Stawianie baniek. Jak stawiać bańki? Jak działają bańki i na co to pomaga?

Stawianie baniek to stara, sprawdzona metoda leczenia. Bańki pomogą na przeziębienie, zlikwidują ból, użyte do masażu relaksującego usuną zmęczenie i napięcie. Można je stawiać nawet rocznemu dziecku. Trzeba jednak wiedzieć, jak prawidłowo stawiać bańki. I zachować ostrożność, aby nie poparzyć pacjenta. Dowiedz się, jak stawiać bańki?

Spis treści

1. Stawianie baniek - jakie są rodzaje?
2. Jak działają bańki?
3. Zasady bezpiecznego stawiania baniek
4. Czy stawianie baniek boli?
5. Stawianie baniek - na co pomaga?
6. Jak wyglądają bańki? Zobacz galerię
7. Kiedy stawiać bańki?
8. Gdzie i jak stawiać bańki? Mapa stawiania baniek
9. Gdzie nie wolno stawiać baniek?
10. Przeciwwskazania do stawiania baniek
11. Stawianie baniek - powikłania i skutki uboczne
12. Stawianie baniek u dzieci
13. Stawianie baniek a badania naukowe

Bańki i stawianie baniek, traktowane przez lata raczej z przymrużeniem oka, znów wracają do łask.

Lecznicze właściwości baniek odkryto na Dalekim Wschodzie, gdzie od tysiącleci są lekiem, który działa przeciwzapalnie i przeciwbólowo, a także wzmacnia, odtruwa, uspokaja.

Nie bez powodu – pomagają bowiem wyleczyć zapalenie oskrzeli, zapalenie płuc, infekcje górnych dróg oddechowych, reumatyzm, osłabienie układu odpornościowego. Postawienie baniek łagodzi napięcia i stresy, poprawia też krążenie, dzięki czemu czujemy się pełni energii i rześcy.

- Stawianie baniek pozwala nawet uniknąć antybiotyków, np. w nawracających infekcjach górnych dróg oddechowych – podkreśla dr Wiesław Salach, dyrektor Centrum Leczenia Bólu i Akupunktury w Warszawie.

Stawianie baniek - jakie są rodzaje?

Są trzy rodzaje baniek. Obojętnie jakiego użyjemy, chodzi o to, by w środku, po przyłożeniu do ciała, wytworzyła się próżnia. Dzięki temu bańka przysysa się do skóry.

• bańki szklane klasyczne do stawiania na gorąco - przysysają się do ciała, gdy palący się wewnątrz spirytus zużyje tlen - ich działanie jest najsilniejsze
• bańki szklane do stawiania bez użycia ognia - mają wentyl, którym odsysa się powietrze za pomocą specjalnej pompki - są najbezpieczniejsze
• bańki gumowe – podciśnienie powstaje, gdy rozpręża się ściśnięta guma

Stworzone w bańce podciśnienie powoduje, że z małych naczyń krwionośnych zostają wyssane pewne ilości białych i czerwonych ciałek krwi. Po wynaczynieniu stają się one "ciałem obcym" i muszą być usunięte. – To mobilizuje organizm do walki z chorobą lub bólem – wyjaśnia dr Halina Kondraciuk, specjalista terapii próżniowej.

Jak działają bańki?

Zanim odpowiemy na pytanie, jak działają bańki, warto zadać pytanie: czy bańki w ogóle działają? Pomimo wieloletniej, a nawet wielowiekowej tradycji używania baniek, nie istnieją jednoznaczne dane naukowe, które wskazywałyby na ich skuteczność (lub jej całkowity brak).

Działanie baniek przypisywane jest wpływaniu na układ odpornościowy przez powodowanie kontrolowanych mikrourazów. Wspomniane mikrourazy podskórne powstają w miejscach, gdzie są stawiane bańki. To dlatego na skórze po bańkach zostają ciemne ślady.

CZYTAJ TEŻ: Bańki chińskie - właściwości i zastosowanie. Na czym polega masaż bańką chińską?

Podskórne mikrourazy wskutek baniek to efekt ciśnienia w bańce, które z kolei powoduje pękanie naczynek krwionośnych. Krew z takiego wylewu jest traktowana przez organizm jak obce białko. Efektem jest więc produkcja przeciwciał. Te z kolei zaczynają zwalczać patogeny w organizmie, w okolicy miejsca stawiania baniek.

