Po czym poznać, że słabną nerki? Wynik jednego badania powinien zaniepokoić

Przewlekła choroba nerek przez długi czas nie daje objawów. Problem pojawia się kiedy dochodzi do uszkodzenia narządu. Nie oznacza to jednak, że nie da się wcześniej wykryć schorzenia. Wystarczy wykonać dwa badania, by zapobiec rozwojowi choroby.

Podstawową funkcją nerek jest filtracja krwi, a co więcej proces ten odbywa się co trzydzieści minut. A zatem narząd ten ma całkiem sporo pracy, bo za filtracją kryje się usuwanie toksyn, odpadów oraz nadmiaru płynów. Niestety kiedy wystąpi przewlekła choroba nerek, to przez długi czas rozwija się bez objawów. Stąd tak ważne jest wykonywanie badań profilaktycznych.

Jaki jest czynnik ryzyka przewlekłej choroby nerek?

Nerki składają się m.in. z nefronów, czyli maleńkich filtrów, które są wrażliwe choćby na wysoki poziom cukru we krwi. Stąd jednym z głównych czynników ryzyka PChN jest cukrzyca. 

Centers for Disease Control and Prevention wyjaśnia, że choroba ta dotyka jedną na trzy osoby z cukrzycą i wówczas mówimy o nefropatii cukrzycowej. Dlatego pacjenci, u których stwierdzono tę metaboliczną chorobę, powinni często wykonywać badania moczu, by wykluczyć występowanie przewlekłej choroby nerek.

Kolejnym czynnikiem ryzyka wystąpienia PChN jest nadciśnienie. Utrzymujące się lub często nawracające wysokie wartości ciśnienia sprawiają, że naczynia krwionośne zaczynają się zwężać. To z kolei utrudnia przepływ krwi i sprawia, że nerki nie są w stanie we właściwy sposób przeprowadzić procesu filtracji. 

Dodatkowo specjaliści wskazują wzajemną zależność na linii nerki-ciśnienie krwi. Powodem jest fakt, że kiedy narząd nie jest w stanie wykonywać w pełni swojej pracy, nadmiar nagromadzonych płynów może podnosić ciśnienie. A zatem powstaje błędne koło. Schorzenie to określane jest mianem nefropatii nadciśnieniowej.

Nie bez znaczenia jest także otyłość, która nie tylko zwiększa ryzyko cukrzycy i nadciśnienia jednocześnie, ale również sama w sobie obciąża nerki. Palenie papierosów to kolejny czynnik ryzyka, ponieważ zmniejsza przepływ krwi w żyłach i tętnicach, przez co narząd ma utrudniony proces filtracji i szybciej dochodzi do jego uszkodzenia.

Poza cukrzycą i nadciśnieniem do PChN mogą doprowadzić inne schorzenia i okoliczności takie jak:

• kłębuszkowe zapalenie nerek,
• śródmiąższowe zapalenie nerek,
• wielotorbielowatość nerek,
• wady wrodzone układu moczowego,
• zatrucie metalami ciężkimi lub środkami chemicznymi,
• długotrwałe stosowanie leków przeciwbólowych, przeciwnowotworowych, czy antybiotyków.

Jakie badania na PChN? Cztery podstawowe wskaźniki

Chcąc upewnić się, że w organizmie po cichu nie rozwija się przewlekła choroba nerek, należy przede wszystkim wykonać kilka prostych badań. Po pierwsze badanie ogólne moczu, po drugie poziom stężenia kreatyniny we krwi z oznaczeniem współczynnika eGFR. Lekarze dodają również, że dla kompleksowej oceny stanu nerek zaleca się wykonanie USG jamy brzusznej.

Jaki wynik eGFR powinien zaniepokoić?

Przede wszystkim należy wyjaśnić czym jest wskaźnik eGFR. Otóż skrót wywodzi się z angielskiego określenia eGFR - estimated Glomerular Filtration Rate. W tłumaczeniu na język polski oznacza to szacunkową szybkość filtracji nerek. Dzięki temu wyniki są w stanie wykazać, czy narząd pracuje prawidłowo. Do obliczeń wykorzystywane są określone parametry, a mianowicie, wiek, płeć, powierzchnia ciała, rasa.

Przyjmuje się, że prawidłowa wartość u osób zdrowych powinna być większa od 90 ml/min/1,73 m2. Taki wynik uznajemy za normę. Natomiast zaniepokoić powinny nas następujące wartości eGFR:

• 60-89 ml/min/1,73 m² – łagodne upośledzenie funkcji nerek;
• 30-59 ml/min/1,73 m² – umiarkowane uszkodzenie nerek;
• 15-29 ml/min/1,73 m² – ciężkie uszkodzenie nerek;
• poniżej 15 ml/min/1,73 m² – schyłkowa niewydolność nerek (konieczność dializoterapii lub przeszczepienia nerki).

Natomiast jeżeli chodzi o badanie poziomu kreatyniny we krwi, to przypominamy, że wynik w granicach normy Wartości prawidłowe u osoby dorosłej to 53–115 µmol/l (0,6–1,3 mg/dl). Jeżeli dojdzie do przekroczenia tych wartości, lekarz może poszerzyć diagnostykę z racji podejrzenia pogorszenia czynności nerek.

Lista produktów, które szkodzą nerkom:

Zobacz galerię 11 zdjęć

Czy od niewydolności nerek można umrzeć?

Tak, ponieważ pogłębiające się schorzenie nie tylko utrudnia filtrację, ale także przyczynia się do występowania chorób układu krążenia. Dodatkowo kiedy nerki przestają prawidłowo pracować, konieczna staje się dializa, a nawet przeszczep. Nieleczona PChN prowadzi do szeregu poważnych powikłań w tym także śmierci.

Specjaliści z CDC wskazują jednak, że nie u wszystkich pacjentów z PChN dochodzi do niewydolności narządu. Choroba ta ma różny stopień nasilenia i stan danej osoby zwykle pogarsza się z czasem, natomiast wykazano, że leczenie spowalnia jej postęp. 

CDC podkreśla, że konsekwencją przewlekłej choroby nerek jest między innymi wzrost ryzyka zawału serca czy udaru mózgu, a powodem jest zaburzona filtracja krwi. 

Magdalena Siraga