Wzrok, słuch, węch, smak - co robić, aby ZMYSŁY się nie zużywały

Wraz z upływem czasu nasze zmysły się zużywają. Już wzrok nie ten, już słuch zawodzi. Jedynie dotyk się nie starzeje. Jeżeli okażemy trochę serca naszym zmysłom, dłużej będą nam służyły.

Spis treści

1. Zmysły: słuch słabnie
2. Nos na języku
3. Zmysły: gdy wzrok się starzeje

Nigdy nie jest za późno, żeby zrobić coś dla siebie i zadbać o oczy, uszy, nos i język – nasze narządy zmysłów. Cudowny Wiesław Michnikowski śpiewa: "Wesołe jest życie staruszka (...), tu biuścik zachwyci, tam nóżka (...), bo wzrok już, bo wzrok już nie ten". W tych kilku wersach zawarta jest cała prawda o naszych zmysłach. Po czterdziestce nie funkcjonują już tak jak w latach wczesnej młodości. A szkoda, bo każdy z nas chce się jak najdłużej rozkoszować bogactwem barw, kształtów, zapachów i smaków otaczającego świata. Sprawdź, co możesz zrobić, by opóźnić starzenie się zmysłów.

Zmysły: słuch słabnie

Z wiekiem nasz słuch się przytępia; gubimy dźwięki wysokie, zaczynają nam przeszkadzać szumy, których nikt inny nie słyszy. Dzieje się tak dlatego, że traci na jakości błona bębenkowa, przez całe lata bombardowana hałasem. Ponadto zmniejsza się liczba komórek rzęsatych w ślimaku (fragmencie ucha wewnętrznego), odpowiedzialnych za zbieranie, przetwarzanie i przekazywanie danych dźwiękowych do mózgu.

Zrób to dla słuchu

• pokochaj ciszę - jak najczęściej wyjeżdżaj na łono natury, nie zabieraj ze sobą radia, ale wyławiaj uchem szelest liści, szum wiatru, plusk wody czy śpiew ptaków - to doskonały relaks dla uszu
• nie używaj słuchawek - one wprawdzie izolują cię od otoczenia i możesz skupić się tylko na słuchaniu muzyki, ale jednocześnie fala dźwiękowa nie rozprasza się w powietrzu, tylko bezpośrednio uderza w błonę bębenkową, co nie jest dla niej dobre
• unikaj zmiany ciśnień - gdy lecisz samolotem, w trakcie startu i lądowania ssij cukierki lub żuj gumę i często przełykaj ślinę, ziewaj, podczas wysokogórskiej wspinaczki rób postoje i daj uszom przyzwyczaić się do coraz wyższego ciśnienia.
• kontroluj słuch - najlepiej co roku, zwłaszcza gdy mieszkasz lub pracujesz w hałaśliwym środowisku; najmilsze dla twojego ucha są dźwięki o natężeniu nie przekraczającym 60 decybeli, czyli śpiew ptaków, szum liści, rozmowa, łagodna muzyka; niebezpieczne dźwięki mają powyżej 120 decybeli, jak koncert rockowy, startujący odrzutowiec; jeśli hałas ci przeszkadza, włóż do uszu ochronne stopery; nie używaj jednocześnie wielu głośnych urządzeń gdy odkurzasz, wyłącz radio

Nos na języku

Węch i smak działają w duecie. Choć trudno w to uwierzyć, niemal 80 procent tego, co nazywamy smakiem, jest w rzeczywistości zapachem. Jak się okazuje, nawet profesjonalni degustatorzy nie są w stanie odróżnić np. niuansów smaku piwa, jeśli zatkamy im nos. Gdy delektują się smakiem i zapachem, rozróżniają ponoć 80 odcieni smakowych złocistego napoju. Z wiekiem w naszym organizmie maleje liczba komórek odpowiedzialnych za odbiór wrażeń smakowych i węchowych. Ponadto coraz większe skażenie powietrza osłabia nasz węch, a to przytępia też smak.

