Parosmia - przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie

Parosmia jest zaburzeniem węchu, które polega na tym, że pacjent odczuwa różne zapachy zupełnie inaczej, niż pachną one w rzeczywistości – zamiast przyjemnego zapachu świeżego posiłku, osoba obarczona tym problemem może odczuwać np. swąd spalenizny czy woń zgnilizny. Dowiedz się, jakie mogą być przyczyny parosmii oraz jak się ją diagnozuje. Na czym opiera się leczenie parosmii?

Parosmia jest zaburzeniem węchu, który polega na tym, że pacjent odczuwa istniejące w jego otoczeniu zapachy, odbiera je on jednak… całkowicie inaczej niż pachną one w rzeczywistości. Zasadniczo usłyszeć o takim problemie można dość rzadko. W praktyce może być on jednak zdecydowanie częstszy, niż można by zakładać. Jako dowód można tutaj przytoczyć wyniki badań opublikowanych w 2007 roku, gdzie wśród badanych Szwedów u prawie 4% z nich stwierdzono występowanie parosmii.

Parosmia nie jest jedynym zaburzeniem węchu. Zaliczana jest do nich chociażby hiposmia, czyli osłabiona zdolność do odbierania doznań węchowych, ale i anosmia, czyli utrata możliwości odczuwania zapachów.

Spis treści

1. Parosmia: przyczyny
2. Parosmia: objawy
3. Parosmia: diagnostyka
4. Parosmia: leczenie

Parosmia: przyczyny

Tak naprawdę do parosmii mogą doprowadzać różnego rodzaju patologie, w których przebiegu dochodzi do uszkodzenia neuronów węchowych czy też opuszki węchowej. Za podstawową przyczynę tego zaburzenia uznawane są infekcje.

Infekcje

Na nieprawidłowe odbieranie bodźców zapachowych skarżyć się mogą przede wszystkim pacjenci, którzy przebyli jakąś infekcję górnych dróg oddechowych.

Doprowadzać do zaburzeń węchu mogą rozmaite zakażenia – zarówno wirusowe, jak i bakteryjne – w ostatnim jednak czasie dużo wspomina się o parosmii związanej z przebyciem COVID-19.

Urazy głowy

Parosmia pojawiać się może również w następstwie urazów głowy. Dochodzić do niej może szczególnie wtedy, gdy nastąpi uszkodzenie dolnych rejonów mózgowia, w których to zlokalizowana jest opuszka węchowa.

Choroby neurologiczne

Warto również wspomnieć o chorobach neurologicznych, które także bywają przyczynami parosmii. Odczuwanie bodźców zapachowych inaczej niż pachną one w rzeczywistości bywa spotykane w przebiegu choroby Parkinsona.

Oprócz tego przyczyną tego typu zaburzeń węchu bywa również padaczka skroniowa (w jej jednak przypadku parosmia typowo pojawia się podczas napadu padaczkowego i ustępuje ona zwykle po upływie jednego do dwóch tygodni).

Choroby nowotworowe

Stosunkowo rzadką, jednakże możliwą przyczyną parosmii są choroby nowotworowe. Doprowadzać do omawianych zaburzeń węchu mogą chociażby nowotwory rozwijające się w świetle zatok, ale i guzy mózgu (szczególnie zmiany w okolicy kory czołowej).

Czasami jednak nie sam rak, a jego leczenie prowadzi do parosmii. Problem bywa obserwowany po przebyciu przez pacjenta chemioterapii lub radioterapii.

Substancje toksyczne

Odpowiadające za odbieranie bodźców zapachowych komórki węchowe mogą zostać uszkodzone również przez wdychanie różnych toksycznych substancji.

Z tego właśnie powodu parosmia rozwija się czasami u osób pracujących w narażeniu na np. różne rozpuszczalniki czy u palaczy papierosów.

Parosmia: objawy

Istotą parosmii jest to, że pacjent odczuwa zapachy zdecydowanie inaczej niż pachną one w rzeczywistości. Zazwyczaj przyjemne aromaty, np. zapach świeżo przyrządzonego posiłku czy aromat kwiatów odbierane są wyjątkowo nieprzyjemnie i pacjent może odczuwać np. woń zgnilizny czy spalenizny.

Raczej nietrudno się domyślić, że parosmia może znacząco uprzykrzać codzienne funkcjonowanie. Co jednak więcej, może ona prowadzić do coraz to kolejnych problemów.

Zdarza się, że po wystąpieniu parosmii pacjent traci na wadze. Dziać się tak może wtedy, gdy wszelkie przyjemne tak naprawdę aromaty posiłków odbiera on jako skrajnie nieprzyjemne, co wywoływać ostatecznie może u niego mdłości i skutkować osłabieniem apetytu.

Parosmia: diagnostyka

Podejrzewając u siebie parosmię, pacjent powinien udać się na konsultację do otolaryngologa. Wstępnie specjalista zbierze wywiad dotyczący charakteru dolegliwości, ale i dopyta, czy przed jej pojawieniem się u badanego występowały jakieś inne problemy zdrowotne (np. zakażenia układu oddechowego).

Później przeprowadzane jest ogólne badanie laryngologiczne, aż ostatecznie wykonywane są specyficzne testy określające zdolność pacjent do prawidłowego odczuwania zapachów.

Po tym, gdy rzeczywiście u pacjenta zostanie potwierdzona parosmia, dalsze postępowanie bywa różne. Wtedy, gdy np. ewidentnie zostanie stwierdzone, że pojawiła się ona po jakiejś infekcji, zazwyczaj dalsza diagnostyka nie jest już konieczna.

Inaczej dzieje się już jednak w sytuacji, gdy nie sposób wysunąć choćby drobnego podejrzenia, co mogło doprowadzić do zaburzeń węchu u danego pacjenta.

W takich przypadkach konieczne może stawać się poszerzenie diagnostyki o np. badania obrazowe (w celu wykrycia ewentualnych zmian w zatokach czy ośrodkowym układzie nerwowym).

Parosmia: leczenie

Tak jak parosmia może zdecydowanie wzbudzać niepokój u obarczonych nią pacjentów, tak też można zdecydowanie ich uspokoić tym, że problem ten nie zawsze wymaga zastosowania jakiegokolwiek leczenia.

Dzieje się tak chociażby dzięki temu, że komórki węchowe mają zdolność do regeneracji. Ostatecznie u większości pacjentów, u których przyczyną parosmii były infekcje, z biegiem czasu dochodzi do powrotu zdolności do prawidłowego odczuwania zapachów.

U osób, u których problem pojawił się w trakcie chemioterapii czy z powodu palenia papierosów, parosmia może przemijać wraz z zakończeniem leczenia onkologicznego, czy też wtedy, gdy pacjent porzuci szkodliwy dla jego zdrowia nałóg.

Czasami zaś do powrotu prawidłowego odczuwania bodźców zapachów konieczne jest przeprowadzenia leczenia zabiegowego. Takowa potrzeba pojawiać się może np. u tych osób, u których pojawiły się polipy w zatokach.

Czytaj też:

• Węch czyli powonienie - jak działa?
• Zaburzenia smaku: przyczyny, leczenie
• Utrata węchu i smaku przy COVID-19. Dlaczego zakażeni koronawirusem tracą węch i smak?