Odporność zbiorowa (odporność stadna) - co to jest? Na czym polega odporność zbiorowa?

Odporność zbiorowa, określana również jako odporność stadna, zbiorowiskowa lub populacyjna to hasło to które często pada w kontekście szczepień, a także w kontekście choroby wywoływanej przez koronawirusa SARS-CoV-2. Na czym polega odporność zbiorowa? Czym jest próg odporności zbiorowej i jakie ma ona znaczenie dla eliminacji zakażeń?

O odporności zbiorowej (odporności stadnej) mówi się ostatnio bardzo dużo, przede wszystkim w kontekście COVID-19. Epidemiolodzy szacują, że wytworzenie odporności zbiorowej w społeczeństwie pozwoliłoby szybciej opanować pandemię COVID-19. Warto więc wiedzieć, na czym polega to zjawisko i w jaki sposób można osiągnąć odporność zbiorową.

Spis treści

1. Na czym polega odporność zbiorowa(odporność stadna)?
2. Jaki jest próg odporności zbiorowej?
3. Dlaczego odporność stadna (odporność zbiorowa) jest ważna?

Na czym polega odporność zbiorowa(odporność stadna)?

Odporność stadna, odporność populacyjna, odporność zbiorowiskowa, odporność zbiorowa, odporność grupowa – to określenia definiujące to samo zjawisko. Najprościej mówiąc jest to ochrona osób, które nie są odporne na daną chorobę – a tę ochronę można można uzyskać dzięki zaszczepieniu jak największej liczby innych osób.

Im wyższy odsetek osób, które są na daną chorobę odporne, tym mniejsze ryzyko, że zachoruje na nią ktoś, kto odporny nie jest. Warto wiedzieć, że odporność zbiorowa (odporność stadna) dotyczy tylko chorób, które przenoszą się z człowieka na człowieka, nie zaś za pośrednictwem zwierząt. Dlatego można wytworzyć odporność zbiorową np. na odrę czy krztusiec, nie można zaś na wściekliznę, czy kleszczowe zapalenie mózgu.

Jaki jest próg odporności zbiorowej?

Próg odporności zbiorowej to tzw. „próg bezpieczeństwa”: określa on ilość osób (ich odsetek), uodpornionych w danej populacji, po którego osiągnięciu zaczyna zmniejszać się liczba nowych przypadków zakażeń. Zazwyczaj próg odporności zbiorowej wynosi 90-95 proc. populacji, jednak wszystko zależy od choroby. Np. w przypadku świnki próg odporności zbiorowej szacowany jest na 75-86 proc. ( tyle osób w danej populacji musi być odpornych na świnkę, by nie dochodziło do infekcji na szeroką skalę), dla krztuśca próg bezpieczeństwa wynosi ok. 94 proc, dla różyczki i błonicy – 83-86 proc, natomiast dla odry – 95 proc.

Dlaczego odporność stadna (odporność zbiorowa) jest ważna?

Odporność zbiorowa pozwala chronić przed zachorowaniem nie tylko osoby zaszczepione przeciwko danej chorobie, ale również takie, które z różnych powodów nie mogą zostać zaszczepione – np. przeciwwskazaniem jest wiek, reakcja anafilaktyczna na szczepienie, czy choroby przewlekłe.

Pozwala również ograniczyć występowanie w środowisku danego patogenu (wirusa lub bakterii), a w przypadku niektórych zakażeń całkowicie go wyeliminować, chroniąc populację przed niebezpiecznymi chorobami zakaźnym.

Katarzyna Hubicz