Kiedy i jak zbierać zioła?

2015-09-29 8:52

Koniec lata i początek jesieni to dobry czas na zbieranie ziół do kuchni i domowej apteczki. Warto zainteresować się dziko rosnącymi, ale również tymi hodowanymi w ogródku. Wiele z nich to sprawdzone naturalne leki lub suplementy diety. Które zioła i jak zbierać?

Kiedy i jak zbierać zioła? — Autor: Shuttestock Koniec lata i początek jesieni to dobry czas na zbieranie ziół do kuchni i domowej apteczki.

Spis treści

Nie niszczymy środowiska

Podczas pozyskiwania ziół należy pamiętać o kilku istotnych sprawach. Zbieranie ziół wymaga bezdeszczowej, stosunkowo ciepłej pogody. Wtedy maleje ryzyko pleśnienia oczyszczonych surowców. Pamiętajmy, aby unikać zbiorów z miejsc zanieczyszczonych, uprzemysłowionych i znajdujących się w pobliżu dróg o dużym natężeniu ruchu. Nie powinno się zbierać wszystkich okazów z danego stanowiska. Pozostawiając część roślin, dajemy im szansę na regenerację i plonowanie w przyszłym roku. Wyjątkiem od tej reguły są gatunki uznawane za pospolite i niepożądane – np. chwasty.

Nie niszczymy środowiska

Jeśli zbieramy kwiaty, staramy się pozostawić ich część na roślinie. Wytworzą nasiona, które zapewniają ciągłość gatunkową i są pokarmem dla zwierząt. Podobnie z owocami – część z nich powinno się pozostawić dla ptaków. Niekiedy to warunkuje przeżycie zwierząt w okresie zimowym. Jeśli pozyskujemy korę, to tylko jesienią lub wiosną, a z roślin rosnących w lesie – tylko w porozumieniu ze służbami leśnymi.

BEZ CZARNY – krzew można spotkać na brzegach lasów, w lasach i na nieużytkach. Roślina jest często uprawiana w ogrodach. Owoce jada się w formie przetworów. To naturalny lek na gorączkę, zapalenia i nieprawidłową przemianę materii.

CHMIEL – zielone szyszki pozyskuje się głównie z plantacji. Leki na bazie chmielu działają przeciwdepresyjnie, obniżają ciśnienie krwi, poprawiają apetyt, ułatwiają trawienie i działają bakteriobójczo.

DZIKA RÓŻA – owoce mogą być zbierane ze stanowisk naturalnych lub z ogrodu. Przetwarza się je na konfitury, soki, wina i nalewki. To bomba witaminowa, zwiększająca odporność organizmu. Owoce zaleca się spożywać przy przeziębieniu, grypie, anemii i infekcjach.

GŁÓG DWUSZYJKOWY – pozyskuje się z niego zarówno kwiaty, jak i owoce. Leki i przetwory z głogu są polecane w chorobach serca, miażdżycy i innych dolegliwościach układu krwionośnego.

JASNOTA BIAŁA – to pospolita roślina występująca na łąkach, w zaroślach i przy miedzach. Z wyglądu przypomina pokrzywę. Ziele stosuje się wewnętrznie na zapalenie jamy ustnej, gardła, krtani i oskrzeli. Używana zewnętrznie, pływa korzystnie na wygląd skóry.

KRUSZYNA – pozyskana z niej kora to znany naturalny środek przeczyszczający.

MNISZEK LEKARSKI – napary z rozdrobnionych korzeni działają oczyszczająco, rozkurczowo i przeciwcukrzycowo. To dobry środek na obniżenie ciśnienia krwi. Zewnętrznie można stosować go na kurzajki i brodawki.

PERZ – kłącze najlepiej zbierać na początku jesieni. Ten uciążliwy chwast jako lek jest pomocny przy kamicy moczowej i w nadciśnieniu.

POKRZYWA ZWYCZAJNA – jest powszechnie występującym chwastem, porasta miedze, ogrody, brzegi rzek, lasy i tereny ruderalne. Liście działają na organizm moczopędnie, ściągająco, rozkurczowo, wzmacniająco i przeciwzapalnie.

ROKITNIK ZWYCZAJNY – pozyskuje się z niego owoce. Stosuje się je po przetworzeniu przy przeziębieniu, grypie, gorączce i stanach zapalnych.

RUMIANEK POSPOLITY – z rośliny pozyskuje się kwiaty. Wyciągi z rumianku najczęściej stosuje się zewnętrznie – na rany, oparzenia, choroby skóry i zmęczenie oczu.

Ważne

Z nożyczkami w koszykuNa zbiór ziół wybieramy się z nożyczkami. Ziele (łodygi z liśćmi i rozwijającymi się kwiatami) ucinamy 10-15 cm nad ziemią. Nie wyrywamy wszystkich liści z jednej rośliny. To aparat asymilacyjny, który decyduje o jej rozwoju, a ogołocona roślina może nie zdążyć się zregenerować. Czasami zbiór roślin można przeprowadzić 2- czy 3-krotnie w ciągu roku. Ale zwykle najbardziej wartościowe są młode liście przed kwitnieniem.

Surowiec	Termin zbioru	Ważne zasady
Owoce bzu czarnego	sierpień-wrzesień	Owocostany ścina się, gdy wszystkie są już dojrzałe.
Szyszki chmielu	sierpień-wrzesień	Szyszki z plantacji powinny być zebrane w ciągu 2-3 tygodni. Dojrzałe przybierają odcień zielonożółty.
Owoc dzikiej róży	wrzesień-listopad	Zebrane owoce trzeba wydrążyć i usunąć z nich włoski.
Owoce głogu dwuszyjkowego	wrzesień-październik	Owoce zbiera się bez szypułek. Powinny być jędrne i mieć ciemnoczerwoną barwę.
Ziele jasnoty białej	maj-wrzesień	Ziele ścina się tuż nad ziemią.
Kora kruszyny	wrzesień-październik	Korę pozyskuje się ze ściętych gałęzi. Można ją stosować po rocznym przechowywaniu lub po suszeniu w wysokiej temperaturze.
Korzeń mniszka lekarskiego	sierpień-listopad	Należy kopać głęboko - mniszek wytwarza długi korzeń.
Kłącze perzu	sierpień-październik	Trzeba wybierać kłącza grube, jędrne i jasne.
Liście pokrzywy	wrzesień-listopad	Jeśli to możliwe, roślinę ścina się i pozostawia na danym stanowisku. Po kilkudziesięciu godzinach traci swoje właściwości parzące.
Owoce rokitnika	wrzesień-październik	Owoce można zbierać po przymrozkach, mają wtedy lepszy smak.
Kwiaty rumianku pospolitego	czerwiec-wrzesień	Zrywa się kwiaty świeżo rozkwitłe - systematycznie.

miesięcznik "Zdrowie"

Porady eksperta

Nastolatka chce przytyć. Czy dobrze się odżywia? [Porada eksperta]

Zioła, przyprawy, owoce a skuteczność Nuvaring [Porada eksperta]

Michał Mazik