Mialgia - przyczyny, objawy, leczenie

Mialgia (ból mięśni) spowodowana może być zarówno przeciążeniem włókien mięśniowych podczas uprawiania aktywności fizycznej, jak i jej przyczyną może być jakaś infekcja lub nawet choroba układowa (taka jak np. polimialgia reumatyczna czy zapalenie wielomięśniowe). Na jakiej podstawie możliwe jest więc odróżnienie powysiłkowej mialgii od tej, która jest spowodowana przez poważne schorzenia? Na czym polega leczenie mialgii i czy zawsze przy odczuwaniu bólu mięśni powinno się odwiedzić lekarza?

Spis treści

1. Mialgia: objawy
2. Mialgia: przyczyny
3. Mialgia: diagnostyka
4. Mialgia: leczenie
5. Mialgia: zapobieganie

Mialgia to w profesjonalnym, medycznym języku termin, który oznacza ból mięśni. Określić nim można bardzo różnorakiego typu dolegliwości - mialgią można bowiem nazwać zarówno krótko trwające, przemijające bóle mięśniowe, jak i utrzymujące się przez zdecydowanie dłuższy czas dolegliwości bólowe ze strony mięśni (w pierwszym przypadku mówi się o mialgii ostrej, w drugiej o mialgii przewlekłej).

Mialgia jest problemem, z którym w swoim życiu styka się każdy. W większości sytuacji jej podłoże jest dość błahe, zdarza się jednak i tak, że przyczyną mialgii jest poważna choroba ogólnoustrojowa.

Właśnie ze względu na to, jak różne bywają przyczyny bólu mięśni, doświadczając tego problemu zawsze warto przez chwilę zastanowić się nad tym, co też mogło do niego doprowadzić.

Mialgia: objawy

Istotą mialgii jest ból mięśni i ten właśnie problem jest jej podstawowym objawem. Pacjent cierpiący na mialgię może odczuwać ból jakichś specyficznych partii mięśniowych (np. mięśni uda, szczególnie jeżeli spowodowany jest on nadwyrężeniem tychże struktur w trakcie wysiłku fizycznego), ale i chory może mieć wrażenie, że bolą go dosłownie wszystkie znajdujące się jego ciele mięśnie.

Objawem mialgii jest właśnie ból mięśni. Ze względu jednak na to, że naprawdę wiele różnych problemów może doprowadzać do jej pojawienia się, u chorych mogą współwystępować również i inne, poza bólami mięśniowymi, dolegliwości.

Zmagając się z mialgią warto się zastanowić, czy doświadczamy również i takich właśnie problemów, ponieważ ich istnienie może sugerować konieczność odwiedzenia lekarza. Wzbudzającymi niepokój dolegliwościami mogą być:

• gorączka
• obrzęk i zaczerwienienie w okolicach bolących mięśni
• współtowarzysząca mialgii wysypka na skórze
• osłabienie siły mięśniowej
• zaburzenia czucia skórnego
• uczucie sztywności mięśni

Podkreślenia wymaga tutaj również to, że niepokojącymi stanami są te, gdzie mialgia rozwija się bez żadnej uchwytnej przyczyny (takiej jak np. doświadczenie urazu czy nadwyrężenie mięśni) oraz problem, gdzie ból mięśni – mimo stosowania różnych sposobów na jego złagodzenie – stale utrzymuje się u chorego przez wiele dni.

Mialgia: przyczyny

Najczęściej mialgia spowodowana jest przeciążeniem mięśni - zarówno forsowny trening, jak i nawet aktywność fizyczna o niewielkiej intensywności (szczególnie, jeżeli sport uprawiamy bardzo sporadycznie) mogą ostatecznie skutkować bólami mięśniowymi.

To właśnie dlatego problem pojawić się może tak naprawdę u każdego - mialgii doświadczać może dziecko po kilku godzinach jazdy na rowerze, jak i młoda matka, która ma za sobą przyniesienie do domu kilku ciężkich toreb z zakupami.

Ból mięśni pojawiać się może również i w sytuacji, kiedy to - na skutek chociażby wysiłku - dojdzie do wystąpienia jakiegoś urazu włókien mięśniowych. Wtedy, kiedy przyczyną mialgii jest przeciążenie mięśni, jak i wtedy, kiedy pojawia się on z powodu jakiegoś drobnego urazu, zazwyczaj powodów do obaw nie ma - ból mięśni w takiej sytuacji występuje przez krótki czas, po którym całkowicie samoistnie ustępuje.

Mialgii mimo to nie powinno się jednak tak naprawdę całkowicie bagatelizować - doprowadzać mogą do niej bowiem również i zdecydowanie poważniejsze problemy.

Wśród schorzeń, które mogą być przyczyną mialgii, wspomina się przede wszystkim o różnych infekcjach. Bóle mięśniowe nie są przecież rzadkością w przebiegu grypy czy rozmaitych, powszechnych w sezonie jesienno-zimowym, infekcji bakteryjnych.

Grypa czy przeziębienie: sprawdź objawy

Innymi zakażeniami, które również bywają powiązane z mialgią, są m.in.:

• borelioza
• polio
• malaria
• gorączka Denga
• toksoplazmoza
• gorączka krwotoczna

Czasami mialgia stanowi jeden z objawów choroby ogólnoustrojowej - problem może się pojawiać szczególnie w przebiegu rozmaitych schorzeń reumatologicznych. Tutaj jako przykłady jednostek, które mogą prowadzić właśnie do odczuwania bólów mięśniowych, wymienić można:

• zapalenie wielomięśniowe
• toczeń rumieniowaty układowy
• mieszaną chorobę tkanki łącznej
• polimialgię reumatyczną
• zapalenie skórno-mięśniowe

Nie tylko jednak schorzenia reumatologiczne bywają przyczyną bólów mięśniowych - problem ten występować może w przebiegu rozmaitych zaburzeń hormonalnych (np. w przebiegu zaburzeń czynności tarczycy oraz niedoczynności kory nadnerczy).

