Co piąty pacjent wraca do szpitala w ciągu miesiąca. Co oznacza syndrom poszpitalny?

Syndrom poszpitalny, czyli osłabienie organizmu po hospitalizacji, może występować nawet u połowy pacjentów w Polsce. Stan ten utrzymuje się do 7 tygodni i wiąże się z obniżeniem odporności, co zwiększa ryzyko różnorodnych powikłań zdrowotnych. W efekcie nawet 1 na 5 osób wraca na oddział w ciągu 30 dni. Jak temu zapobiec?

Co to jest syndrom poszpitalny?

Rocznie z różnych powodów do szpitali trafia nawet 6 milionów Polaków. W grupie wiekowej 45-65 lat co dziesiąta osoba była hospitalizowana, a powyżej 65. roku życia - co piąta.

Szacuje się, że aż 20 proc. pacjentów, a w przypadku seniorów nawet połowa, doświadcza długotrwałego osłabienia po wypisie. Ten stan, określany jako syndrom poszpitalny, wiąże się z podwyższonym ryzykiem powikłań i często prowadzi do ponownej hospitalizacji.

Jedynie 10-30 proc. powikłań i rehospitalizacji jest związanych z początkową diagnozą i przyczyną hospitalizacji. Oznacza to, że nawet 9 na 10 pacjentów ponownie trafiających do szpitala w ciągu 30 dni powraca z powodu innych schorzeń. Pacjenci, którzy opuszczają szpital, nawet po krótkiej diagnostyce, mogą odczuwać osłabienie utrzymujące się przez kilka dni, jednak zdarza się, że trwa ono kilka tygodni lub miesięcy. Słabość po hospitalizacji na oddziale intensywnej terapii może utrzymywać się nawet przez kilka lat. Konieczne jest zatem aktywne wspieranie rekonwalescencji pacjentów po pobycie w szpitalu

- mówi dr n. med. Dorota Mańkowska-Wierzbicka, prezes Polskiego Towarzystwa Żywienia Pozajelitowego, Dojelitowego i Metabolizmu POLSPEN.

O czym pamiętać przed wizytą w szpitalu?

O syndromie poszpitalnym warto pomyśleć jeszcze przed planowanym pobytem w szpitalu. Zbilansowana, pełnowartościowa dieta bogata w białko, witaminy i składniki mineralne ma ogromny wpływ na kondycję organizmu.

Kluczowe jest zapewnienie odpowiedniej ilości białka w codziennym jadłospisie, ponieważ odgrywa ono istotną rolę w odbudowie i wzmocnieniu mięśni. Równie ważna jest regularna aktywność fizyczna - codzienne ćwiczenia zwiększają siłę i wytrzymałość organizmu.

Dodatkowo warto nauczyć się technik relaksacyjnych, które mogą pomóc w redukcji stresu przed planowaną hospitalizacją. W ramach przygotowań do pobytu w szpitalu dobrze jest omówić z lekarzem możliwość włączenia czasowego żywienia medycznego. Takie preparaty dostarczają organizmowi niezbędnych składników odżywczych w skoncentrowanej formie.

Jak uniknąć syndromu poszpitalnego?

Podczas pobytu w szpitalu pacjenci nie jedzą wystarczająco dużo. Badania wskazują, że większość osób spożywa mniej niż połowę oferowanych posiłków, problem ten w szczególności dotyczy seniorów. Pogorszenie stanu odżywienia po opuszczeniu szpitala może prowadzić do osłabienia funkcji organizmu, utraty niezależności i zwiększonej podatności na choroby.

Szansę na pomyślny przebieg procesu rekonwalescencji zwiększa:

• przestrzeganie zaleceń lekarskich,
• odpowiednie żywienie,
• aktywność fizyczna (20 minut dziennie)
• zadbanie o sen i zarządzanie stresem.

Odbudowa utraconej masy i siły mięśniowej trwa długo - przyrost tkanki mięśniowej ok. 1,5 kg trwa średnio aż 6 miesięcy! Dużo zależy od samego pacjenta, nie można się forsować, ale leżenie w łóżku przez cały dzień nie jest korzystne - może powodować osłabienie, zanik mięśni i ogólny brak sił. Ruszać warto się od momentu, kiedy lekarz na to pozwoli. Aktywność musi być dopasowana do możliwości pacjenta, jednak liczy się każdy spacer czy wejście po schodach. Warto, żeby aktywność zajmowała co najmniej 20 minut każdego dnia. Wielu pacjentów ma problemy z równowagą ciała, siłą mięśniową, czasem z normalnym poruszaniem się. Dlatego ważnym elementem terapii pacjentów po hospitalizacji jest fizjoterapia, a także codzienna aktywność fizyczna

- podpowiada mgr Krzysztof Parysek - fizjoterapeuta z Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego im. prof. K. Gibińskiego w Katowicach, który był jednym z ekspertów, biorących udział w opracowaniu nowego poradnika dla pacjenta: „Wychodzę ze szpitala i... co dalej? Jak wrócić do zdrowia po hospitalizacji”.

Zobacz galerię 12 zdjęć

Paula Komendarczuk