Oto zabójcy wątroby. Lista najgorszych alkoholi dla tego organu

Ciężka praca wątroby na przetworzenie toksycznych substancji zawartych w alkoholu może prowadzić do poważnych chorób. Czy zastanawiałeś się kiedyś, które alkohole są najbardziej szkodliwe dla tego niezwykle ważnego organu? Przedstawiamy listę napojów alkoholowych, które stanowią największe zagrożenie dla zdrowia wątroby. Oto prawdziwi "zabójcy wątroby".

Wątroba pełni w naszym organizmie wiele różnorodnych funkcji. To narząd wewnętrzny odpowiedzialny za produkcję czynników krzepnięcia krwi, żółci, białek krwi i enzymów. Odpowiada również za przetwarzanie węglowodanów, rozkładanie erytrocytów, magazynowanie składników odżywczych i usuwanie toksyn. Ma również zdolność do kontrolowania temperatury ciała i utrzymania równowagi poziomu cukru, czyli glukozy, we krwi obwodowej. Ciekawym aspektem działania wątroby jest jej zdolność do samoregeneracji po uszkodzeniach mechanicznych czy infekcjach. Jak alkohol wpływa na funkcjonowanie tego narządu? Jakie choroby może wywołać?

Alkohol a wątroba. Etanol

Alkohol etylowy to szeroko stosowana substancja psychoaktywna z grupy depresantów. Powstaje on w procesie fermentacji różnych roślin, takich jak pszenica, kukurydza, żyto, jęczmień i owies, a czasem także ziemniaki, trzcina cukrowa oraz owoce. Konsumpcja alkoholu w formie napojów o wysokiej zawartości procentowej, jeśli spożywany jest w niewielkich ilościach, może poprawić nastrój i pobudzić. Z drugiej strony, duże dawki mogą prowadzić do agresji, omamów i zaburzeń poznawczych.

Już po kilku minutach od spożycia, alkohol pojawia się we krwi, powodując zaburzenia percepcji, problemy z koncentracją i koordynacją wzrokowo-ruchową, oraz obniżając zdolność oceny sytuacji i ryzyka. Etanol przyspiesza krążenie krwi i prowadzi do rozszerzenia naczyń krwionośnych, co manifestuje się rumieńcem i uczuciem ciepła. Etanol osłabia mięśnie, gdyż wpływa na nie, zakłócając syntezę białek w postaci octanu.

Przez wieki zauważano związek między konsumpcją etanolu a występowaniem chorób wątroby. Już w starożytności, nadmierne spożywanie alkoholu wiązano z wodobrzuszem, żółtaczką czy krwawieniem z przewodu pokarmowego. Wątroba jest bowiem organem, który najbardziej odczuwa działanie alkoholu. Znaleziono istotną korelację między wzrostem średniej konsumpcji alkoholu a umieralnością z powodu marskości wątroby. Prawdopodobnie to właśnie proces metaboliczny etanolu odpowiada za uszkodzenie wątroby, kiedy to powstają szkodliwe substancje, takie jak aldehydy i kwas octowy. Te substancje zakłócają metabolizm komórek i prowadzą do tzw. stresu oksydacyjnego, który prawdopodobnie jest odpowiedzialny za uszkodzenie wątroby. W przybliżeniu 90% etanolu jest eliminowane za pomocą procesów enzymatycznych, podczas gdy resztki tej substancji są usuwane w niezmienionej formie przez mocz oraz powietrze wydychane przez organizm.

Jakie choroby wywołuje alkohol?

Pierwszym etapem metabolizmu etanolu w wątrobie jest jego przemiana w aldehyd octowy za pomocą enzymów wątrobowych. Następnie ten produkt jest przekształcany w nietoksyczny octan, z którego większość przenika do krwi, a reszta (około 25%) jest dalej metabolizowana. Najczęściej spotykane alkoholowe choroby wątroby to: stłuszczenie, marskość, zapalenie.

