Jak przygotować ciało do zabiegu? Prehabilitacja ułatwia powrót do zdrowia
Rekonwalescencja po operacji może być trudna i długotrwała, ale odpowiednie przygotowanie przed zabiegiem w wielu przypadkach znacząco ułatwia ten proces. Prehabilitacja, czyli przygotowanie organizmu do operacji poprzez odpowiednie ćwiczenia, dietę i zalecenia zdrowotne, może skrócić czas powrotu do zdrowia i zmniejszyć ryzyko powikłań.
Co to jest prehabilitacja?
Prehabilitacja to termin znany w kręgach medycznych, ale niemal całkowicie obcy dla ogółu społeczeństwa.
Prehabilitacja to strategia stosowana w celu pomocy ludziom w przygotowaniu się do poważnej operacji. Jest to bardzo skuteczne w okolicznościach, gdy zabieg jest zaplanowany przynajmniej tydzień wcześniej, dzięki czemu masz trochę czasu na skorzystanie ze strategii, które pomagają przygotować ciało na stres związany z operacją
- powiedział dr Michael Sutherland, chirurg ogólny i starszy wiceprezes ds. usług członkowskich Amerykańskiego Kolegium Chirurgów w wywiadzie dla Health.
Celem prehabilitacji jest poprawa kondycji fizycznej i psychicznej pacjenta, co może przyspieszyć rekonwalescencję, zmniejszyć ryzyko powikłań oraz ułatwić powrót do zdrowia po operacji. Obejmuje to ćwiczenia fizyczne, zmiany w diecie, redukcję stresu oraz zalecenia zdrowotne, które poprawiają ogólną sprawność organizmu.
Przyjęliśmy pogląd, że rekonwalescencja zaczyna się przed nacięciem chirurgicznym
- wyjaśniła Chelsia Gillis, adiunkt i dyrektor badań okołooperacyjnych na Uniwersytecie McGill.
Czy prehabilitacja jest skuteczna?
W badaniu opublikowanym w czasopiśmie The BMJ naukowcy przeanalizowali dane ze 186 badań klinicznych dotyczących prehabilitacji, które objęły niespełna 15 700 pacjentów.
Okazało się, że osoby, które regularnie ćwiczyły przed operacją, miały o 50 proc. mniejsze ryzyko powikłań w porównaniu do tych, którzy unikali aktywności fizycznej. Zdrowa dieta również okazała się mieć korzystny wpływ na proces zdrowienia i wiązała się z niższym o 38 proc. ryzykiem powikłań.
Pacjenci, którzy łączyli dietę, ćwiczenia i wsparcie społeczne mieli o 36 proc. niższe prawdopodobieństwo wystąpienia nieprawidłowości i ich pobyt w szpitalu był krótszy o ponad 1 dzień.
Pomysł, że ćwiczenia, odżywianie i wsparcie psychospołeczne prowadzą do lepszych wyników po operacji, to z jednej strony zdrowy rozsądek
- uznał dr n. med Daniel McIsaac, anestezjolog, profesor i wiceprzewodniczący ds. badań i innowacji na Uniwersytecie w Ottawie. Niemal w każdej dziedzinie opieki zdrowotnej dobra kondycja, zdrowa dieta i dbanie o siebie przekładają się na lepsze wyniki leczenia.
W przeglądzie naukowym z 2023 roku obejmującym 48 badań stwierdzono, że u ponad 3500 pacjentów prehabilitacja „znacznie poprawiła” funkcjonowanie, jakość życia, siłę mięśni i złagodziła ból pleców w porównaniu z pacjentami, którzy nie podjęli przygotowań do operacji ortopedycznej.
W jednym z randomizowanych analiz klinicznych z 2023 roku naukowcy przeanalizowali dane 251 dorosłych z rakiem jelita grubego, którzy przeszli operację. Wyniki wykazały, że udział w czterotygodniowym programie prehabilitacji doprowadził do „znacznej redukcji” poważnych powikłań.
Jak wygląda plan prehabilitacji?
Najlepszy plan prehabilitacji to taki, który jest dopasowany do indywidualnych potrzeb pacjenta. Pacjenci powinni skonsultować się ze swoim chirurgiem, a także z innymi lekarzami specjalistami, aby uzyskać porady dotyczące odpowiedniego przygotowania do zabiegu. Im wcześniej pacjent rozpocznie przygotowania, tym skuteczniejsza będzie prehabilitacja
- wyjaśniła dr Tracey Childs, szefowa chirurgii w Providence Saint John's Health Center w Santa Monica w Kalifornii, w rozmowie z magazynem Health.
Plan prehabilitacyjny zwykle obejmuje zmiany w codziennej diecie, dołączenie określonych produktów żywnościowych lub suplementów. Konieczne może być również wdrożenie konkretnych ćwiczeń.
Nie chodzi tu o rozpoczęcie intensywnego programu treningowego; wystarczy umiarkowana aktywność, na przykład tygodniowe spacery przed zabiegiem, lekkie treningi siłowe lub ćwiczenia oporowe. Te ćwiczenia można łatwo wykonywać w domu i dostosować je do rodzaju operacji, której pacjent ma być poddany
- wyjaśnił dr Michael Sutherland.
Typowy program prehabilitacji trwa od czterech do pięciu tygodni, ale nawet kilkudniowe zmiany mogą mieć korzystny wpływ na przebieg procesu zdrowienia i zmniejszenie ryzyka wystąpienia groźnych powikłań.
Często operacje nie są planowane z dużym wyprzedzeniem, ale pacjenci, którzy wiedzą, że za jakiś czas czeka ich zabieg, powinni pomyśleć o przygotowaniu się do niego na tyle, na ile jest to możliwe. Prehabilitacja może mieć jedynie pozytywny wpływ na przebieg operacji i proces rekonwalescencji, więc zdecydowanie warto spróbować.