Zrób to dla węchu i smaku:

• rzuć palenie
• unikaj zadymionych pomieszczeń - w dymie tytoniowym są substancje, które niekorzystnie wpływają na nerw węchowy
• myj zęby i język - dzięki temu bakterie nie będą zalegały pomiędzy brodawkami języka i nie będą uszkadzały kubeczków smakowych, w drogeriach i aptekach kupisz specjalne szczoteczki do mycia i masażu języka
• żuj gumę, zwłaszcza gdy nie masz możliwości, by po posiłku choćby wypłukać usta wodą - podczas żucia organizm wytwarza więcej śliny, która oczyszcza jamę ustną i przyspiesza trawienie, dzięki czemu intensywniej odczuwasz smaki
• nie przyprawiaj potraw - delektuj się naturalnymi smakami i aromatami. Unikaj zwłaszcza ostrych przypraw i pikantnych dań, które niszczą kubeczki smakowe
• dbaj o odporność - bakterie i wirusy mogą uszkadzać receptory węchowe i smakowe; ponieważ nie odgrodzisz się szczelną barierą od chorobotwórczych zarazków, musisz wzmocnić swoją odporność, by organizm bronił się przed infekcjami: hartuj się, uprawiaj sport (wystarczą godzinne spacery i półgodzinna gimnastyka co dzień), jedz dużo warzyw, owoców, ryb, nabiału, wysypiaj się i wypoczywaj

Zmysły: gdy wzrok się starzeje

Z wiekiem słabną nam mięśnie sterujące gałką oczną. Sama gałka odrobinę zmienia swój kształt: z kulistego na nieco spłaszczony. To m.in. z tego powodu promienie świetlne wpadające do oka nie koncentrują się już na siatkówce, ale za nią i starsi ludzie zwykle są dalekowidzami (gorzej widzą z bliska). Ich wzrok staje się również mniej precyzyjny, bo z czasem maleje liczba komórek wrażliwych na światło, znajdujących się w siatkówce oka.

Zrób to dla wzroku

• noś ciemne okulary - koniecznie z filtrem chroniącym przed szkodliwym promieniowaniem ultrafioletowym, zakładaj je latem i zimą, gdy razi słońce i śnieg
• jedz witaminę A, najważniejszą dla oczu - zapobiega "kurzej ślepocie", czyli złemu widzeniu o zmierzchu - jest jej dużo w marchwi, brzoskwiniach, dyni, melonach, burakach, grejpfrutach, zielonej sałacie, brokułach, suszonych morelach; zimą możesz zażywać preparaty witaminowe
• nawilżaj powietrze - centralne ogrzewanie i klimatyzacja bardzo je wysuszają, a oczy lubią wilgoć; jeśli nie masz nawilżacza, zawieś na kaloryferach pojemniki z wodą lub mokre ręczniki, możesz też kilka razy dziennie wkraplać do oczu tzw. sztuczne łzy
• dbaj o dobre oświetlenie - najkorzystniejsze jest mieszane - górne plus punktowe, na metr kwadratowy podłogi ma przypadać 10 watów mocy żarówki, np. jeśli pokój ma 12 m kw., to powinny w nim świecić dwie sześćdziesiątki; spędzając sporo czasu przed telewizorem, postaw tuż za nim lampkę ze słabą (15-25 W) żarówką
• gimnastykuj oczy - co pół godziny wykonaj proste ćwiczenia rozluźniające napięte mięśnie gałki ocznej i nawilżające oko: - spójrz przed siebie i, nie poruszając głową, patrz na boki, potem w górę i w dół, a następnie zatocz wzrokiem kilka kółek;- mrugnij szybko 5 razy, zaciśnij powieki i jeszcze raz mrugnij 5 razy, ale powoli;- znajdź w pokoju dwa przedmioty: jeden leżący daleko od ciebie, drugi blisko. Przenoś wzrok z jednego na drugi, raz szybko, a raz powoli.
• daj im odpocząć - śpij w zaciemnionym pomieszczeniu; pod koniec dnia połóż się na 10–15 minut i nałóż na oczy ciepły (nie gorący!) kompres z naparu świetlika lekarskiego, werbeny lub koszyczków rumianku (może też być z esencji herbacianej)
• kontroluj wzrok - niektóre choroby oczu, np. jaskra, długo nie dają żadnych dolegliwości, dlatego specjaliści zalecają kontrolne badania okulistyczne nie rzadziej niż raz na dwa lata

miesięcznik "Zdrowie"