Test buraczkowy (soku z buraka) a "nieszczelność jelit". Wyjaśniamy, o co chodzi

Test buraczkowy (soku z buraka/buraczanego) to test na szczelność jelit. Jeśli po wypiciu soku z buraka pojawi się czerwony mocz, ma to oznaczać nieszczelne jelita - tak twierdzą zwolennicy tego "badania". Rzecz w tym, że taka choroba, jak nieszczelność jelit, nie istnieje. Co zatem oznacza czerwony mocz po wypiciu soku z buraka i czy jest się czego obawiać?

Spis treści

1. Test buraczkowy (soku z buraka) a nieszczelność jelit - jak zrobić?
2. Czerwony mocz po soku z buraków - przyczyny
3. Czerwony mocz po buraczkach - co oznacza?
4. Czerwony mocz po buraczkach może świadczyć o niedoborze żelaza

Test buraczkowy (soku z buraka/buraczanego) to test na szczelność jelit. Jeśli po wypiciu soku z buraka pojawi się czerwony mocz, ma to oznaczać nieszczelne jelita - tak twierdzą zwolennicy tego "badania". Rzecz w tym, że taka choroba, jak nieszczelność jelit, nie jest uznawana za jednostkę chorobową przez EBM (medycynę opartą na dowodach).

Zespół nieszczelnego jelita, w przebiegu którego w jelicie cienkim rzekomo tworzą się mikroskopijne "dziurki", przez które do organizmu dostają się niepożądane substancje, np. toksyny, nie został uwzględniony w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych.

Jest natomiast przedmiotem zainteresowania w kręgu tzw. medycyny naturalnej. Co zatem oznacza czerwony mocz po wypiciu soku z buraka (bituria) i czy jest się czego obawiać?

Test buraczkowy (soku z buraka) a nieszczelność jelit - jak zrobić?

Test soku z buraka to metoda stosowana w tzw. medycynie alternatywnej, mająca rzekomo diagnozować zespół nieszczelnego jelita.

Test buraczkowy na szczelność jelit polega na wypiciu przed snem 3-4 szklanek (a więc około 1 litra) soku z buraków.

Najlepiej sięgnąć po świeżo wyciskany sok z buraków lub kupić w sklepie sok jednodniowy, gdyż takie soki są niepasteryzowane.

Soki w kartonie są pasteryzowane, żeby miały dłuższą datę ważności. A wysoka temperatura podczas pasteryzacji niszczy część betanin, czyli barwnik buraka.

Rano należy sprawdzić, jaki jest kolor moczu. Test można wykonać także w ciągu dnia - wtedy należy obserwować pierwszy mocz po wypiciu soku z buraka.

Jeśli mocz zmienił barwę na czerwoną lub różową, ma to świadczyć o nieszczelności jelit.

To podobno stan, w którym tysiące nadżerek rozszczelniają błonę śluzową przewodu pokarmowego.

Konieczne jest wprowadzenie odpowiedniej diety, która ma "uszczelnić" jelita - przekonują zwolennicy testu soku z buraka.

Rzecz w tym, że taka choroba jak zespół nieszczelnego jelita nie istnieje (gdyby jelito rzeczywiście było dziurawe - fachowo nazywa się to perforacja jelit - pacjent potrzebowałby opieki na oddziale intensywnej terapii). Dlaczego więc po zjedzeniu buraczków czy wypiciu soku z buraków mocz jest czerwony?

Czerwony mocz po soku z buraków - przyczyny

W tym przypadku za czerwony kolor moczu odpowiadają barwniki zawarte w burakach - betacyjaniny (a konkretnie należące do tej grupy betaniny).

Nie są one szeroko rozpowszechnione w produktach żywnościowych pochodzenia roślinnego. Występują jedynie w buraku ćwikłowym, boćwinie, opuncji, pitaji, ulluko czy amarantusie.

W przypadku Polski najbogatszym źródłem tych barwników jest burak ćwikłowy.

Betaniny w formie niezmienionej wydalane są z moczem człowieka w ilości od 0,28 do 0,9 proc. (w przypadku spożycia betanin pochodzących z soku buraczanego).

