Biegunki, chudnięcie i ślinotok. Zaskakujące objawy nadmiaru ważnego pierwiastka

Jedź nad morze, wdychaj jod – znacie te porady? Jod to pierwiastek, który jest bardzo ważny dla prawidłowego funkcjonowania naszych organizmów. Jakie są źródła jodu? Jakie jest zapotrzebowanie na jod? Czy warto sięgać po suplementy, żeby uzupełnić jod? I wreszcie – czy jod można przedawkować?

Do czego potrzebny jest jod

Jod jest potrzebny głównie tarczycy, bo uczestniczy w procesach produkcji tyroksyny (T4) i trójjodotyroniny (T3). To hormony odpowiedzialne za prawidłową pracę serca i układu krążenia, metabolizm, układ nerwowy, układ odpornościowy, układ rozrodczy i inne. Dla dorosłych osób dobowe zapotrzebowanie na jod wynosi zwykle ok. 150 mikrogramów. Niektóre osoby potrzebują go więcej.

Wtedy może się okazać, że konieczna jest suplementacja, bo niedobory jodu mogą skutkować chorobami tarczycy, zaburzeniami pracy układu nerwowego, zaburzeniami odporności, zaburzeniami akcji serca i szeregiem innych problemów.

Jak uzupełniać jod? Mogą to być m.in. produkty naturalnie bogate w jod (szczególnie ryby czy owoce morza) albo żywność, która jest wzbogacana w jod, np. jodowana sól kuchenna. Rozwiązaniem może też być suplementacja i tu właśnie zaczynają się problemy, bo dostarczając organizmowi dodatkowy jod, można go przedawkować. Jakie mogą być skutki przedawkowania jodu?

Skutki nadmiaru jodu

• W przypadku osób z zaburzeniami pracy tarczycy, zażywanie jodu bez nadzoru lekarza może być szkodliwe.
• Mogą pojawić się dolegliwości pokarmowe, m.in. nudności, wymioty, pieczenie w gardle.
• Niektóre osoby doświadczają bólów brzucha i/lub biegunek, może pojawiać się białkomocz.
• Skutkiem przedawkowania jodu mogą być obrzęki.
• Może dojść do zapalenia tarczycy, zaburzeń pracy tarczycy, nadczynności tarczycy albo do niedoczynności tarczycy zablokowanej przez nadmiar jodu.
• U niektórych pacjentów występują zmiany skórne, wysypki, objawy alergiczne.
• Nasilenie objawów chorób autoimmunologicznych 
• Zwiększone ryzyko rozwoju raka tarczycy
• Zwiększona pobudliwość nerwowa 
• Chudnięcie nieuzasadnione innymi przyczynami 
• Nadmierne wydzielanie śluzu w oskrzelach 
• Nadprodukcja śliny 
• Zaburzenia rytmu serca 

Jod może być też, poza podaniem doustnym, wchłaniany drogą oddechową i - w niewielkim stopniu - przez skórę. To właśnie nad morzem, możemy „nawdychać się jodu”. Jeśli w ten sposób jod trafia do naszych organizmów, to dalej trafia z krwią do tarczycy. Tam ulega magazynowaniu i przetworzeniu, a nadmiar jest usuwany z moczem.

Problem może pojawić się przy suplementowaniu jodu i niewłaściwym dawkowaniu. Wówczas organizm może nie zdołać uporać się z przetworzeniem i wydaleniem nadwyżki, ponosząc konsekwencje dla zdrowia. Suplementy z jodem w zbyt dużych dawkach stanowią więc zagrożenie. Natomiast u osób z chorobami autoimmunologicznymi, nawet normalne dawki, które nie szkodzą zdrowym osobom, mogą być przyczyną zaburzeń zdrowotnych i pogorszenia stanu.

Jod a zagrożenie nuklearne - czy warto brać profilaktycznie 

Wraz z wybuchem wojny w Ukrainie wiele osób, szczególnie ze wschodnich rejonów Polski graniczących z Ukrainą, zaczęło sięgać po jod jako zabezpieczenie przed potencjalnymi skutkami w przypadku zagrożenia nuklearnego, które mogłoby być spowodowane np. uszkodzeniami ukraińskich elektrowni lub rosyjskim atakiem atomowym.

Czy profilaktyczne zażywanie jodu ma sens? Zbyt duże dawkowanie może budzić obawy, szczególnie gdy zagrożenie nuklearne pozostaje w pewnym stopniu realne, ale jednak nadal hipotetyczne. Wszelkie wątpliwości dotyczące przyjmowania preparatów z jodem powinny być zawsze konsultowane z lekarzem. Na ten moment sytuacja geopolityczna, choć nie jest stabilna, jednocześnie (jeszcze) nie wymaga ochrony przeciwpromiennej dla mieszkańców Polski.

Katarzyna Głuszak