Następujące pod wpływem baniek rozszerzenie naczyń krwionośnych zwiększa ukrwienie narządów i natlenienie organizmu, co również ma mieć korzystny wpływ na stan zdrowia.

Zasady bezpiecznego stawiania baniek

• Skórę chorego należy przed zabiegiem zawsze natłuścić wazeliną lub maścią rozgrzewającą i wymasować.
• Jeśli miejsca, gdzie będziemy manipulować bańkami, są bardzo owłosione, trzeba je ogolić.
• Długie włosy trzeba spiąć.
• Cały czas zwracamy uwagę na zachowanie pacjenta.
• Stawianie baniek klasycznych jest trudne. Trzeba poćwiczyć zanim użyjemy ich po raz pierwszy np. próbując je przyssać do grubej, lakierowanej okładki kolorowego magazynu.
• Jeśli nie radzimy sobie z bańkami termicznymi, kupmy bańki do stawiania na zimno.

Czy stawianie baniek boli?

Wiele zależy od indywidualnej wrażliwości na ból. Niektóre osoby, którym stawiano bańki, mówią, że odczuwały ból. Jednak istnieje też grono pacjentów, którzy nie czuli bólu, a niektórzy nawet wspominają przyjemne ciepło.

Stawianie baniek, ze względu na wytworzone w bańce ciśnienie, może powodować delikatnie nieprzyjemne odczucia. Może pojawić się w tym miejscu uczucie ciągnięcia, delikatnego pieczenia lub bólu związanego z pękaniem naczynek i ciśnieniem oddziałującym na skórę.

W razie wystąpienia pęcherzy lub dotkliwego bólu zabieg należy natychmiast przerwać. Stawianie baniek może spowodować też pojawienie się ciemniejszych, podobnych do siniaków lub krwiaków śladów, które mogą być bolesne, szczególnie pod wpływem dotyku

Stawianie baniek - na co pomaga?

Stawianiu baniek przypisuje się szerokie zastosowanie. Zabiegi stawiania baniek mają jakoby skuteczność w przypadku infekcji, przeziębień, ale również w leczeniu dolegliwości bólowych. Stawianie baniek może też służyć relaksacji, choć jeszcze skuteczniejszy jest masaż specjalną gumową bańką. Uważa się, że bańki mogą skutecznie pomagać w stanach zapalnych dróg oddechowych.

CZYTAJ TEŻ: Domowe sposoby na przeziębienie. Jak szybko wyleczyć przeziębienie domowymi sposobami?

Stawianie baniek na kaszel, ból gardła, przeziębienie i zapalenie oskrzeli

Stawianie baniek to tradycyjna metoda leczenia infekcji w Chinach. Już dawno zadomowiła się też w Europie, gdzie stawianie baniek stało się babciną receptą na infekcje dróg oddechowych, przeziębienie i grypę.

Uważa się, że skuteczne leczenie przy pomocy baniek jest możliwe, gdy są stawiane w początkach infekcji. Zaleca się je przy objawach przeziębienia, grypy, covid, a także w przebiegu zapalenia płuc lub oskrzeli.

Bańki należy stawiać w odpowiednich miejscach, w równych odstępach po dwóch stronach kręgosłupa, ale nie na samym kręgosłupie ani na szyi, gdzie znajdują się duże naczynia krwionośne. Należy zachować ostrożność, bo po zabiegu niektóre osoby doświadczają osłabienia albo nawet omdlenia.

Bańki są przeciwwskazane u osób, które chorują na nowotwory, choroby kardiologiczne, choroby układu krążenia, problemy krwiotwórcze i u osób zażywających leki rozrzedzające krew. Nie należy stawiać baniek u wysoko gorączkujących pacjentów. Przeciwskazaniem do baniek jest również duszność.

Stawianie baniek na zatoki i ból głowy

Niektóre osoby stawiają na stawianie baniek w przypadku takich dolegliwości jak bóle głowy lub bóle zatok. Czy bańki mogą pomóc na ból zatok albo ból głowy? Używa się do tego celu małe bańki bezogniowe, które mogą być stosowane też podczas masażu próżniowego twarzy.

