Niedbalstwo lekarza czy BŁĄD W SZTUCE LEKARSKIEJ?

Dla pacjenta, któremu podczas operacji zostawiono w brzuchu narzędzie chirurgiczne, nie jest ważne, czy było to niedbalstwo, czy błąd w sztuce lekarskiej. W obu przypadkach odpowiedzialność ponosi lekarz.

Lekarz dopuścił się niedbalstwa, gdy wykonując zawód, nie wykazał należytej staranności i wiedzy. Kiedy w grę wchodzi życie człowieka, skutki zaniedbań mogą być poważne, nieodwracalne, tragiczne. Znajomości najnowszych osiągnięć wiedzy medycznej wymaga się od każdego lekarza, ponieważ jego zawodowym obowiązkiem jest uzupełnianie i doskonalenie swych umiejętności.
Brak wiedzy może być podstawą winy lekarza. Jeżeli jednak nie rozpozna on niezwykle rzadkiej choroby, nieopisanej jeszcze w podstawowej literaturze medycznej, nie można mu przypisać zawinionego zaniedbania.
Czego innego wymaga się też od lekarza ogólnego, czego innego od specjalisty w danej dziedzinie, od prowincjonalnego szpitala oraz od wyspecjalizowanej kliniki akademii medycznej.
Istnieje jednak pewne minimum staranności i wiedzy lekarskiej, którego należy zawsze oczekiwać. I bez znaczenia jest fakt, czy zabieg lekarski był odpłatny czy nie, gdyż obowiązki lekarza są niezależne od relacji prawnych pomiędzy nim a pacjentem.

Zaniedbanie lekarza - czym się różni od błędu w sztuce lekarskiej?

Typowymi przykładami zaniedbań lekarskich są przypadki pozostawienia po operacji najrozmaitszych narzędzi chirurgicznych lub środków opatrunkowych w ciele pacjenta. Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 1967 roku przyjął, że pozostawienie po operacji w jamie brzusznej kompresu gazowego, na skutek czego doszło do śmierci pacjentki, jest rażącym niedbalstwem lekarza kierującego operacją. Ponosi on winę nie tylko za uchybienia wiedzy medycznej, lecz także za zaniedbania organizacyjne i brak kontroli nad pracą całego zespołu operacyjnego.
W 1999 roku Sąd Apelacyjny w Lublinie zasądził zadośćuczynienie za krzywdę dla pacjentki, której po operacji wycięcia woreczka żółciowego zaszyto w jamie brzusznej szczypce chirurgiczne o długości 17 cm i szerokości 8 cm. Były przyczyną bólu, leczonego bez efektów, jako schorzenia nerek, wątroby, trzustki i serca, bo takie choroby kolejno rozpoznawali lekarze. Obecność szczypiec ujawniło po 6 latach zdjęcie rtg. wykonane zresztą prywatnie z inicjatywy samej chorej.
Pozostawienie ciała obcego z reguły przesądza o odpowiedzialności lekarza, niedbalstwo jest oczywiste. Domniemanie winy operującego mogłyby obalić nadzwyczajne, udowodnione okoliczności (np. operowanie w trudnych warunkach poza szpitalem).
Zaniedbania w toku operacji chirurgicznych są najbardziej spektakularne, ale można podać inne przykłady. Jakże często dochodzi w szpitalach do pomyłek przy podawaniu leków, brakuje podstawowych środków koniecznych w danej chwili do ratowania zdrowia i życia pacjenta. W jednym z prowincjonalnych szpitali nie można było podać surowicy pacjentowi ukąszonemu przez żmiję, gdyż pielęgniarka posiadająca klucz do szafy z lekami wyszła „na chwilę", która trwała kilka godzin. Typowymi przykładami zaniedbań są również przypadki naruszenia elementarnych zasad utrzymania czystości i aseptyki. Jakże często przedmiotem procesów sądowych o odszkodowanie jest niebezpieczne zakażenie pacjentów szpitali wirusem żółtaczki zakaźnej.
Do zaniedbań należy również głośna sprawa nadmiernego naświetlania chorych kobiet przy terapii antynowotworowej, które spowodowało u nich oparzenia i chorobę popromienną.

Co to jest błąd w sztuce lekarskiej?

Czymś innym niż niedbalstwo jest błąd w sztuce lekarskiej polegający na postawieniu błędnej diagnozy (błąd diagnostyczny) lub terapii (błąd terapeutyczny). W odróżnieniu od zaniedbań, będących wynikiem różnych okoliczności, błąd jest obiektywny w tym sensie, że lekarz wykonując swój zawód, nie postąpił zgodnie z aktualnymi kanonami wiedzy medycznej.
Błędy diagnostyczne często prowadzą do tragicznych następstw. W jednym ze szpitali zmarła pacjentka z pękniętą dwunastnicą, gdyż lekarz stwierdził u niej zapalenie trzustki. Inna zmarła, bo nie rozpoznano u niej ciąży pozamacicznej, pomimo charakterystycznych objawów.
Ostatnio przed Sądem Okręgowym w Lublinie zakończył się proces przeciwko lekarzom, którzy błędnie zdiagnozowali, a następnie wadliwie zoperowali pacjentkę. Usunęli jedynie mięśniaki, nie zauważając innych schorzeń, które zobowiązywały ich do usunięcia macicy. To przykład błędu zarówno diagnostycznego, jak i terapeutycznego. W konsekwencji doszło u pacjentki do stanów zapalnych i poważnych powikłań. Zapadł w tej sprawie wyrok zasądzający odszkodowanie.
Błąd w sztuce oznacza nie tylko obiektywną sprzeczność z zasadami wiedzy medycznej. Musi być również zawiniony przez lekarza, aby można było uczynić go odpowiedzialnym za jego popełnienie. W opinii Sądu Najwyższego brak takich podstaw, gdy błąd jest niezawiniony i błędna diagnoza „była usprawiedliwiona występującymi objawami". Problem jest więc bardzo skomplikowany i w każdym konkretnym przypadku wymaga szczegółowej i fachowej analizy biegłych specjalistów.