Lekarz POZ (podstawowej opieki zdrowotnej) - kim jest, kwalifikacje, badania

Na podstawową opiekę zdrowotną (POZ) składa się praca pediatrów, lekarzy rodzinnych, specjalistów chorób wewnętrznych. Lekarze POZ mają opiekować się pacjentami w podstawowym zakresie - wypisywania recept, kierowania do specjalistów. Kim są lekarze POZ i jakie mają uprawnienia?

Spis treści

1. Lekarz podstawowej opieki zdrowotnej – definicja w przepisach ustawy z dnia 27 października 2017 r. o POZ
2. Lekarz POZ (podstawowej opieki zdrowotnej) - uprawnienia

Lekarz POZ może być specjalistą chorób wewnętrznych, specjalistą medycyny rodzinnej (lekarz rodzinny), pediatrą lub lekarzem bez specjalizacji, ale z długim stażem pracy.

Wykształcenie lekarza określa jego specjalizacja - np. lekarz medycyny rodzinnej czy internista. Z kolei lekarz podstawowej opieki zdrowotnej - lekarz POZ to określenie funkcji, jaką pełni lekarz. Lekarzem POZ mogą być: lekarz medycyny rodzinnej, internista, pediatra, także lekarz bez specjalizacji, mający uprawnienia do pracy w POZ.

Lekarz pierwszego kontaktu to po prostu lekarz, który jako pierwszy ma kontakt z pacjentem.

Gdy młody lekarz po uzyskaniu specjalizacji, np. z chorób wewnętrznych, zatrudni się w szpitalu, będzie miał niemal nieograniczoną możliwość zlecania badań diagnostycznych. Gdy ten sam lekarz podejmie pracę w przychodni POZ, takich możliwości już nie ma. Opis badań dopuszczalnych w ramach POZ znajdziecie na końcu artykułu.

Lekarz podstawowej opieki zdrowotnej – definicja w przepisach ustawy z dnia 27 października 2017 r. o POZ

Lekarzem POZ jest lekarz, który:

1) posiada tytuł specjalisty w dziedzinie medycyny rodzinnej albo2) odbywa szkolenie specjalizacyjne w dziedzinie medycyny rodzinnej, albo3) posiada specjalizację II stopnia w dziedzinie medycyny ogólnej, albo4) posiada specjalizację I lub II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie pediatrii, pod warunkiem ukończenia kursu w dziedzinie medycyny rodzinnej.

Z lekarzem Narodowy Fundusz Zdrowia musiał zawrzeć umowę o udzielanie świadczeń z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej. Lekarzem POZ jest też lekarz, który wykonuje zawód u świadczeniodawcy, z którym Narodowy Fundusz Zdrowia zawarł umowę o udzielanie świadczeń z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej. Posiadanie statusu lekarza POZ przez osoby o wskazanych powyżej kompetencjach nie jest obwarowane spełnianiem jakichkolwiek dodatkowych warunków.

Lekarzem POZ jest w rozumieniu Ustawy bezwarunkowo lekarz, który:

1) posiada tytuł specjalisty w dziedzinie medycyny rodzinnej albo2) odbywa szkolenie specjalizacyjne w dziedzinie medycyny rodzinnej, albo3) posiada specjalizację II stopnia w dziedzinie medycyny ogólnej, albo4) korzysta z tzw. praw nabytych tj. przed 29 września 2007 r.5) posiada specjalizację I lub II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie pediatrii, pod warunkiem ukończenia kursu w dziedzinie medycyny rodzinnej albo6) posiada specjalizację I stopnia w dziedzinie medycyny ogólnej, który będzie udzielał świadczeń opieki zdrowotnej przed 31 grudnia 2024 r. – pod warunkiem ukończenia kursu z medycyny rodzinnej albo7) posiada specjalizację I lub II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie chorób wewnętrznych, który będzie udzielał świadczeń opieki zdrowotnej przed 31 grudnia 2024 r. – pod warunkiem ukończenia kursu z medycyny rodzinnej.

