Ból psychogenny – co to takiego i jak go rozpoznać?

Weryfikacja

Autor: Klaudia Kierzkowska

Ból psychogenny często uniemożliwia normalne funkcjonowanie. Jest źródłem frustracji pacjentów i ich rodzin. Wiele osób zmaga się z nim przez lata i doszukuje jego źródła, a tak naprawdę ból psychogenny wywołany jest przewlekłym stresem i cierpieniem. Jakie są jego rodzaje, i jak wygląda leczenie?

Spis treści

1. Czym jest ból psychogenny?
2. Rodzaje bólu psychogennego
3. Podłoże bólu psychogennego
4. Jak rozpoznać ból psychogenny?
5. Leczenie bólu psychogennego

Ból psychogenny pojawia się najczęściej wtedy, gdy dana osoba czuje się przygnębiona, zestresowana lub ma problemy ze zdrowiem. Wzmacnia się w odpowiedzi na sytuacje stresowe i silne przeżywanie negatywnych emocji. Choć jego odczuwanie jest ściśle związane ze stanem psychicznym, chorzy często nie zdają sobie z tego sprawy i nie łączą ze sobą tych dwóch faktów.

Czym jest ból psychogenny?

Ból psychogenny manifestuje się długotrwałym, silnym i uporczywym bólem, którego pochodzenie nie jest wyjaśnione ani obecnością zaburzeń somatycznych ani procesami fizjologicznymi. Jednak mimo braku jego konkretnego pochodzenia, może być odczuwalny w jednej lub kilku częściach ciała.

Nierzadko pogarsza przebieg chorób somatycznych, czyli takich, które związane są z faktycznym bólem. Po pewnym czasie ból nasila się do tego stopnia, że utrudnia normalne funkcjonowanie i wykonywanie codziennych czynności.

Bólu psychogennego nie należy mylić z napięciem bólowym głowy, migrenami czy dolegliwościami bólowymi pojawiającymi się w przebiegu depresji.

Rodzaje bólu psychogennego

Wyróżniamy dwa rodzaje bólu psychogennego:

• ostry, przewlekły ból, który tak jak szybko się pojawia tak szybko i ustępuje
• oraz przewlekły ból utrzymujący się miesiącami, a czasami nawet i latami.

Ten, który pojawia się jednorazowo, szybko ustępuje i nie jest mocny. Nie wymaga też interwencji lekarskiej. Jednak silny, przewlekły i uporczywy wymaga konsultacji lekarskiej i rozpoczęcia leczenia.

Podłoże bólu psychogennego

Pochodzenie bólu psychogennego wciąż nie zostało wyjaśnione, jednak najczęściej pojawia się przy:

• zaburzeniach lękowych,
• depresji,
• czy afektywnej chorobie dwubiegunowej.

Może towarzyszyć atakom paniki, a niekiedy jest pozostałością po chorobie i trudnych przeżyciach mających wpływ na zdrowie psychiczne chorego.

Na ból psychogenny uskarżają się nie tylko dorośli, ale i dzieci, które czują się odrzucone, szukają miłości i uwagi bliskich.

Dolegliwości o nieznanym pochodzeniu mogą pojawić się przy rozwodzie rodziców, stracie bliskiej osoby, ale także wtedy, gdy dziecko czuje się odepchnięte i pozbawione uwagi rodziców.

Jak rozpoznać ból psychogenny?

Ból psychogenny najczęściej pojawia się w klatce piersiowej, promieniuje do szyi i ramion, a tym samym przypomina zawał serca. Osoby doświadczające wspomnianego bólu skarżą się również na dolegliwości bólowe głowy, pleców, brzucha i mięśni. Choć może wystąpić u każdego, to częściej pojawia się u kobiet.

Chory doświadczający bólu psychogennego nie zdaje sobie sprawy, że stoją za nim problemy emocjonalne i psychiczne. Kiedy po wizycie u wielu specjalistów i wykonaniu dziesiątek badań, podłoże bólu wciąż nie jest znane, pojawia się jeszcze większy lęk i niepokój. Dlatego tak ważne jest, by podczas wywiadu lekarskiego specjaliści wzięli również pod uwagę stan emocjonalny pacjenta.

Jeśli źródło bólu jest trudne do ustalenia, stosowanie różnych metod leczenia nie przynosi poprawy, a dodatkowo występują objawy depresyjne, to najprawdopodobniej mamy do czynienia z bólem psychogennym.

Leczenie bólu psychogennego

Leczenie bólu psychogennego, a także i jego rozpoznanie, jest wyzwaniem zarówno dla lekarza, jak i pacjenta. Prawidłowa diagnoza może być postawiona dopiero po wykluczeniu wszystkich możliwych przyczyn bólu.

Leczenie bólu psychogennego jest długim i skomplikowanym procesem. Najczęściej obejmuje leczenie farmakologiczne i terapię rodzinną. Jednak pacjenci często wypierają postawioną diagnozę i nie chcą dać się przekonać do podjęcia terapii. Przyjmują leki przeciwbólowe i poszukują innych form leczenia dolegliwości bólowych.

Klaudia Kierzkowska