Alkoholowe stłuszczenie wątroby jest przewlekłym uszkodzeniem tego narządu, w którym hepatocyty (podstawowe komórki budujące wątrobę, stanowiące około 80% masy narządu) gromadzą krople tłuszczu. Stan ten występuje u około 90% osób nadużywających alkoholu, co czyni go bardzo powszechnym. Jego występowanie koreluje dodatnio z ilością spożywanego etanolu. Stłuszczenie wątroby zwykle nie daje objawów, choć czasami jedynym oznaką może być dyskomfort związany z powiększeniem wątroby. Jeśli stłuszczenie wątroby nie zostanie leczone, mogą wystąpić zmiany martwicze, które prowadzą do zapalenia narządu. Manifestacje alkoholowego zapalenia wątroby są różnorodne i obejmują symptomy takie jak: nagromadzenie płynu w jamie brzusznej (wodobrzusze), żółtaczka oraz obrzęki. Choroba ta może jednak przez długi czas przebiegać bez objawów.

Marskość wątroby charakteryzuje się stanem, gdzie komórki organu ulegają procesowi fibrozy, zastępując typowe zraziki wątrobowe strukturami zwanymi jako guzki regeneracyjne. Marskość wątroby prowadzi do martwicy narządu i zaburzeń funkcji. Typowe dla marskości są zaburzenia gospodarki hormonalnej (u mężczyzn występowanie cech płciowych typowych dla kobiet, u kobiet - męskich), jak również szeroki zakres objawów wynikających z nieprawidłowego funkcjonowania wątroby: żółtaczka, gorączka, obrzęki, żylaki przełyku.

Regularne spożycie ponad 80 g etanolu dziennie (na przykład 2 litry piwa, 1 litr wina) znacznie zwiększa ryzyko wystąpienia zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu. Zaburzenia takie jak alkoholowe stłuszczenie wątroby oraz pozostałe dolegliwości tego organu, postępują z większą prędkością u osób płci żeńskiej w porównaniu do mężczyzn.

Alkohol jest więc silnym czynnikiem wpływającym na zdrowie wątroby. Długotrwałe spożywanie alkoholu, szczególnie w dużych ilościach, może prowadzić do trwałego uszkodzenia wątroby i wielu poważnych chorób. Dlatego też konieczne jest świadome i odpowiedzialne podejście do spożycia alkoholu. Pamiętaj, że zdrowa wątroba to klucz do długotrwałego zdrowia i dobrego samopoczucia. Rozpoznawanie chorób wynikających z nadużywania alkoholu polega na szczegółowym wywiadzie lekarskim, testach laboratoryjnych (tak zwane testy wątrobowe, które u osób pijących zazwyczaj wykazują podwyższone wartości) oraz ultrasonografii, aby ocenić ewentualne stłuszczenie.

Czynniki wpływające na szkodliwość alkoholu. Jak poradzić sobie z kacem?

Niewłaściwe samopoczucie po spożyciu napojów alkoholowych może nasilać: spożywanie alkoholu na czczo, palenie tytoniu, niedostateczne nawadnianie, aromaty dodawane do alkoholu oraz mieszanie różnych typów napojów alkoholowych. Najwięcej szkód powodują napoje zawierające dużo etanolu i dodatki (cukry, syropy itd.). Najmniej szkodliwym napojem jest wódka wysokiej jakości bez dodatków, pod warunkiem, że spożywana jest w umiarkowanych ilościach.

Ból głowy, nudności, złe samopoczucie, odwodnienie, podwyższona temperatura są nieprzyjemnym stanem, powszechnie znanym jako kac, który pojawia się około 8-12 godzin po ostatnim spożyciu alkoholu. Jest on wynikiem licznych przemian biochemicznych zachodzących w wątrobie, mających na celu neutralizację etanolu. Czynniki, które wpływają na pojawienie się kaca, to na przykład rodzaje napojów, ilości spożywanego alkoholu, a także to, czy jedliśmy coś między wypiciem kolejnych porcji alkoholu, czy też spożyliśmy odpowiednią ilość napojów niealkoholowych.

Picie kawy lub tzw. "kaca" nie jest dobrym rozwiązaniem. Kawa daje jedynie złudne poczucie poprawy samopoczucia, ale nie dostarcza wartości odżywczych i przyczynia się do odwodnienia. Znacznie lepszym pomysłem jest sięgnięcie po: soki owocowe bogate w witaminę C (pomaga eliminować toksyny z organizmu), pomidory, które są źródłem magnezu i potasu utraconych przez alkohol, a także glukozę obecną w: produktach zbożowych, owocach, miodzie i słodyczach.Alkohol a wątroba.

