Paraplegia - przyczyny, objawy, leczenie

Paraplegia to inaczej paraliż kończyn dolnych. Podstawową przyczyną paraplegii są urazy kręgosłupa. Paraplegia może być także konsekwencją nowotworu rdzenia kręgowego czy udaru mózgu. Całkowite wyleczenie paraplegii raczej rzadko jest możliwe, pacjentom proponowane jest jednak skorzystanie z różnych metod leczniczych – podstawową rolę odgrywa w tym przypadku rehabilitacja.

Paraplegia jest jednym z częściowych paraliży – mianem tym określa się stan, w którym u pacjenta dochodzi do porażenia obu kończyn dolnych. Paraliż przybierać może rozmaitą formę – zdarza się, że u pacjenta dochodzi do całkowitego porażenia, ale i możliwe także, że paraliż obejmie tylko pewne konkretne części ciała chorego. 

Spis treści

1. Paraplegia: przyczyny
2. Paraplegia: objawy
3. Paraplegia: konsekwencje
4. Paraplegia: leczenie
5. Paraplegia: rokowania

Paraplegia: przyczyny

Doprowadzać do porażenia dwukończynowego mogą rozmaite uszkodzenia struktur układu nerwowego, przede wszystkim uszkodzenia rdzenia kręgowego. Podstawową przyczyną paraplegii są urazy rdzenia pojawiające się w następstwie różnych wypadków – dochodzić do tego problemu może w związku z uczestnictwem w wypadku samochodowym, ale i z powodu uszkodzeń struktur kanału i rdzenia kręgowego wynikających ze skoków do zbyt płytkich zbiorników wodnych.

Urazy nie stanowią jednak jedynej możliwej przyczyny paraplegii – porażenie kończyn dolnych pojawiać się może również i wskutek zachorowania na udar mózgu czy wystąpienia zaburzających transmisję impulsów nerwowych zmian nowotworowych w obrębie rdzenia kręgowego.

Czasami paraplegia bywa spotykana również i u osób ze stwardnienie rozsianym, pojawia się ona jednak raczej u tych pacjentów, u których wystąpią bardzo zaawansowane zmiany demielinizacyjne.

Paraplegia zazwyczaj ma charakter nabyty, zdarzają się jednak sytuacje, gdzie jest ona wrodzona – tak bywa w przypadku dziecięcego porażenia mózgowego, którego jednym z objawów może być właśnie porażenie kończyn dolnych.

Innym jeszcze problemem, gdzie paraplegia ma charakter wrodzony, jest dziedziczna paraplegia spastyczna, której przyczyną są mutacje genetyczne i której objawy pojawiają się w różnym wieku, lecz ostatecznie mają one tendencję do nasilania się wraz z czasem mijającym od wystąpienia pierwszych dolegliwości.

Paraplegia: objawy

Intensywność i charakter związanych z porażeniem kończyn dolnych dolegliwości zależne są przede wszystkim od tego, w którym dokładnie odcinku rdzeń kręgowy zostanie uszkodzony. Ogólnie przyczyna paraplegii tkwi w uszkodzeniu rdzenia w odcinku piersiowym lub lędźwiowym – im uraz zlokalizowany jest wyżej, tym bardziej nasilonych dolegliwości doświadczać może chory.

Objawy paraplegii u różnych pacjentów dotkniętych tym problemem mogą więc być odmienne – ogólnie wśród powiązanych z tego rodzaju porażeniem dolegliwości wymienić można:

• zaburzenia czucia w dolnych częściach ciała (które mogą polegać na całkowitym zniesieniu czucia, ale i na występowaniu niespecyficznych doznań, takich jak np. uczucie mrowienia),
• utrata możliwości poruszania kończynami dolnymi (u części pacjentów dochodzić może także do utraty możliwości kontrolowania czynności mięśni brzucha),
• zaburzenia czynności zwieraczy (skutkujące zaburzeniami kontroli oddawania moczu czy stolca),
• zaburzenia seksualne (w postaci impotencji czy zaburzeń ejakulacji).

Paraplegia: konsekwencje

Już same podstawowe objawy paraplegii wyraźnie utrudniają pacjentom zwyczajne funkcjonowanie. Dodać należy, że nie są to niestety jedyne związane z tą jednostką problemy. W związku z ograniczeniem poruszania się chorzy z porażeniem kończyn dolnych mają zwiększone ryzyko wystąpienia odleżyn, ale i incydentów zakrzepowo-zatorowych.

Dochodzić może u nich także do zaników mięśniowych czy bolesnych przykurczy stawowych.

Wszystkie powiązane z paraplegią objawy i wynikające z tej jednostki zmiany w zwyczajnym funkcjonowaniu prowadzą również i do tego, że pacjent znajduje się w grupie zwiększonego ryzyka wystąpienia zaburzeń depresyjnych.

Paraplegia: leczenie

Paraplegia, niestety, jest nieuleczalna – uszkodzeń, które do niej doprowadzają, zazwyczaj nie da się odwrócić. Prowadzone są badania nad eksperymentalnymi terapiami (m.in. takimi z wykorzystaniem komórek macierzystych oraz przeszczepianiem fragmentów włókien nerwowych). Terapie te są jednak bardzo kosztowne, a do tego wciąż oszacowywana jest ich skuteczność.

Obecnie większość pacjentów korzysta z metod, które pomagają nie tylko zwiększyć ich ogólną sprawność, ale i zapobiegać mogą wystąpieniu powikłań paraplegii.

Najważniejsza dla chorych z porażeniem kończyn dolnych jest regularna rehabilitacja – dzięki niej u części pacjentów udaje się uzyskać poprawę, oprócz tego zapobiegać ona może chociażby utracie masy mięśniowej.

U niektórych pacjentów z paraplegią wykorzystywane jest leczenie farmakologiczne – stosowane bywają leki o działaniu miorelaksacyjnym (szczególnie w przypadku chorych, u których dojdzie do spastyczności) czy preparaty przeciwbólowe.

U chorych ze znacząco zwiększonym ryzykiem incydentów sercowo-naczyniowych wskazane może być stosowanie leków przeciwzakrzepowych.

Warto tutaj dodać, że pacjenci z paraplegią powinni być pod opieką nie tylko fizjoterapeuty, ale i mieć zapewnione wsparcie psychologiczne.

Paraplegia: rokowania

Jak to już nadmieniono powyżej, paraplegia jest nieuleczalna – osoby, u których wystąpi ten problem, zazwyczaj do końca życia wymagają pomocy przy codziennych czynnościach czy korzystania ze specjalistycznego sprzętu, takiego jak wózek inwalidzki.

Czytaj też:

• Tetraplegia - przyczyny, objawy, leczenie, rokowania
• Porażenie połowicze (paraliż połowiczy) - przyczyny, objawy, leczenie, rokowania
• Paraliż (porażenie) Todda: przyczyny, objawy, leczenie
• Niedowład - przyczyny. Jakie choroby objawiają się niedowładem?