Bańki na zatoki należy przykładać w rejonie zatok, czyli od nasady nosa w górę, nad brwiami, od skrzydeł nosa w stronę policzków, wykonując przy tym delikatny masaż wciągniętej skóry. Uważa się, że taki zabieg może ułatwiać pozbywanie się wydzieliny zalegającej w zatokach.

Niektóre osoby korzystają z baniek na ból głowy. Warto jednak pamiętać, że bóle głowy mogą mieć różne podłoże. Czasem może być to objaw poważnej choroby, dlatego zaleca się odpowiednią diagnostykę, zanim podejmiemy próbę leczenia bólu głowy za pomocą stawiania baniek.

Jeśli ból głowy ma podłoże napięciowe, wtedy masaż bańkami może być pomocny. Małe bezogniowe bańki stawiamy na karku, barkach, skroniach i czole. Delikatny masaż może pomóc uporać się z bólem głowy. Odpowiednio dobrane gumowe bańki do masażu łagodzą napięcia, nerwobóle, mogą zmniejszać uczucie stresu i odprężać.

Stawianie baniek przy rwie kulszowej (korzonki) i na ból kręgosłupa

Bańki można wykorzystywać również w przypadku dolegliwości bólowych stawów. Należy pamiętać, że nie wolno ich umieszczać bezpośrednio na kręgosłupie. Bańki działają pomocniczo, gdy stawia się je nad stawami, które bolą.

Stawianie baniek uważane jest za środek, który może pomagać w dolegliwościach bólowych lub sztywności nóg, w tym stawów m.in. kolanowych. Bańkom przypisuje się korzystny wpływ na krążenie krwi i limfy. W związku z tym są zalecane osobom z chorobami zwyrodnieniowymi stawów, z chorobami reumatycznymi, a także jako remedium na cellulit.

Jeśli pacjent odczuwa dolegliwości bólowe kręgosłupa czy problemy, jak m.in. rwa kulszowa, bóle barków, bóle karku, to tu również z pomocą przychodzą bańki. Zaleca się ich symetryczne rozmieszczenie w rejonie odczuwania bólu i okolicy, w związku z czym przy rwie kulszowej zaleca się stawianie baniek na pośladkach i lędźwiach. Najlepszy efekt można uzyskać, stawiając bańki co kilka dni, dwa razy w tygodniu, naprzemiennie z bańkami masującymi.

Jak wyglądają bańki? Zobacz galerię

Zobacz galerię 8 zdjęć

Kiedy stawiać bańki?

Zabieg najlepiej wykonywać raz na dwa dni. Dla uśmierzenia bólu można częściej. Przy przeziębieniu – na plecach i bokach klatki piersiowej, natomiast przy leczeniu bólu – tam, gdzie on dokucza (nawet na kolanie). Aby wzmocnić efekt, warto przykładać bańki w miejscach akupunkturowych (wskazanych w instrukcji dołączonej do opakowania). Pozwala to na szybkie przywrócenie równowagi energetycznej w organizmie.

- Według chińskiej medycyny przeziębienie jest wywołane wtargnięciem do ustroju żywiołów zimna, wiatru i wilgoci, które spowalniają krążenie krwi i osłabiają nasze mechanizmy obronne – mówi dr Kondraciuk. Stawianie baniek w punktach akupunkturowych lepiej jednak powierzać osobom specjalnie do tego przygotowanym. Mimo instrukcji nietrudno o pomyłkę. Nawet centymetrowe przesunięcie może spowodować niepożądaną reakcję, a zbyt silne podciśnienie – nawet zrobić krzywdę.

Bańki zwyczajowo stawiane są w czasie infekcji. Nie należy przy tym zapominać o konwencjonalnych metodach leczenia. Uważa się, że bańki mogą być pomocne w takich problemach, jak bóle mięśniowe, stany zapalne, urazy i kontuzje. Ponadto bańki polecane są dla osób, które cierpią na sztywność i bóle stawów, reumatyzm i artretyzm. Niektórzy pacjenci deklarują, że po zastosowaniu baniek nastąpiła u nich poprawa mobilności stawów.

