Gdy stale bierzesz lekarstwa

Każda choroba przewlekła wymaga regularnego przyjmowania leków. Trzeba wiedzieć, jak postępować, by terapia była skuteczna i by miała jak najmniej skutków ubocznych. Jak przyjmować leki w chorobach przewlekłych?

Spis treści

1. Leki na obniżenie ciśnienia
2. Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ)
3. Leki psychotropowe
4. Antydepresanty
5. Sterydy wziewne
6. Obniżające cholesterol

Stałe przyjmowanie leków wymaga od pacjentów obserwowania swojego organizmu, bo działania nie pożądane mogą pojawić się nie tylko po kuracji nowym lekiem, ale także tym przyjmowanym od lat i dotychczas dobrze tolerowanym. Tak więc warto sprawdzać czy nie ma wysypki, czy nie pojawia się ból, duszność, opuchlizna itd. A jeśli wystąpi coś niepokojącego, należy zgłosić to lekarzowi, który lek zalecił.

Wśród leków stosowanych przez liczne grupy pacjentów są leki obniżające ciśnienie, niesteroidowe leki przeciwzapalne, sterydy wziewne i antydepresanty. W każdej z tych grup są leki działające słabo i leki bardzo silne. Trzeba o tym pamiętać, ponieważ często zamiana jednego leku na drugi, nawet w tej samej grupie terapeutycznej, może się negatywnie odbić na naszym zdrowiu.

Podstawowym źródłem informacji o leku jest ulotka dołączona do opakowania. Znajdują się w niej wszystkie potrzebne dane o sposobie przyjmowania leku, dawkowaniu, działaniach niepożądanych itp. Byłoby niezwykle trudno przedstawić ogólne zasady, których powinna przestrzegać osoba przyjmująca leki obniżające ciśnienie tętnicze krwi, sterydy wziewne, antydepresanty. Powód jest prosty – różnorodność preparatów i wiele drobnych różnic występujących między nimi. Sam paracetamol jako substancja czynna występuje aż w 140 środkach, które są sprzedawane pod różnymi nazwami handlowymi.

Czytanie informacyjnej ulotki, a zwłaszcza jej fragmentu o działaniach niepożądanych, może przyprawić o ból głowy. Ale producent leku musi w ulotce umieścić wszystkie działania, objawy, jakie wystąpiły u chorych w trakcie badań klinicznych przed rejestracją leku lub w trakcie tzw. badań rozwojowych po zarejestrowaniu leku. Nie oznacza to jednak, że wszystkie niekorzystne objawy wystąpią także u ciebie.

Leki na obniżenie ciśnienia

Dobranie właściwego dla pacjenta leku obniżającego wysokie ciśnienie trwa czasem nawet pół roku. Niekiedy trzeba wielu prób, aby dobrać odpowiednie leczenie. W 80% przypadków stosuje się 2 lub 3 medykamenty działające na różne mechanizmy powstawania nadciśnienia. Lekarz musi uwzględnić schorzenia współistniejące z nadciśnieniem, wiek, płeć, a także tryb życia pacjenta. Przyjmowanieleków zwalczających wysokie ciśnienie musi być połączone ze zmianą stylu życia – zmianą diety, większą aktywnością fizyczną oraz rzuceniem palenia papierosów. Leki na nadciśnienie należy przyjmować regularnie i o właściwej porze. Zwykle pierwszą dawkę podaje się rano, po przebudzeniu.

O tej porze ciśnienie tętnicze jest najwyższe, a zatem szczyt ciśnienia tętniczego w ciągu doby spotyka się ze szczytem działania leku. Leki należy brać przed jedzeniem, bo tak lepiej są wchłaniane z przewodu pokarmowego. Tabletki popijamy wodą. Kolejną dawkę leku należy przyjąć w ustalonym przez lekarza odstępie czasu. Jeżeli zapomni się o przyjęciu leku, nie należy kumulować dawek, bo mogą wystąpić niemiłe powikłania, np. zasłabnięcie lub utrata przytomności.

Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ)

To powszechnie stosowane leki, które działają przeciwbólowo i przeciwzapalnie. Są dostępne bez recepty, nawet na stacjach benzynowych i w marketach. Leki z tej grupy są dość często nadużywane (statystyczny Polak w ciągu roku połyka 35 tabletek przeciwbólowych). A przecież nie są to leki obojętne, zwłaszcza dla przewodu pokarmowego. Nadmierne ich stosowanie może wywoływać podrażnienie lub uszkodzenie błony śluzowej żołądka i być przyczyną rozwoju choroby wrzodowej. Dlatego też, jeżeli choroba, na którą cierpimy, wymaga długiego stosowania NLPZ, konieczne jest zażywanie leków chroniących śluzówkę żołądka. Szczególnie niebezpieczne jest jednoczesne stosowanie kilku leków z tej grupy. Osoby z chorobą niedokrwienną serca, seniorzy, pacjenci z chorobami nerek oraz nieprawidłową funkcją szpiku kostnego NLPZ powinni przyjmować tylko po uzgodnieniu z lekarzem dawki i czasu trwania kuracji.

Leki psychotropowe

Przyjmowanie leków psychotropowych wiąże się ze zmianą ogólnych przyzwyczajeń i nawyków, ale nie ma potrzeby stosowania specjalnej diety. Można jeść wszystko, co smakuje. Warto jednak wiedzieć, że podczas leczenia mogą się zmienić preferencje smakowe. Wtedy trzeba zrezygnować z dań, na które nie ma się ochoty. Jedyny i absolutny zakaz dotyczy picia alkoholu. Przede wszystkim dlatego, że leki mogą się okazać nieskuteczne albo doprowadzić do poważnego (czasem śmiertelnego!) zatrucia organizmu.

Antydepresanty

Powinny być stosowane przez osoby, u których rozpoznano depresję lub zaburzenia lękowe. Niestety, leki z tej grupy zaleca się również przy obniżonym nastroju, jako środek uśmierzający chroniczny ból, dolegliwości menstruacyjne, apatyczność. Leki te należy przyjmować ściśle według wskazań lekarza.

Sterydy wziewne

To niezwykle ważne leki dla cierpiących na astmę. Zazwyczaj są stosowane dwa razy dziennie, a niektóre – te nowocześniejsze – raz dziennie. Jeżeli lekarz zalecił stosowanie wziewnego sterydu, należy przyjmować go regularnie i nie zapominać o kolejnych dawkach, ale nie ma potrzeby stosowania leku o stałych porach. Jeżeli zapomnisz zażyć lek rano, możesz przyjąć go kilka godzin później. Po inhalacji sterydu wziewnego starszej generacji należy przepłukać usta i gardło wodą, aby zmniejszyć ryzyko miejscowych działań niepożądanych.

Obniżające cholesterol

Tylko w niektórych przypadkach trzeba przyjmować leki obniżające poziom lipidów we krwi. Lekarz dobiera je indywidualnie, biorąc pod uwagę możliwości metaboliczne organizmu, ogólny stan zdrowia, wiek, płeć. Najpierw zaleca się średnią dawkę, a następnie koryguje leczenie. Jednak tego typu preparaty obniżają poziom nie tylko złego, ale nierzadko też dobrego cholesterolu, dlatego stosunek wartości obu frakcji pozostaje ostatecznie taki sam. Lekarstwa należy przyjmować pod kontrolą specjalisty. W żadnym razie nie wolno samodzielnie zmieniać dawki ani odstawiać leku. Nie należy też brać preparatów na własną rękę, ponieważ można sobie zaszkodzić. U 10% pacjentów tego typu leki dają jednak działania uboczne. Stosowanie leków obniżających poziom złego cholesterolu musi być połączone ze zmianą diety i zwiększeniem aktywności fizycznej.

Anna Jarosz