Likier, "kolorowe" wódki, nalewki. Co szkodzi najbardziej?

Napoje słodkie, poza etanolem, mają w swoim składzie dużą ilość cukru, sztuczne barwniki i dodatki smakowe. Są kaloryczne i sprzyjają wystąpieniu kaca.

Organizm ma trudności z trawieniem takich napojów i spaleniem wszystkich kalorii, ponieważ koktajle z dodatkiem słodzonych napojów, a czasami i energetycznych, bezpośrednio wpływają na zwiększenie rytmu serca, niebezpiecznie podnoszą ciśnienie krwi i dodatkowo potęgują już negatywne działanie alkoholu. Whisky, rum, bourbon, koniak, śliwowica — te napoje mają bardzo wysoki poziom alkoholu etylowego, co sprawia, że łatwo przekroczyć zalecaną ilość. Należy pamiętać, że często zawierają one ponad 40% czystego alkoholu, co poważnie zakłóca funkcjonowanie układu nerwowego i krwionośnego, jak również negatywnie wpływa na wątrobę.

Popularne drinki zawierające, oprócz alkoholu, tzw. energetyki, szkodzą nie tylko wątrobie, ale też układowi krążenia. Zawarta w nich kofeina przyspiesza bicie serca i podnosi ciśnienie krwi, co może prowadzić do takich stanów jak zawał serca czy udar. Ponadto, te koktajle zawierają dużo cukru i syntetycznych dodatków, co sprzyja pojawieniu się kaca.

Alkohol a wątroba. Denaturat i bimber

Denaturat, nazywany przez chemików spirytusem skażonym (zawiera 92% etanolu), jest łatwo dostępny w większości supermarketów i bardzo tani, ale spożycie go może skończyć się tragicznie. Ten mocny napój jest przeznaczony wyłącznie do celów technicznych i gospodarczych, ponieważ jest skażony substancjami chemicznymi i często zabarwiony tak, aby odstraszał potencjalnych kupujących. Najbardziej niebezpieczny jest metyloetyloketon, który sprawia, że zapach denaturatu przypomina aceton.

Samodzielnie wyprodukowany destylat może zawierać śladowe ilości silnie toksycznego alkoholu metylowego oraz metali ciężkich wypłukanych z aparatury — kontrolowanie jakości produktu w warunkach domowych jest praktycznie niemożliwe. Dlatego nie warto ryzykować i korzystać z alkoholu z niepewnego źródła. Ponadto, każda produkcja alkoholu etylowego, nawet dla własnego użytku, jest karalna i może prowadzić do utraty wolności.

Istnieje wiele szkodliwych mitów na temat etanolu, które warto znać. Szczególnie niebezpieczne są te dotyczące spożywania alkoholu przez kobiety w ciąży — istnieje przekonanie, że czerwone wino w niewielkich ilościach jest korzystne; podobnie, że inne niskoprocentowe alkohole nie są szkodliwe.

Alkohol w ciąży

Należy zrozumieć, że każda kropla alkoholu spożyta przez kobietę w ciąży negatywnie wpływa na rozwijające się dziecko i nie ma żadnej zalecenia dotyczącego picia alkoholu podczas ciąży. Zawsze powinniśmy pamiętać, że każda ilość alkoholu jest szkodliwa dla wątroby. Nie ma napojów, które są dla organizmu neutralne, każda dawka etanolu jest toksyczna. Szczególnie kobiety w ciąży oraz planujące dziecko powinny unikać alkoholu.

Alkohol, nawet w małych ilościach, przenika przez łożysko do płodu, co może prowadzić do poważnych problemów rozwojowych, takich jak zespół alkoholowy płodu (FAS) czy rozszczep kręgosłupa, a także do ryzyka poronienia, zaburzeń funkcji mózgu oraz nieprawidłowego rozwoju układu oddechowego u dziecka. Nie istnieje bezpieczna dawka alkoholu dla kobiety w ciąży.

Romana Makówka