Bańki mogą też wspierać osoby, które potrzebują relaksu, odstresowania, wzmocnienia w okresie przemęczenia czy rekonwalescencji. Są osoby, które uważają, że bańki działają pomocniczo w niewydolności żył i zbyt słabym krążeniu krwi. Choć nie ma na to naukowych dowodów, istnieje grono zwolenników baniek, którzy twierdzą, że bańki pomagają oczyszczać organizm z toksyn.

Gdzie i jak stawiać bańki? Mapa stawiania baniek

„Mapa” stawiania baniek to schemat rozmieszczenia baniek na ciele. Uważa się, że dla efektu leczniczego należy je umieszczać w rejonach miejsc, z którymi wiążą się dolegliwości, omijając serce i brodawki sutkowe.

Jeśli pacjent narzeka na bóle w dolnej części kręgosłupa, tam też symetrycznie, umieszcza się bańki. Nie należy ich stawiać bezpośrednio na kręgosłupie. Analogicznie postępuje się w przypadku bólów innych części kręgosłupa czy całego ciała.

Gdzie stawiać bańki przy grypie? Sądzi się, że wtedy należy bańki postawić na całych plecach, zaś kolejnego dnia, zabieg można powtórzyć na klatce piersiowej. Takie działania mają być skuteczne również w stanach zapalnych dróg oddechowych, np. przy zapaleniu oskrzeli. Po zabiegu zaleca się pozostanie przez co najmniej jeden dzień w łóżku.

Niektórzy sądzą, że stawianie baniek może być pomocne w przypadku astmy, ale należy tu zachować ostrożność i uwzględnić przyczynę astmy. Jeśli astma ma podłoże alergiczne, ulgę przyniesie wyeliminowanie alergenu z otoczenia (o ile to możliwe) lub zastosowanie właściwego leczenia przeciwhistaminowego.

Stawianie baniek na plecach przy astmie uważa się za całoroczną kurację, a zabieg należy powtarzać co 2-3 tyg. Niektórzy uważają, że w dolegliwościach żołądkowych ulgę może przynieść stawianie baniek od mostka do pępka.

Ile baniek postawić dorosłemu?

Uważa się, że dorosłym osobom można stawiać do 12 szt. baniek naraz. Zwykle zaleca się ich symetryczne rozmieszczenie na ciele. Natomiast ilość baniek jest też zależna od schorzenia i rejonu ciała, który chcemy objąć tą formą terapii.

Ile trzymać bańki na plecach?

Bańki na plecach stawia się na czas zależny m.in. od stanu pacjenta i indywidualnych odczuć, towarzyszących zabiegowi. Zwykle bańki stawia się na kilka do kilkunastu minut. Nie należy przekraczać czasu 20 minut z bańkami na plecach. Po postawieniu baniek pacjenta należy przykryć kocem.

Ile trzeba leżeć po bańkach?

Po zdjęciu baniek zaleca się co najmniej kilkuminutowy odpoczynek, leżenie, a nawet drzemkę. Zbyt gwałtowne wstawanie po postawieniu baniek może spowodować obniżenie ciśnienia krwi i omdlenie. Przez cały dzień, po postawieniu baniek, warto większość czasu spędzić na spokojnie np. w łóżku.

Jak często można stawiać bańki?

Częstotliwość stawiania baniek zależy od wielu czynników, w tym od celu terapii, stanu zdrowia pacjenta, a także reakcji organizmu na leczenie. Chociaż niektóre źródła sugerują, że bańki można stawiać 2-3 razy w tygodniu, a inni zalecają, żeby stosować je co drugi dzień, ważne jest, aby podejść do tej kwestii indywidualnie i z rozwagą. Częste stosowanie baniek może prowadzić do podrażnień skóry, siniaków, a nawet pęcherzy. Ważne jest, aby obserwować reakcje skóry i dać jej czas na regenerację.

Czy można przeziębić bańki?

Niektóre osoby podają, że po postawieniu baniek odczuwają objawy „przeziębienia bańkowego”. Sądzi się, że mikrouszkodzenia skóry, do których dochodzi podczas zabiegu stawiania baniek, w połączeniu z rozszerzaniem naczyń krwionośnych, może czasem sprzyjać infekcji. Ryzyko może zmniejszyć dbanie o higienę w czasie zabiegu, niestawianie baniek w przypadku przeciwwskazań i nierezygnowanie z konwencjonalnego leczenia.

