Osłabia pamięć, zmienia osobowość, prowadzi do demencji. Co alkohol robi z mózgiem?

Picie alkoholu ma wpływ na cały organizm, w tym również na mózg. Osoby, które piją alkohol, są narażone m.in. na rozwój demencji alkoholowej czyli otępienia związanego z alkoholem. Jakie są długoterminowe następstwa picia alkoholu dla mózgu? W jaki sposób zwiększa on ryzyko demencji, jak objawia się otępienie związane z alkoholem i jak je leczyć?

Spis treści

1. Alkohol i jego wpływ na zdrowie mózgu
2. Jak objawia się otępienie związane z alkoholem?
3. Diagnozowanie otępienia związanego z alkoholem
4. Leczenie i wsparcie dla osób z otępieniem związanym z alkoholem
5. Zapobieganie otępieniu związanemu z alkoholem

Alkohol i jego wpływ na zdrowie mózgu

Nadmierna konsumpcja alkoholu wiąże się ze zmianami w mózgu, zaburzeniami poznawczymi i demencją. W ostatnich latach coraz więcej dowodów wskazuje na skomplikowany związek między alkoholem, a otępieniem.

Alkohol wpływa na zmiany strukturalne mózgu takie jak zmniejszenie objętości mózgu, zwłaszcza w obszarach związanych z pamięcią, takich jak hipokamp. Ponadto alkohol może przyczyniać się do powstawania toksycznych substancji, które uszkadzają komórki nerwowe, oraz zaburzeń w przewodnictwie nerwowym i przekazywaniu impulsów między komórkami nerwowymi.

Wszystko to sprawia, że u człowieka dochodzi do pogorszenia pamięci, zdolności intelektualnych oraz uwagi.

Jak objawia się otępienie związane z alkoholem?

Otępienie związane z alkoholem może przejawiać się licznymi objawami, które mogą się różnić w zależności od osoby i stopnia uszkodzenia mózgu.

• Jednym z najbardziej oczywistych objawów otępienia związanego z alkoholem są problemy z pamięcią, zwłaszcza z pamięcią krótkotrwałą. Osoby dotknięte tym schorzeniem mogą mieć trudności z zapamiętywaniem nowych informacji, a także z przypominaniem sobie niedawnych zdarzeń.
• Otępienie związane z alkoholem może wpłynąć na zdolność do myślenia logicznego i rozwiązywania problemów. Osoby z demencją mogą mieć trudności z planowaniem, podejmowaniem decyzji i wykonywaniem zadań, które wymagają abstrakcyjnego myślenia.
• Nadmierne spożycie alkoholu uszkadza mózg, co może prowadzić do zmian zachowania takich jak drażliwość, agresja, impulsywność, apatia lub zaburzenia nastroju.
• Mogą również wystąpić zmiany osobowości, które mogą prowadzić do wycofania się z życia społecznego lub utraty zainteresowania wcześniejszymi pasjami i aktywnościami.
• W zaawansowanym stadium otępienie związane z alkoholem może wpłynąć na zdolność do mówienia i rozumienia języka. Osoby dotknięte tym stanem  mogą mieć trudności z wyrażaniem swoich myśli, zrozumieniem wypowiedzi innych osób lub utrzymaniem płynności mowy.
• Niezależnie od demencji, alkohol zaburza trwale koordynację ruchów oraz zdolności utrzymania równowagi. Mogą wystąpić drżenia, niestabilność chodu czy trudności z wykonywaniem precyzyjnych ruchów.

Warto pamiętać, że nasilenie otępienia związanego z alkoholem jest cechą indywidualną. U niektórych osób objawy mogą być łagodne, podczas gdy w innych mogą prowadzić do znacznego pogorszenia funkcjonowania.

Diagnozowanie otępienia związanego z alkoholem

Lekarze stawiając diagnozę otępienia opierają się głównie na wywiadzie medycznym i badania psychologicznych. Inne badania,takie jak badanie krwi, tomografia komputerowa (CT) lub rezonans magnetyczny (MRI) wykonuje się, aby wykluczyć inne przyczyny objawów.

