Prozopagnozja: przyczyny i objawy. Czy można wyleczyć ślepotę twarzy?

Prozopagnozja to choroba, której istotą jest problem z rozpoznawaniem twarzy. Chory nie potrafi wypatrzeć bliskich w grupie nieznajomych, a gdy znajomi witają się z nim na ulicy, jest przekonany, że widzi ich po raz pierwszy w życiu. Z takimi problemami zmaga się m.in. aktor Brad Pitt. Jakie są przyczyny i objawy prozopagnozji? Czy można wyleczyć ślepotę twarzy?

Prozopagnozja, inaczej agnozja twarzy lub ślepota twarzy, a potocznie syndrom Brada Pitta, to niezdolność do rozpoznawania twarzy jako całości. W konsekwencji znajome twarze stają się dla chorego obce. Należy zaznaczyć, że brak umiejętności rozpoznawania twarzy nie jest związany z problemami ze wzrokiem, roztargnieniem czy mniejszą sprawnością intelektualną.

Szacuje się, że na prozopagnozję o różnym nasileniu może cierpieć nawet ok. 2 proc. populacji.

Spis treści

1. Prozopagnozja - przyczyny
2. Prozopagnozja - objawy
3. Prozopagnozja - jak radzą sobie osoby z syndromem Brada Pitta?
4. Prozopagnozja - leczenie

Prozopagnozja - przyczyny

Naukowcy nie są pewni przyczyn prozopagnozji. Przypuszczają, że przyczyną ślepoty twarzy jest niewłaściwe funkcjonowanie płata skroniowego lub ścieżek neuronowych łączących różne części mózgowia. Są to obszary mózgu, które odpowiadają za porównywanie obrazów aktualnie oglądanych z tymi, które zostały zobaczone i zapamiętane wcześniej.

Istnieje także hipoteza, że przyczyną agnozji twarzy może być również uszkodzenie kory wzrokowej w prawej półkuli mózgu, która jest odpowiedzialna za odbiór wrażeń wzrokowych, ciała modzelowatego, styku płata potylicznego lub zakrętu hipokampa.

Ponadto naukowcy podejrzewają, że zaburzenie może być skutkiem mutacji genetycznej.

W związku z tym prozopagnozja może być nie tylko wrodzona, lecz także może pojawić się w wyniku wypadku, w którym uszkodzeniu uległa któraś z tych części mózgu.

Prozopagnozja - objawy

W zależności od nasilenia prozopagnozji, chorzy mają problemy z rozpoznaniem twarzy członków rodziny, a także bliższych lub dalszych znajomych. W skrajnych postaciach prozopagnozji chory może nie rozpoznać twarzy nie tylko najbliższych, np. współmałżonka czy matki, lecz także własnej.

Co ciekawe, osoby z prozopagnozją często cierpią także na agnozję topograficzną, której istotą jest niezdolność do rozpoznawania miejsc. Chorzy z amnezją topograficzną gubią się w znanych im miejscach i czasami mają problemy z trafieniem do domu.

Niektórzy z nich mają też problemy z rozpoznawaniem innych konkretnych rzeczy, np. z odróżnieniem jabłka od gruszki.

Prozopagnozja - jak radzą sobie osoby z syndromem Brada Pitta?

Osoby z prozopagnozją potrafią rozpoznać bliskich i znajomych po znakach szczególnych, np. po pieprzyku na twarzy, odstających uszach czy charakterystycznym nosie, a także po innych wskazówkach, np. po fryzurze, barwie głosu, zapachu, sposobie chodzenia, zachowaniu czy rodzaju ubrań.

W związku z tym wystarczy, że zapamiętają dany szczegół. Chorym pomaga także kontekst. Łatwiej im rozpoznać nauczyciela w szkole niż na ulicy, czy koleżankę z pracy w biurze niż w centrum handlowym.

Mogą także np. rozpoznać konkretnego sąsiada po tym, że zwykle spaceruje z psem, którego rozpoznają (jeśli jednak ten sam sąsiad wyjdzie bez psa, zostanie uznany za osobę nieznajomą).

Prozopagnozja - leczenie

Nie ma leku ani żadnej formy terapii, która mogłaby wyleczyć prozopagnozję. U osób, u których do schorzenia doszło w wyniku uszkodzenia mózgu, np. po udarach czy ciężkich urazach mózgu, można stosować leki ogólnie poprawiające krążenie mózgowe.

W niektórych krajach jest stosowana terapia psychologiczna, która polega na specjalnym treningu i ćwiczeniach pamięci.

Więcej na temat prozopagnozji można znaleźć na stronie www.faceblind.org.

Monika Majewska