Oto najważniejsze prawa i przywileje pacjenta, które każdy powinien znać!

Zdrowie i dobre samopoczucie pacjentów zależy od współpracy opartej na wzajemnym szacunku między nimi a lekarzami. Można ją śmiało nazwać sojuszem, w którym pacjent wypełnia swoje obowiązki (m.in. korzysta ze świadczeń zdrowotnych zgodnych z aktualną wiedzą medyczną), a lekarz dokłada wszelkich starań i udziela pomocy lekarskiej w każdym przypadku.

Spis treści

1. Prawa pacjenta – warto o nich wiedzieć 
2. Jakie przywileje przysługują pacjentom?

Lekarze mogą najlepiej pielęgnować relację z pacjentami, występując w roli ich rzeczników zdrowia i szanując ich prawa. Pamiętaj, że jako pacjentowi przysługują Ci pewne prawa oraz przywileje jak na przykład prawo dostępu do dokumentacji medycznej i prawo do zachowania tych informacji w tajemnicy przez lekarza. Niektóre z tych prawa zawarte są między innymi w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz w kilku ustawach, m.in. ustawie o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, ustawie o ochronie zdrowia psychicznego oraz ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych.

Prawa pacjenta – warto o nich wiedzieć 

Poniżej przedstawiamy skrót informacji o prawach pacjenta:

1. Masz prawo do uzyskania podstawowej opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych. To Ty możesz wybrać lekarza rodzinnego poprzez złożenie w wybranej przychodni wypełnionego i podpisanego druku deklaracji.
2. Masz prawo do uzyskania informacji o swoim stanie zdrowia oraz dostępu do leczenia. Lekarz powinien udzielić Ci przystępnej informacji o rozpoznaniu choroby i jej prognozie oraz proponowanych i możliwych metodach diagnostycznych. Jego obowiązkiem jest wyjaśnić, dlaczego zabieg jest konieczny, na czym będzie polegał i jak powinieneś przygotować się do operacji.
3. Masz prawo oczekiwać, aby lekarz udzielił Ci praktycznych wskazówek dotyczących, np. profilaktyki.
4. Masz prawo nie zgodzić się na dane świadczenia zdrowotne lub zażądać ich zaprzestania. Oddzielnej zgody natomiast wymaga pobyt w szpitalu.
5. Masz prawo do otrzymania natychmiastowej opieki medycznej w sytuacjach nagłych, zagrażających życiu. Prawo do takiej natychmiastowej interwencji medycznej bez skierowania przysługuje kobietom w trakcie porodu. 
6. Masz prawo do tajemnicy lekarskiej. Każdy lekarz składa przysięgę Hipokratesa, która zawiera podstawy etyki lekarskiej. To zdanie jest w niej kluczowe i powinno być respektowane – a oto jak brzmi „Cokolwiek bym podczas leczenia, czy poza nim, z życia ludzkiego ujrzał, czy usłyszał, czego nie należy na zewnątrz rozgłaszać, będę milczał, zachowując to w tajemnicy”. Pamiętaj, że informacje o Twoim zdrowiu są ściśle poufne.
7. Masz prawo dostępu do dokumentacji medycznej dotyczącej Twojego stanu zdrowia i udzielonych świadczeń zdrowotnych. Po Twojej śmierci prawo do wglądu w te dokumenty ma wyłącznie ta osoba, którą upoważniłeś za życia. Pamiętaj, że po wypisaniu ze szpitala powinieneś otrzymać kartę informacyjną od lekarza, która zawiera rozpoznanie choroby, wyniki badań diagnostycznych, wskazane dalszego toku leczenia oraz terminy planowanych konsultacji.
8. Masz prawo do sprzeciwu wobec orzeczenia lekarza i zasięgnięcia drugiej opinii lekarskiej. W uzasadnionych przypadkach możesz także żądać zwołania konsylium lekarskiego.
9. Masz prawo do wyboru szpitala oraz do obecności bliskich osób podczas leczenia. Także prawo do wypisania się ze szpitala na własne życzenie.
10. Masz prawo do bezpłatnego transportu sanitarnego (w tym lotniczego) do najbliższej placówki, z którą NFZ zawarł umowę o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej. Kiedy przysługuje Ci transport sanitarny? Jeśli nastąpi nagła potrzeba zachowania ciągłości leczenia oraz w przypadku, gdy schorzenie narządu ruchu uniemożliwia korzystanie z transportu publicznego.
11. Masz prawo do opieki duszpasterskiej w szpitalu lub zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych, opiekuńczo-leczniczych, rehabilitacji leczniczej czy hospicjum. Konstytucja RP zapewnia prawo do wolności sumienia i religii, bez względu na miejsce pobytu, zamieszkania czy przynależność państwową. Jest to możliwość kontaktu z duchowym – ta wizyta kapłana polega na wspólnej modlitwie i innych praktykach religijnych w sytuacji pogorszenia się stanu zdrowia lub zagrożenia życia. Personel medyczny powinien na prośbę pacjenta wezwać duchownego.
12. Masz prawo zgłosić sprzeciw na pobranie komórek, tkanek i narządów po Twojej śmierci w celu ich przeszczepienia. Tak samo nie musisz się zgadzać, aby została przeprowadzona sekcja zwłok po Twojej śmierci.

Jakie przywileje przysługują pacjentom?

• Udzielać pomocy medycznej powinny tylko te osoby, które są niezbędne. Nie naruszają one wtedy Twojej godności i zapewniają Ci możliwie maksymalne poczucie intymności.
• Nie musisz mieć skierowania do następujących lekarzy specjalistów: ginekologa i położnika, onkologa, psychiatry, wenerologa i dentysty.
• Osobom uzależnionym od alkoholu, psychotropów i środków odurzających przysługuje prawo do odwyku, bez skierowania.
• W aptece zadawaj pytania – masz prawo do informacji o leku zastępczym, który jest tańszy od przepisanego.
• Masz prawo do bezpłatnych środków farmaceutycznych i materiałów medycznych podczas leczenia stacjonarnego w placówce medycznej.
• W szpitalu masz prawo do przechowywania rzeczy wartościowych w depozycie.

Więcej o Prawach Pacjenta i o tym, gdzie zwracać się w konkretnych sprawach możesz przeczytać w „Super Expressie”.