradni rehabilitacyjnej, urazowo-ortopedycznej, neurologicznej, reumatologicznej, a także lekarz podstawowej opieki zdrowotnej czy rodzinny. Tę formę usprawniania prowadzi się przez okres od 3 do 6 tygodni. Pacjenci przez 5 dni w tygodniu przychodzą do poradni, gdzie spędzają ok. 4 godzin. W tym czasie muszą mieć co najmniej 5 zabiegów. Każdy dzień leczenia musi być poświadczony podpisem pacjenta.

Zawsze decyduje lekarz

W wielu poradniach rehabilitacyjnych, które mają podpisane umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia, można skorzystać z zabiegów kinezyi fizykoterapeutycznych także na zasadach komercyjnych. Warto jednak pamiętać, że nawet w sytuacji, gdy chcemy zapłacić za rehabilitację z własnej kieszeni, należy zwrócić się do lekarza rehabilitanta, aby wybrał dla nas odpowiedni zestaw ćwiczeń czy zabiegów. To ważne, bo sami nie potrafimy dobrać np. dawki i czasu naświetlania, a złe zestawienie zabiegów może zniweczyć ich wartość leczniczą. Jest także wiele przeciwwskazań do korzystania z niektórych zabiegów fizykoterapii, np. migotanie przedsionków, wszczepiony stymulator serca itd.

W domu pacjenta

Rehabilitacja w warunkach domowych obejmuje porady lekarskie i zabiegi fizjoterapeutyczne dla pacjentów, którzy nie mogą sami dotrzeć do ambulatorium. Skierowanie wystawia lekarz ubezpieczenia zdrowotnego – specjalista w dziedzinie rehabilitacji medycznej, balneologii i medycyny fizykalnej, reumatologii, neurologii, ortopedii i traumatologii albo lekarz rodzinny. Na skierowaniu musi się znaleźć adnotacja, że rehabilitacja ma się odbywać w domu pacjenta. Przy kwalifikacji istotne jest schorzenie oraz czas, jaki upłynął od rozpoczęcia choroby. NFZ ściśle określa, kto i jak długo może korzystać z tej formy usprawnienia. W tej grupie są pacjenci:

• z ogniskowymi uszkodzeniami mózgu (po zatorach mózgowych, udarach krwotocznych mózgu, urazach) do 12 miesięcy od zachorowania;
• z ciężkimi uszkodzeniami centralnego i obwodowego układu nerwowego (poziom uszkodzeń określa skala Rankina – opisuje stopień inwalidztwa, odczuwane dolegliwości i zależność od otoczenia);
• z uszkodzeniem rdzenia kręgowego do roku od wypadku;
• przewlekle chorzy, u których choroba postępuje (miopatia, choroba Parkinsona, zapalenie wielomięśniowe, rdzeniowy zanik mięśni, guzy mózgu, SM, kolagenozy, przewlekłe zespoły pozapiramidowe, reumatoidalne zapalenie stawów);
• cierpiący na zwyrodnienia stawów biodrowych (ewentualnie kolanowych) po wszczepieniu endoprotez do 6 miesięcy po operacji;
• po urazach kończyn dolnych (do 6 miesięcy po urazie);
• w stanie wegetatywnym/apalicznym.
• Po wizycie w domu pacjenta specjalista podejmuje decyzję o leczeniu i ustala ogólny program leczenia. Fizjoterapeuta przychodzi zazwyczaj 3 razy w tygodniu lub częściej, jeżeli takie są potrzeby. Korzystając z przenośnych urządzeń, może wykonywać także np. zabiegi elektrostymulacji, laseroterapii. Pacjent lub jego opiekun potwierdza podpisem wykonanie zabiegu. Rehabilitacja w warunkach domowych prowadzona jest zazwyczaj przez 4 tygodnie. NFZ refunduje do 80 dni terapii na rok. Na dłuższą rehabilitację trzeba mieć pisemną zgodę dyrektora oddziału NFZ. Lekarz, który w imieniu chorego składa taki wniosek, musi go odpowiednio uzasadnić. W czasie zajęć rehabilitacyjnych w domu chory i jego opiekun uczą się poprawnego wykonywania ćwiczeń, aby mogli sami kontynuować usprawnianie.

Anna Jarosz

Konsultacja: Łukasz Lotek