Kołdra obciążeniowa - czym jest? Co daje stosowanie kołdry sensorycznej i jak ją dobrać?

Kołdra obciążeniowa, nazywana również kołdrą sensoryczną, coraz częściej zalecana jest przez specjalistów integracji sensorycznej przede wszystkim dzieciom, ale nie tylko – mogą z niej również korzystać dorośli. Warto, bo kołdra obciążeniowa ułatwia zasypianie, pozwala organizmowi pełniej się zregenerować, zmniejsza niepokój i poprawia koncentrację. Na co pomaga kołdra obciążeniowa, kto powinien z niej korzystać, jak dobrać kołdrę obciążeniową do swoich potrzeb?

Kołdra obciążeniowa (kołdra sensoryczna) jeszcze do niedawna była produktem znanym nielicznej grupie osób – najczęściej rodzicom dzieci, które z różnych powodów wymagały terapii integracji sensorycznej.

Obecnie kołdry sensoryczne coraz częściej są wykorzystywane również przez dorosłych, zmęczonych codziennością, przytłoczonych nadmiarem bodźców i nie radzących sobie z rzeczywistością, co objawia się szeregiem przypadłości, w tym nerwowością i problemami z zasypianiem, a także utrudnioną koncentracją.

Jak wynika z opinii ekspertów oraz obserwacji osób, które takie kołdry stosują, spanie pod kołdrą obciążeniową pozwala odnieść szereg korzyści, a pierwsze efekty pojawiają się nawet po zaledwie kilku dniach. Czym jest kołdra obciążeniowa, kto powinien pod nią spać i co to daje?

Spis treści

1. Czym jest kołdra obciążeniowa?
2. Jak działa kołdra obciążeniowa?
3. Kołdra obciążeniowa – na jakie problemy pomaga?
4. Kołdra obciążeniowa – jak wybrać najlepszą?

Czym jest kołdra obciążeniowa?

Kołdra obciążeniowa wygląda jak zwykła kołdra. Różnicę można dostrzec – a raczej poczuć – dopiero, biorąc ją do ręki, Zwykłe kołdry wypełnione są zazwyczaj puchem, piórami lub syntetycznym wypełniaczem, kołdry obciążeniowe natomiast – szklanym granulatem (takim, jaki stosowany jest w niektórych zabawkach), lub naturalnym, kilkakrotnie płukanym i wypalanym żwirkiem o owalnym kształcie, który zapewnia optymalny poziom obciążenia.

Wypełnienie jest niewyczuwalne w dotyku, a sama kołdra uszyta z tkaniny, która mimo wyczuwalnego obciążenia pozwala czuć się komfortowo pod każdym względem: jest miękka, dobrze przepuszcza powietrze, chroni przed nocnym chłodem, a jednocześnie nie pozwala na przegrzanie. Zazwyczaj w tym celu wykorzystywana jest gładka bawełna, jedwab, tkaniny z domieszką lnu. 

Jak działa kołdra obciążeniowa?

Kołdra obciążeniowa (sensoryczna) dzięki temu, że jest dość ciężka, podczas snu przyciska ludzkie ciało do materaca, stymulując w ten sposób układ proprioceptywny, czyli inaczej system czucia głębokiego.

Receptory tegoż układu (proprioceptory) obecne są w mięśniach, ścięgnach, stawach, uszach i oczach i informują mózg o tym, co właśnie robimy; zmysł ten pozwala również m.in. na to, by odczuwać świadomość ciała – tego, czy siedzimy, leżymy, stoimy – i na wykonywanie precyzyjnych ruchów, nawet bez kontroli wzroku, co przekłada się m.in. na emocjonalne bezpieczeństwo i zdolności prawidłowego odnalezienia się i funkcjonowania w społeczeństwie.

Obciążenie ciała podczas snu pozwala – w dużym skrócie – na stymulację układu proprioceptywnego, czego efektem jest jego lepsza praca. Na osoby nadmiernie pobudzone działa uspokajająco, zaś na osoby, których zmysły są niedostatecznie wrażliwe – pobudzająco.

Kołdra obciążeniowa – na jakie problemy pomaga?

Spanie pod kołdrą obciążeniową pomaga zmniejszyć m.in. zaburzenia i skutki wynikające z takich chorób i przypadłości, jak ADHD, zespół Aspergera, zespół Downa, zespół Tourette'a, autyzm, a także w zaburzeniach integracji sensorycznej. W takim przypadku jednak dzieciom zawsze zaleca to specjalista integracji sensorycznej, gdyż jest to element kompleksowej terapii.

Dorosłym spanie pod kołdrą sensoryczną może natomiast pomóc zarówno w przypadku niezdiagnozowanych w okresie dzieciństwa problemów z integracją i wynikających z nich nadpobudliwości, jak i rozdrażnienia, apatii, nieumiejętności organizacji czy kłopotów z koncentracją. 

Ale nie tylko: kołdry obciążeniowe dla dorosłych mogą być również ratunkiem w przypadku bezsenności, odczuwania stanów napięcia nerwowego i życia w permanentnym stresie. Pomagają zredukować lęk i obniżyć poziom stresu - śpiąc pod kołdrą obciążeniową zyskujemy poczucie odprężenia i spokoju. Niektórzy terapeuci polecają ją przy zespole niespokojnych nóg, pierwszych objawach choroby Parkinsona lub Alzheimera, czy nawet demencji. Kołdry obciążeniowe bywają również stosowane u osób z padaczką, chorobą dwubiegunową, depresją, czy fibromialgią, a także w przypadku różnego rodzaju nerwic oraz zespołu stresu pourazowego. 

Warto jednak pamiętać, że w przypadku poważnych problemów ze zdrowiem kołdra obciążeniowa może być jedynie elementem terapii, a jej zakup nie zwalnia z konsultacji lekarskiej i podstępowania wedle zaleceń specjalisty.

Kołdra obciążeniowa – jak wybrać najlepszą?

Jak wybrać kołdrę obciążeniową? Najlepiej w porozumieniu ze specjalistą, gdyż nie jest to wcale takie łatwe. By kołdra spełniła swoje zadanie, musi być dobrana nie tyle do rozmiaru łóżka, lecz do masy osoby, która będzie pod nią spała. Przyjmuje się, że ciężar kołdry obciążeniowej powinien wynosić ok. 10 proc. masy ciała dorosłego i 10-15 proc. masy ciała dziecka.

W niektórych przypadkach kołdra powinna być nieco lżejsza lub nieco cięższa. Nie należy również kupować jej na wyrost (z myślą o tym, że dziecko przecież szybko urośnie) ani zbyt lekkiej („bo przecież zamierzam schudnąć”) - nie tylko nie spełni swojego zadania, ale w pewnych przypadkach może wręcz zaszkodzić. 

Katarzyna Hubicz