Ceremonia ayahuasca (ajałaska) - na czym polega ten rytuał?

Ayahuasca (ajałaska) to napój pochodzący z Ameryki Południowej, który ma właściwości psychoaktywne. Ceremonia, podczas której stosowana jest ayahuasca, ma wprowadzać w trans, łączyć z duchami przodków i dawać wizje. Jej zwolennicy - których coraz więcej jest także w Polsce - twierdzą, że mimo iż ayahuasca jest narkotykiem, nie uzależnia. Jednak specjaliści ostrzegają - spożywanie ajałaski może doprowadzić do zniszczenia psychiki, a nawet do śmierci.

Spis treści

1. Ajałaska (ayahuasca) - co to jest?
2. Ceremonia ajałaska (ayahuasca) - na czym polega?
3. Ceremonia ayahuasca - wizje po spożyciu mikstury
4. Ajałaska (ayahuasca) - właściwości narkotyczne
5. Ajałaska (ayahuasca) - nie daj się oszustom!
6. Ajałaska (ayahuasca) - skutki uboczne
7. Ajałaska (ayahuasca) - przeciwwskazania
8. Ajałaska (ayahuasca) na depresję?

Ajałaska (ayahuasca) to wywar z pnącza dwóch amazońskich roślin. Już od czasów prekolumbijskich ajałaska stosowana jest zarówno w trakcie rytualnych obrzędów, jak i w celach leczniczych. Towarzyszy tubylcom podczas zaślubin, urodzin, wszelkiego rodzaju inicjacji, natomiast w medycynie naturalnej jako specyfik wzmacniający, wspomagający koncentrację i wydolność, jak również do oczyszczenia organizmu z gromadzących się w nim toksyn.

Współcześnie na terenie Brazylii (i innych krajów Ameryki Łacińskiej) działa kilka wspólnot religijnych, dla których korzystanie z ayahuaski stanowi sakrament przyjmowany podczas publicznych ceremonii. Ayahuasca jest coraz lepiej znana także w innych miejscach świata, gdyż prężnie rozwija się tzw. turystyka ayahuascowa.

Ajałaska (ayahuasca) - co to jest?

Ayahuasca to wywar z pnącza dwóch amazońskich roślin. Podstawę do jego przyrządzenia stanowi Banisteriopsis caapi – roślina, której inne nazwy to zwany Caapi, Yage, Yajé i właśnie Ayahuasca. Należy ona do rodziny kwitnących krzewów i pnączy występujących głównie na terenie deszczowych lasów w dorzeczu Amazonki.

Spotkać ją  można we wschodniej części Brazylii, w Ekwadorze, Boliwii, Peru, Kolumbii oraz na Karaibach. Swoje łacińskie miano zawdzięcza misjonarzowi i botanikowi Johnowi Banisterowi, który w XVII stuleciu przemierzał amazońską puszczę, nazwy miejscowe jednakże – „pnącze duchów” bądź „pnącze śmierci” – określają dosyć trafnie właściwości, dla których wywar z niej bywa wykorzystywany. Drugą z roślin, na którą składa się wywar, jest psychotria viridis, znana też jako chacruna.

Zarówno przyrządzanie, jak i serwowanie napoju ajałaska przysługuje jedynie curanderos, czyli miejscowym uzdrowicielom – szamanom.

Ceremonia ajałaska (ayahuasca) - na czym polega?

Przed przyjęciem wywaru niezbędne jest wprowadzenie odpowiedniej diety, przebiegu której informuje szaman. Ceremonię rozpoczyna się od rozgniecenia w drewnianym moździerzu wspomnianych roślin, które następnie wrzuca się do ogromnego kotła z wodą. Po długim gotowaniu powstaje gęsty, ciemny wywar.

Po jego wypiciu pojawia się najbardziej pożądane przez poszukujących ekscytujących doznań silne odurzenie, którego następstwem są wszelkiego rodzaju halucynacje.

Trwają one – w zależności od przyjętej dawki – do 4-6 godzin. W narkotycznym transie wywołanym spożyciem napoju pojawia się wrażenie jasnowidztwa i telepatii, specyficzne wrażenie oddzielenia duszy od ciała, kontaktów z duchami przodków, występują liczne zjawiska etnoptyczne, tzw. fotosfeny, czyli pojawiające się przed oczyma osoby pod wpływem narkotyku regularne, tęczowe struktury geometryczne.

U osób będących pod wpływem wywaru poza przedstawionymi oczekiwanymi efektami pojawiają się również nudności, wymioty, biegunka – usprawiedliwiane jako typowe oczyszczające działanie rośliny oraz wszelkiego rodzaju lęki i psychozy wywołane działaniem alkaloidów na mózg.

Ceremonia ayahuasca - wizje po spożyciu mikstury

Ajałaska (ayahuasca) - właściwości narkotyczne

Roślina Banisteriopsis caapi zawiera psychoaktywne składniki, takie jak alkaloidy β-karbolinowe: tetrahydroharmina (THH), harmalina i harmina. Przyjmowane w niewielkich dawkach wykazują działanie przeciwdepresyjne, w większych natomiast działają halucynogennie. Z kolei roślina Psychotria viridis zawiera inny składnik psychoaktywny - N,N- dimetylotryptaminę (DMT).