Lekarz POZ (podstawowej opieki zdrowotnej) - uprawnienia

Świadczenia lekarza POZ obejmują:

• profilaktykę chorób, w tym badania i porady w ramach profilaktyki wieku rozwojowego oraz szczepienia ochronne,
• świadczenia profilaktyki chorób układu krążenia,
• udzielanie porad w leczeniu schorzeń, w tym zapewnienie diagnostyki laboratoryjnej oraz obrazowej i nieobrazowej (EKG, RTG, USG) zgodnie z obowiązującym wykazem,
• wykonywanie zabiegów w gabinecie zabiegowym i w domu pacjenta,
• orzekanie o stanie zdrowia,
• inne świadczenia wynikające z potrzeb populacji objętej opieką, w tym: kierowanie do poradni specjalistycznych i na leczenie szpitalne, kierowanie na rehabilitację i leczenie uzdrowiskowe, kwalifikowanie doświadczeń transportu sanitarnego w POZ i wystawianie zleceń przewozów, wystawianie zleceń na realizację świadczeń pozostających w zakresie zadań pielęgniarki POZ, wystawianie zaświadczeń dotyczących stanu zdrowia pacjenta.

Należy także wspomnieć, jakie badania może wykonać pacjent w ramach podstawowej opieki zdrowotnej.

Badania hematologiczne:

• morfologia krwi obwodowej z płytkami krwi,
• morfologia krwi obwodowej z wzorem odsetkowym i płytkami krwi,
• retykulocyty,
• odczyn opadania krwinek czerwonych (OB).

Badania biochemiczne i immunochemiczne w surowicy krwi:

• sód,
• potas,
• wapń zjonizowany,
• żelazo,
• żelazo – całkowita zdolność wiązania (TIBC),
• stężenie transferyny,
• stężenie hemoglobiny glikowanej (HbA1c),
• mocznik,
• kreatynina,
• glukoza,
• test obciążenia glukozą,
• białko całkowite,
• proteinogram,
• albumina,
• białko C-reaktywne (CRP),
• kwas moczowy,
• cholesterol całkowity,
• cholesterol-HDL,
• cholesterol-LDL,
• triglicerydy (TG),
• bilirubina całkowita,
• bilirubina bezpośrednia,
• fosfataza alkaliczna (ALP),
• aminotransferaza asparaginianowa (AST),
• aminotransferaza alaninowa (ALT),
• gammaglutamylotranspeptydaza (GGTP),
• amylaza,
• kinaza kreatynowa (CK),
• fosfataza kwaśna całkowita (ACP),
• czynnik reumatoidalny (RF),
• miano antystreptolizyn O (ASO),
• hormon tyreotropowy (TSH),
• antygen HBs-AgHBs,
• VDRL,
• FT3,
• FT4,
• PSA – Antygen swoisty dla stercza całkowity.

Badania moczu:

• ogólne badanie moczu z oceną właściwości fizycznych, chemicznych oraz oceną mikroskopową osadu,
• ilościowe oznaczanie białka,
• ilościowe oznaczanie glukozy,
• ilościowe oznaczanie wapnia,
• ilościowe oznaczanie amylazy.

Badania kału:

• badanie ogólne,
• pasożyty,
• krew utajona - metodą immunochemiczną.

Badania układu krzepnięcia:

• wskaźnik protrombinowy (INR),
• czas kaolinowo-kefalinowy (APTT),
• fibrynogen.

Badania mikrobiologiczne:

• posiew moczu z antybiogramem,
• posiew wymazu z gardła z antybiogramem,
• posiew kału w kierunku pałeczek Salmonella i Shigella.

Badanie elektrokardiograficzne (EKG) w spoczynku

Badanie ultrasonograficzne (USG):

• USG tarczycy i przytarczyc,
• USG ślinianek,
• USG nerek, moczowodów, pęcherza moczowego,
• USG brzucha i przestrzeni zaotrzewnowej, w tym wstępnej oceny gruczołu krokowego,
• USG obwodowych węzłów chłonnych.

Spirometria

Zdjęcia radiologiczne:

• zdjęcie klatki piersiowej w projekcji AP i bocznej,
• zdjęcia kostne – w przypadku kręgosłupa, kończyn i miednicy w projekcji AP i bocznej:                                            
• zdjęcie czaszki,
• zdjęcie zatok,
• zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej.

Poza badaniami wymienionymi powyżej, lekarz POZ może kierować pacjentów także na finansowane przez Fundusz badania endoskopowe: gastroskopię i kolonoskopię.