Prawdopodobnie tak mała zawartość betanin jest konsekwencją niewielkiej absorpcji z jelita. Powodem może być choćby fakt, że betaniny wykazują dużą wrażliwość na zmiany pH oraz podwyższoną temperaturę, a na takie warunki środowiskowe narażone są w czasie pasażu przez przewód pokarmowy.

Należy uwzględnić także działanie szeregu enzymów trawiennych, a szczególnie enzymów wytwarzanych przez mikroflorę jelitową, które w dużej mierze powodują degradację tego typu związków.

Na rozmiar wchłaniania betanin ma również wpływ stopień ich uwalniania z substancji organicznej danego pokarmu oraz interakcje z innymi związkami o tym samym charakterze, zawartymi w spożytym pokarmie.¹

Czerwony mocz po buraczkach - co oznacza?

Po zjedzeniu buraczków betaniny znajdują się w moczu wszystkich ludzi, jednak tylko u około 10-14 proc.¹ z nich barwią mocz na czerwono. Dlaczego?

Do niedawna sądzono, że wydalanie czerwonego moczu po spożyciu buraka czerwonego, czyli bituria, to objaw stanu chorobowego wywołanego składnikami buraka lub następstwo defektu genetycznego.¹

Dziś wiadomo, że to nieprawda. Obecnie biturię określa się jako idiosynkratyczną reakcję organizmu, zależną tylko i wyłącznie od jego indywidualnych cech fizjologicznych.¹

Po zjedzeniu buraczków betaniny znajdują się w moczu wszystkich ludzi, ale tylko u niektórych barwią mocz na czerwono.

Barwa betanin zależy od pH środowiska, w jakim się one znajdują. Optymalna stabilność czerwonego koloru występuje między 4 a 5 pH.³ W przypadku pH 7 i wyższym (a więc w środowisku obojętnym i zasadowym) tracą swoją barwę, podobnie jak przy skrajnie niskim pH (na poziomie 1-2 pH).³

W związku z tym to, czy po wypiciu soku z buraka mocz zabarwi się na czerwono, zależy m.in. od jego pH. Betaniny będą barwiły na czerwono tylko mocz o odczynie kwaśnym (moczu o odczynie zasadowym, czyli alkalicznym, nie będą zabarwiały).

Zabarwienie moczu po zjedzeniu buraczków zależy też od kwasowości żołądka. Betaniny tracą swoją barwę pod wpływem kwasu solnego w żołądku (którego prawidłowe pH wynosi 1,5). W związku z tym niektórzy badacze sugerują, że czerwony mocz po zjedzeniu buraczków może sugerować niedokwaśność żołądka (niedokwasotę), co oznacza, że sok żołądkowy występuje w zbyt małej ilości.

Badania wskazują także, że substancje, takie jak kwas szczawiowy i kwas askorbinowy mogą działać jako czynniki ochronne, ograniczające degradację tego barwnika przez kwas żołądkowy.³

Na stabilność barwy betanin ma wpływ także temperatura. W wysokiej temperaturze, na przykład podczas gotowania czy podczas ekspozycji na światło słoneczne, barwnik zawarty w burakach ulega rozkładowi, dlatego mocz po spożyciu buraków gotowanych będzie mniej czerwony niż po burakach surowych. Degradację barwnika powodują także powtarzane cykle rozmrażania i zamrażania buraków.

Nie bez znaczenia jest także poziom nawodnienia organizmu, który wpływa na objętość moczu, a dalej na rozcieńczenie w nim barwnika. W sytuacji odwodnienia barwnik w moczu będzie bardziej skoncentrowany, a więc i czerwony kolor moczu będzie intensywniejszy niż u osoby o odpowiednim poziomie nawodnienia organizmu.

Czerwony mocz po buraczkach może świadczyć o niedoborze żelaza

Bituria może być też oznaką niedoboru żelaza, w przebiegu którego dochodzi do zwiększonego wchłaniania betaniny. Jak wynika z jednego z badań², bituria występowała u 66-80 proc. pacjentów z nieleczoną niedokrwistością z niedoboru żelaza i u 45 proc. pacjentów otrzymujących leczenie niedokrwistości złośliwej (stan, w którym występuje nasilone wchłanianie żelaza). U siedmiu takich pacjentów po 8 dniach terapii żelazem problem biturii został rozwiązany. Wiąże się ją także z alergiami pokarmowymi i zespołem złego wchłaniania.

Monika Majewska