Przeszczep szpiku - jak możesz zostać dawcą szpiku

Przeszczep szpiku ratuje życie chorych na białaczkę, ziarnicę złośliwą i chłoniaka. Pobranie szpiku jest bezbolesne i bezpieczne dla zdrowia, dlatego warto zostać dawcą szpiku. Dowiedz się, jakie warunki musisz spełnić, aby zostać dawcą szpiku?

• Dawcą szpiku może zostać osoba między 18. a 50. rokiem życia, ogólnie zdrowa, która nie chorowała na żółtaczkę, wirusowe zapalenie wątroby, choroby serca, onkologiczne, hematologiczne oraz nie jest nosicielem wirusa HIV.

• Chętni wypełniają formparz, który jest traktowany jako oświadczenie woli. Personalia potencjalnego dawcy wprowadza się do bazy danych i uzupełnia informacjami genetycznymi. Aby je uzyskać, pobiera się krew (tyle co przy zwykłej morfologii) i oznacza antygeny HLA czyli antygeny zgodności tkankowej. HLA to białka na powierzchni komórki decydujące o tym, czy szpik dawcy zostanie dobrze przyjęty przez organizm chorego. Jeśli tak, zacznie walczyć z białaczką. Jeśli nie, potraktuje ciało, w które został wszczepiony, jak wroga i zacznie je niszczyć. Medyczna interpretacja takiej sytuacji to przeszczep przeciwko gospodarzowi. Aby uniknąć zagrożenia, konieczne jest staranne wykonanie badań HLA i oznaczenie antygenów. Wykonuje się je w I oraz II grupie HLA. Tylko absolutna zgodność tkankowa dawcy i biorcy może temu drugiemu uratować życie. Znalezienie idealnego dawcy jest trudne, ale możliwe. Wśród rodzeństwa zgodność antygenowa to tylko 25 proc. Dlatego dawców poszukuje się wśród osób niespokrewnionych. Sukces poszukiwań zależy od częstości występowania antygenów chorego w poppacji. Stąd dla Polaka, przynajmniej teoretycznie, najłatwiej będzie znaleźć dawcę w Polsce, trudniej w Niemczech czy Czechach, a jeszcze trudniej w Hiszpanii. Dlatego im liczniejsza baza danych, tym większe szanse na dobranie odpowiedniego dawcy dla chorego. Po dwukrotnym sprawdzeniu zgodności antygenowej między dawcą i biorcą rusza machina przeszczepowa. Procedurę poprzedza spotkanie, podczas którego dawca jest informowany o technice zabiegu. Do tego momentu może zrezygnować z oddania szpiku. Nie jest to już możliwe, gdy rozpocznie się przygotowywanie chorego do przeszczepu. W tym czasie dostaje on silne leki, które wyjaławiają organizm. Jeśli nie dostanie szpiku, jego życiu zagraża poważne niebezpieczeństwo.

• Kilkanaście dni przed zabiegiem dawca oddaje krew (około 400 ml), która zostaje mu zwrócona po pobraniu szpiku.
• Szpik pobiera się w szpitalu, na sali operacyjnej, w ogólnym znieczpeniu. Lekarze wielokrotnie nakłuwają specjalną igłą kości talerza biodrowego i odsysają szpik – zwykle 1000–1500 ml. Całkowita objętość pobranej tkanki zależy od wagi biorcy i liczby komórek krwiotwórczych w szpiku dawcy. Liczbę komórek krwiotwórczych bada się podczas pobierania szpiku. Po zabiegu, który trwa od 45 do 90 minut, na ciele dawcy pozostają tylko ślady po nakłuciach. Pobrana tkanka (szpik) jest przechowywana w pojemnikach zawierających płyn zapobiegający jej krzepnięciu. Teraz szpik jest gotowy do przeszczepu.

miesięcznik "Zdrowie"