Czy można stawiać bańki przy gorączce?

Nie należy stawiać baniek u pacjentów z gorączką. Stawianie baniek przy gorączce generalnie nie jest zalecane. Gorączka jest naturalną odpowiedzią organizmu na infekcję lub inne stany zapalne i sygnalizuje, że system immunologiczny jest aktywnie zwalczający patogeny. Wprowadzenie dodatkowych stresorów, takich jak bańki, może nie być bezpieczne w takiej sytuacji i potencjalnie może nawet pogorszyć stan pacjenta.

Czy można stawiać bańki przy antybiotyku?

W kontekście przyjmowania antybiotyków decyzja o stosowaniu stawiania baniek powinna być podjęta z dużą ostrożnością. Antybiotyki są przepisywane w celu zwalczania infekcji bakteryjnych i ich działanie może być osłabione lub zakłócone przez dodatkowe terapie, które nie zostały dostatecznie przebadane pod kątem interakcji. 

Co więcej, organizm podczas terapii antybiotykowej jest już w stanie zwiększonego obciążenia, walcząc z infekcją i jednocześnie metabolizując silne leki. Stawianie baniek często prowadzi do powstawania niewielkich ran (jeśli są to bańki cięte) lub siniaków i miejscowego stanu zapalnego (w przypadku baniek ssących), co może dodatkowo obciążać układ immunologiczny.

Dlatego, w sytuacji, gdy organizm potrzebuje jak najwięcej zasobów do walki z infekcją i prawidłowego przyswajania oraz działania antybiotyków, dodatkowe metody lecznicze powinny być stosowane po konsultacji z lekarzem.

Najlepszym działaniem będzie zawsze skonsultowanie się z lekarzem prowadzącym lub farmaceutą na temat wszelkich terapii uzupełniających, które planujesz wprowadzić podczas kuracji antybiotykowej. Mogą oni doradzić, czy w konkretnym przypadku stawianie baniek jest bezpieczne i czy nie będzie kolidować z efektami terapii antybiotykowej. Bezpieczeństwo i skuteczność leczenia powinny być zawsze najważniejsze.

Gdzie nie wolno stawiać baniek?

Stawianie baniek jest metodą terapeutyczną, która może przynieść ulgę w różnych dolegliwościach, ale nie jest odpowiednia do stosowania w każdym miejscu na ciele. Istnieją określone obszary, gdzie stawianie baniek jest przeciwwskazane ze względu na ryzyko uszkodzenia delikatnych struktur ciała, potencjalnego pogorszenia stanu zdrowia lub wywołania niepożądanych reakcji. Oto niektóre z tych miejsc:

• Twarz i szyja: Ze względu na obecność delikatnych naczyń krwionośnych i nerwów, stawianie baniek na twarzy i szyi może prowadzić do poważnych siniaków, obrzęków, a nawet uszkodzenia nerwów.
• Kręgosłup: Bezpośrednie stosowanie baniek na kręgosłup może być ryzykowne, zwłaszcza w okolicach lędźwiowych, gdzie znajdują się ważne zakończenia nerwowe.
• Obszary z dużą ilością włosów: Stawianie baniek na obszarach pokrytych gęstymi włosami może być bolesne i nieskuteczne.
• Serce i klatka piersiowa u kobiet: Bezpośrednie aplikowanie baniek na serce lub piersi jest przeciwwskazane ze względu na ryzyko uszkodzenia tkanki mięśniowej, lub gruczołowej.
• Obszary z uszkodzoną skórą: Stawianie baniek na ranach, obszarach z egzemą, oparzeniami, owrzodzeniami lub innymi uszkodzeniami skórnymi jest przeciwwskazane.
• Obszary z dużymi naczyniami krwionośnymi: Należy unikać stawiania baniek w miejscach, gdzie blisko powierzchni skóry przebiegają duże naczynia krwionośne, aby uniknąć ryzyka poważnych krwotoków.
• Podczas ciąży: Stawianie baniek w okolicach brzucha i dolnej części pleców u kobiet ciężarnych jest przeciwwskazane ze względu na ryzyko wywołania przedwczesnego porodu lub innych komplikacji.