Jeszcze inną przyczyną mialgii bywają stwardnienie rozsiane, neuropatia obwodowa, ale i nawet AIDS. Bóle mięśniowe pojawiać się mogą także i przez niedobory różnych ważnych dla organizmu substancji - w tym przypadku wspomina się przede wszystkim o związku mialgii z hipokaliemią, czyli obniżonym stężeniem potasu we krwi.

Nadal dość tajemniczą jednostką, w której przypadku jednym z objawów może być właśnie mialgia, jest zespół chronicznego zmęczenia.

Zdarza się, że mialgia związana jest z różnymi lekami - i to zarówno z ich stosowaniem, jak i nagłym odstawieniem. Bóle mięśniowe występować mogą szczególnie w przypadku stosowania takich preparatów, jak statyny (służące obniżeniu stężenia cholesterolu we krwi) czy w związku z przyjmowaniem środków z grupy inhibitorów konwertazy angiotensyny (ACEI, wykorzystywanych w leczeniu nadciśnienia tętniczego).

Jak jednak zaznaczono, mialgia może się pojawiać również i przez nagłe odstawienie długotrwale przyjmowanych leków. W takim przypadku bóle mięśniowe stanowić mogą jeden z przejawów zespołu abstynencyjnego i pojawiać się one mogą szczególnie po zaprzestaniu zażywania glikokortykosteroidów, opioidów oraz benzodiazepin.

Zdarza się również i tak, że mialgia stanowi jeden z objawów alkoholowego zespołu abstynencyjnego.

Mialgia: diagnostyka

Wtedy, kiedy pacjent wyraźnie powiązuje początek mialgii z nadwyrężeniem mięśni podczas wysiłku fizycznego, wizyta u lekarza zwykle nie jest konieczna. Jeżeli jednak u chorego poza bólami mięśniowymi pojawiają się któreś z wymienionych wcześniej, dodatkowych dolegliwości, wtedy już konsultacja z lekarzem jest jak najbardziej wskazana.

Duże znaczenie w poszukiwaniu przyczyny mialgii ma wywiad lekarski. Już samo jego przeprowadzenie umożliwia postawienie hipotezy dotyczącej tego, jakie jest podłoże problemu - chociażby wiadomość o tym, że mialgia rozwinęła się w krótkim czasie od rozpoczęcia stosowania przez chorego jakichś nowych leków (np. statyn) może nasuwać lekarzowi podejrzenie, że wystąpiła ona właśnie jako skutek uboczny farmakoterapii.

Istotne jest powiedzenie lekarzowi o wszelkich doświadczanych objawach - tylko wtedy medyk jest w stanie wysunąć przypuszczenie o potencjalnej etiologii problemu i zlecić potrzebne do jego rozpoznania badania.

Różne analizy mogą być zlecane u chorych cierpiących na mialgię, warto tutaj wspomnieć o jednej z nich, którą jest oznaczanie stężenia we krwi kinazy kreatynowej – parametr ten ulega podwyższeniu m.in. w przypadku różnych uszkodzeń komórek mięśniowych.

Mialgia: leczenie

Większość przypadków mialgii można leczyć domowymi sposobami. W sytuacji, gdy zaburzenie pojawiło się wskutek nadwyrężenia mięśni, pomocne do złagodzenia dolegliwości bólowych może być korzystanie z dostępnych bez recepty niesteroidowych leków przeciwzapalnych oraz chłodnych czy ciepłych okładów.

Inne postępowanie dotyczy natomiast bólów mięśniowych spowodowanych rzadszymi przyczynami. W leczeniu mialgii, która rozwinęła się w przebiegu chorób układowych (takich jak np. toczeń czy twardzina) najistotniejsze jest leczenie choroby podstawowej.

Wtedy zaś, kiedy mialgia wystąpiła w związku ze stosowaniem jakichś leków, dolegliwości bólowe pacjentów ustępują zwykle po zaprzestaniu przyjmowania takich preparatów.

Mialgia: zapobieganie

Jak tu już wielokrotnie nadmieniano, mialgia najczęściej pojawia się wskutek przeciążenia włókien mięśniowych organizmu. Aby jej zapobiegać, można podjąć się pewnych działań związanych z aktywnością fizyczną.

Przede wszystkim należy pamiętać o właściwej rozgrzewce, a później o rozciąganiu już po treningu - aktywność fizyczna uprawiana we właściwy sposób nie powinna prowadzić do bólów mięśniowych. Pamiętać należy również o właściwym nawadnianiu organizmu w trakcie wysiłku - tak prozaiczna czynność również może zmniejszać ryzyko tego, że po intensywnych ćwiczeniach będziemy zmagali się z mialgią.

Źródła:

1. "Neurologia", red. naukowa W. Kozubski, Paweł P. Liberski, wyd. PZWL, Warszawa 2014
2. Nicpoń K.W., "Bóle mięśniowe i kurcze bolesne w praktyce neurologa", Polski Przegląd Neurologiczny 2007, tom 3, 4, 237-248, Via Medica
3. Materiały The Best Practice Advocacy Centre New Zealand, "Investigating myalgia in patients taking statins", dostęp on-line: https://bpac.org.nz/BT/2014/August/docs/BT24-myalgia.pdf