Składniki ayahuaski są wpisane na listę substancji nielegalnych.

W Polsce w 2009 roku obie rośliny trafiły na listę środków odurzających, a ich dystrybucja i używanie są zabronione i zostały objęte sankcjami prawnymi (zgodnie z nowelizacją Ustawy o Przeciwdziałaniu Narkomanii). W większości państw świata produkcja i posiadanie tych roślin jest zabronione lub znajduje się pod kontrolą. W Brazylii ayahuasca jest dopuszczona warunkowo, do spożycia w celach religijnych, podczas przeprowadzania obrzędów przez tamtejsze plemiona.

Ajałaska (ayahuasca) - skutki uboczne

Na portalach internetowych właściwości ayahuaski bywają ukazywane niemal wyłącznie w samych superlatywach, jednakże można się również doszukać doniesień na temat niebezpieczeństw związanych z jej używaniem. Są zgłoszenia nadużyć seksualnych wobec będących pod wpływem specyfiku, opisy destabilizacji psychicznej osób cierpiących na depresję, szukających w ayahuasce ukojenia w cierpieniu, a nawet doniesienia o śmierci osób, które sięgnęły po halucynogenny wywar. Jedną z ofiar jest 25-letni mężczyzna, który wraz z rodziną i przyjaciółmi udał się na wakacje do jednego z parków narodowych w USA.

Specjaliści mówią wprost - ayahuaska (ajałaska) to dopalacz.

W trakcie podróży spożywali oni tzw. ziołowe toniki, m.in. ayahuascę. Dla 25-latka przygoda ta zakończyła się niestety śmiercią. W toksykologicznej analizie krwi serca zidentyfikowano tetrahydroharminę, harmalinę, harminę i  DMT – alkaloidy Banisteriopsis caapi i Psyhotria  viridis. Według lekarza medycyny sądowej przyczyną śmierci było  spożycie halucynogennej mikstury.³

Tuż po zakończeniu mistycznej ceremonii, w trakcie której spożywano  ayahuascę, niespodziewanie zachorowała i trafiła na oddział ratunkowy 71-letnia kanadyjka Jane Maiangovi. Pacjentka zmarła w szpitalu. Co prawda autopsja nie potwierdziła związku przyczynowego pomiędzy spożyciem wywaru a zgonem kobiety, jednakże okazało się, że chorowała ona na cukrzycę, a przygotowując się do ceremonii zrezygnowała  kilka dni  wcześniej z przyjmowania leków regulujących prawidłową pracę trzustki.⁴ W Polsce dotychczas nie odnotowano żadnych przypadków zgonów spowodowanych użyciem halucynogennego wywaru jednakże nie stanowi to o braku występowania niebezpieczeństwa związanego z jego używaniem.

Ajałaska (ayahuasca) - przeciwwskazania

Profesjonaliści organizujący rytuały ostrzegają, że wywaru nie powinny stosować

• osoby z nadciśnieniem
• rekonwalescenci po zawałach serca
• osoby chore na cukrzycę
• osoby z nadczynnością tarczycy
• chorobami układu krążenia
• problemami neurologicznymi
• chorzy psychiczne
• kobiety w ciąży

Ponadto, połączenie ayahuaski z alkoholem, antybiotykami, lekami przeciwbólowymi, jak również z kakao, napojami  energetycznymi czy obecnymi w żywności konserwantami i barwnikami spożywczymi może zakończyć się zgonem.¹

Przeczytaj też: Grzybki psylocybki działają halucynogennie. Czym grozi jedzenie grzybów psylocybinowych?

Ajałaska (ayahuasca) na depresję?

Jak wspomniano roślina Banisteriopsis caapi zawiera psychoaktywne składniki, które przyjmowane w niewielkich dawkach wykazują działanie przeciwdepresyjne. Wykazali to brazylijscy naukowcy z Universidade Federal do Rio Grande do Norte.  Przeprowadzili oni niewielkie randomizowane badanie z udziałem 29 chorych na lekooporną depresję. Połowa otrzymywała ayahuaskę, pozostali zaś, jako placebo, napój o zbliżonym brązowawym kolorze i o równie ohydnym smaku, jednak bez działania halucynogennego. Należy wspomnieć, że żadna z badanych osób nie próbowała wcześniej ayahuaski.

Samopoczucie uczestników badania mierzono za pomocą standardowej skali oceny depresji czterokrotnie. Poprawa stanu pacjentów w 2. i 3. dobie była równie wyraźna w obu grupach. Jednak po tygodniu utrzymywała się ona u 64 proc. osób, które zażyły ayahuaskę i u 27 proc. badanych z grupy placebo. Sugeruje to, że ayahuasca, a raczej stworzone na jej wzór leki, mogłyby pomóc wielu chorym, pod warunkiem jednak, że uzyskany dzięki tej substancji efekt utrzymuje się dłużej niż kilka dni. Jednak są to dopiero wstępne badania i konieczne są konieczne, by móc potwierdzić przeciwdepresyjne działanie ajałaski.

Monika Majewska