Rozpoznanie i leczenie otępienia związanego z alkoholem na wczesnym etapie może pomóc w opóźnieniu postępu choroby i poprawie jakości życia osoby dotkniętej tym schorzeniem.

Leczenie i wsparcie dla osób z otępieniem związanym z alkoholem

Chociaż nie ma lekarstwa na otępienie związane z alkoholem, istnieją różne podejścia terapeutyczne, które mogą pomóc osobom dotkniętym tym schorzeniem w poprawie jakości życia. Leczenie może obejmować:

• Wsparcie w walce z uzależnieniem. Leczenie uzależnienia od alkoholu jest kluczowe w zapobieganiu dalszemu uszkodzeniu mózgu i potencjalnemu pogorszeniu objawów otępienia. Terapia może obejmować leczenie farmakologiczne, terapię behawioralną, grupy wsparcia czy terapię rodziną.
• Wsparcie rodzinne i społeczne. Wsparcie ze strony rodziny, przyjaciół i społeczności może być niezmiernie ważne dla osób z otępieniem związanym z alkoholem. Otoczenie rodzinne nie tylko może pomóc w walce z alkoholizmem, ale również pomóc w codziennym funkcjonowaniu, które jest znaczenie utrudnione przez demencję.
• Regularne konsultacje lekarskie. Pacjent z demencją związaną z nadużywaniem alkoholu wymaga przede wszystkim opieki psychiatry, internisty i/lub neurologa. Ze względu na to, że większą osób z tym schorzeniem cierpi na inne choroby związane z nadużywaniem alkoholu (nadciśnienie tętnicze, migotanie przedsionków, marskość wątroby itd.), stąd ważne jest wielopłaszczyznowe działanie zapewniające poprawę jakości życia pacjenta.

Zapobieganie otępieniu związanemu z alkoholem

Chociaż niektóre czynniki ryzyka otępienia, takie jak genetyka czy starszy wiek, nie mogą być kontrolowane, istnieją działania, które można podjąć, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia otępienia.

• Ograniczenie spożycia alkoholu. Pierwszym i najważniejszym krokiem w zapobieganiu otępieniu związanemu z alkoholem jest umiarkowane spożywanie alkoholu lub jego całkowite unikanie.
• Zdrowy styl życia. Praktykowanie zdrowego stylu życia, obejmującego zdrową, zrównoważoną dietę, regularną aktywność fizyczną, kontrolowanie stresu oraz dbanie o zdrowy sen, może pomóc w utrzymaniu zdrowia mózgu i zmniejszeniu ryzyka otępienia.
• Aktywność umysłowa. Angażowanie się w aktywności umysłowe, takie jak nauka nowych umiejętności, czytanie, rozwiązywanie łamigłówek czy uczestniczenie w działaniach społecznych, może pomóc w utrzymaniu zdolności poznawczych i zmniejszyć ryzyko otępienia.
• Regularne kontrole zdrowia. Regularne kontrole zdrowia, w tym monitorowanie ciśnienia krwi, cholesterolu czy poziomu cukru we krwi, mogą pomóc w wykrywaniu i leczeniu problemów zdrowotnych, które mogą zwiększać ryzyko otępienia.

Podsumowując, alkohol może przyczyniać się do rozwoju demencji poprzez wpływ na strukturę i funkcjonowanie mózgu. Nadmierne spożywanie alkoholu związane jest z większym ryzykiem wczesnego wystąpienia otępienia. Ograniczenie spożycia alkoholu i zdrowy styl życia mogą pomóc w zmniejszeniu ryzyka demencji związanego z alkoholem.

Ważne jest również, aby osoby z zaburzeniami związanymi z nadużywaniem alkoholu szukały pomocy w leczeniu uzależnienia. W przypadku rozwoju otępienia związanego z alkoholizmem ważne jest wielopłaszczyznowe działanie poprawiające funkcjonowanie pacjenta.

lek. Mikołaj Kamiński