MORS – system pomocy osobom z CHOROBAMI PSYCHICZNYMI

Szacuje się, że w Polsce liczba osób chorych psychicznie wynosi około 1,5 mln, z czego około 900 tys. cierpiących na choroby psychiczne to młodzież do 18. roku życia. MORS to program, który pomaga im w integracji społecznej i wejściu na rynek pracy.

Nastolatki po opuszczeniu szpitala psychiatrycznego mają poważne trudności z integracją społeczną i nie podejmują pracy zawodowej. Dotychczas nie było w Polsce instytucji, która udzieliłaby im całościowego i skutecznego wsparcia w tym zakresie.
W 2006 roku w podwarszawskim Zagórzu powstał Międzyresortowy Ośrodek Rehabilitacji Socjopsychiatrycznej MORS. To nowatorska placówka, utworzona w oparciu o model duński, stwarzająca młodzieży z zaburzeniami psychicznymi możliwość integracji społecznej oraz dająca jej szansę na wejście na rynek pracy. Ośrodek powstał jako „laboratorium dobrych praktyk” w ramach unijnego programu EQUAL.

Zadania MORS

Program MORS łączy „pod jednym dachem”:

• rehabilitację społeczną
• doradztwo zawodowe
• naukę w liceum lub szkole zawodowej
• indywidualną pomoc w nauce
• rehabilitację psychiatryczną (w tym leczenie farmakologiczne)
• psychoterapię
• współpracę ze środowiskiem zewnętrznym.

W ośrodku prowadzone są w szerokim zakresie koła zainteresowań i zajęcia pozalekcyjne, a także organizowane są obozy rehabilitacyjne, które mają pomóc młodym ludziom w odnalezieniu indywidualnej ścieżki rozwoju. Realizowany z udziałem wielodyscyplinarnego zespołu, przy ścisłej współpracy z rodzinami, program MORS umożliwia integrację społeczną, zwiększanie poczucia własnej wartości i poprawę jakości życia osób chorych na schizofrenię (w ośrodku w Zagórzu stanowią większość uczestników programu) oraz inne zaburzenia psychiczne (m.in. zespół Aspergera, zaburzenia jedzenia, ADHD).

Osoby z chorobami psychicznymi a rynek pracy

Stereotypy, niezrozumienie problematyki chorób psychicznych oraz strach przed chorymi praktycznie wyklucza osoby ze schorzeniami psychicznymi ze społeczeństwa. Pracodawcy boją się zatrudniać takie osoby, a brak pracy sprzyja pogłębianiu się istniejących zaburzeń, zaś uboga oferta pomocy poszpitalnej skazuje chorującego na izolację.
Sytuacja młodzieży chorującej psychicznie jest szczególnie trudna. Z powodu choroby i znacznie obniżonego poczucia własnej wartości, odrzucenia przez rówieśników oraz trudności z nauką, osoby, które w młodym wieku zostały dotknięte schorzeniem psychicznym, często przerywają edukację, i jak wynika z badań szpitala w Zagórzu, w ogóle nie podejmują pracy.

MORS to przyszłe oszczędności dla państwa

Badania europejskie potwierdzają z punktu widzenia gospodarki narodowej efektywność ekonomiczną psychiatrycznej terapii środowiskowej. Budżet państwa, poprzez wsparcie ośrodków rehabilitacji socjopsychiatrycznej, ogranicza wydatki socjalne (renty i inne zasiłki wypłacane chorym pozostającym bez pracy) oraz obniża wysokie koszty specjalistycznego leczenia osób z zaburzeniami psychicznych i opieki nad nimi (rehabilitacja socjopsychiatryczna zmniejsza prawdopodobieństwo nawrotów choroby).

Perspektywy MORS

Model MORS pozwala młodym ludziom z zaburzeniami psychicznymi stopniowo i całkowicie uniezależnić się od pomocy państwa, a ich edukowanie i rehabilitowanie jest bardziej efektywne i tańsze niż przywracanie zdolności do pracy dorosłym chorym.
Obecnie nie istnieją w Polsce systemowe rozwiązania problemu integracji społecznej i powrotu na rynek pracy młodzieży ze schorzeniami psychicznymi. Uzyskane w MORS doświadczenia oraz wypracowane standardy powinny służyć jako wytyczne do tworzenia kolejnych MORS-ów, a tym samym do rozwoju psychiatrii środowiskowej dla osób młodych. Wymagać to jednak będzie zmian w polskim systemie prawnym.