Przeciwwskazania do stawiania baniek

Istnieją stany zdrowia i okoliczności, w których stawianie baniek może być niewskazane, takie jak zaawansowana cukrzyca, zaburzenia krzepnięcia krwi, ciężka niewydolność serca czy aktywna infekcja skóry, a także ciążą. Zawsze należy konsultować zastosowanie takich metod terapeutycznych z lekarzem, zwłaszcza w przypadku istniejących schorzeń lub wątpliwości co do stanu zdrowia.

Stawianie baniek - powikłania i skutki uboczne

Stawianie baniek może być korzystne w leczeniu różnych dolegliwości, ale jak każda metoda terapeutyczna, również i ta może prowadzić do pewnych powikłań i skutków ubocznych. Oto niektóre z możliwych niepożądanych efektów stosowania tej techniki:

• Siniaki i obrzęki: Najczęstszym skutkiem ubocznym po stawianiu baniek jest pojawienie się siniaków i miejscowych obrzęków. Chociaż zazwyczaj są one nietrwałe i znikają po kilku dniach, dla niektórych osób może to być niekomfortowe.
• Ból: Mimo że procedura ma na celu łagodzenie bólu, niektórzy pacjenci mogą doświadczać bólu w trakcie lub po zastosowaniu baniek, zwłaszcza jeśli są one umieszczone w szczególnie wrażliwych obszarach.
• Pęcherze: W niektórych przypadkach, szczególnie gdy bańki są pozostawiane na skórze zbyt długo, mogą pojawić się pęcherze wypełnione płynem. Choć zazwyczaj goją się one samodzielnie, istnieje ryzyko infekcji.
• Infekcje skórne: Naruszenie integralności skóry, zwłaszcza w przypadku bańki ciętej, zwiększa ryzyko infekcji. Stosowanie nieodpowiednio sterylizowanych narzędzi również może przyczynić się do tego problemu.
• Hiperpigmentacja: U niektórych osób, zwłaszcza tych z ciemniejszą karnacją, w miejscach, gdzie były stawiane bańki, mogą pozostać ciemniejsze plamy. Zwykle jest to zmiana tymczasowa, ale dla niektórych może być powodem do niepokoju.
• Zawroty głowy i osłabienie: Bezpośrednio po zabiegu niektórzy pacjenci mogą odczuwać lekkie zawroty głowy, uczucie osłabienia lub nawet mdłości, co zwykle jest wynikiem reakcji organizmu na intensywną stymulację.
• Reakcje alergiczne: Rzadko, ale może dojść do reakcji alergicznej na materiały, z których wykonane są bańki, zwłaszcza jeśli są to bańki gumowe lub silikonowe.
• Zmiany ciśnienia krwi: U niektórych osób stawianie baniek może prowadzić do przejściowych zmian ciśnienia krwi, co wymaga ostrożności u osób z problemami z ciśnieniem.

Ważne jest, aby przed rozpoczęciem terapii bańkami skonsultować się z lekarzem, szczególnie jeśli cierpisz na chroniczne schorzenia, jesteś w ciąży, masz problemy z krzepnięciem krwi lub istnieje jakikolwiek inny stan zdrowia, który może wpłynąć na bezpieczeństwo tej metody. Dobrze jest również upewnić się, że zabieg wykonuje kwalifikowany i doświadczony terapeuta, który zna wszystkie przeciwwskazania i potrafi minimalizować ryzyko powikłań.

Stawianie baniek u dzieci

Nadaje się tylko dla tych, które ukończyły rok. Skórę smaruje się kremem, by nie była napięta, i stawia się 6 małych baniek: nad, pod i między łopatkami (po 3 bańki po każdej stronie pleców). Układają się wtedy w rysunek skrzydeł motyla. Trzyma się je przez 10 minut. Dziecko musi być szczelnie okryte. Po zabiegu powinno zostać w domu co najmniej trzy dni.

Stawianie baniek a badania naukowe

miesięcznik "Zdrowie"

Katarzyna Głuszak

Katarzyna Bonda