Pokrzywa indyjska (forskolina) - właściwości, zastosowanie, dawkowanie

Pokrzywa indyjska (forskolina) to zioło, które dzięki swoim leczniczym właściwościom od lat znajduje zastosowanie w medycynie hinduskiej oraz ajurwedyjskiej. Największą popularność zdobyła jako środek na odchudzanie. Jednak zdaniem naukowców pokrzywa indyjska (forskolina) wcale nie jest remedium na nadwagę i otyłość. Sprawdź, jakie rzeczywiście lecznicze działanie ma pokrzywa indyjska (forskolina) i jak ją dawkować.

Zobacz galerię 3 zdjęcia

Spis treści

1. Pokrzywa indyjska (forskolina) a odchudzanie
2. Pokrzywa indyjska (forskolina) a nadciśnienie tętnicze
3. Pokrzywa indyjska (forskolina) a astma
4. Pokrzywa indyjska (forskolina) a jaskra
5. Pokrzywa indyjska (forskolina) a łuszczyca

Pokrzywa indyjska (forskolina) to roślina, która od setek lat znajduje zastosowanie w medycynie hinduskiej oraz ajurwedyjskiej. Pokrzywa indyjska swoje właściwości lecznicze zawdzięcza substancji czynnej o nazwie forskolina. W medycynie Dalekiego Wschodu pokrzywa indyjska jest wykorzystywana przy dolegliwościach sercowo-naczyniowych, problemach ze strony układu pokarmowego, otyłości, chorobach układu oddechowego (astma), a także nadciśnieniu tętniczym, jaskrze oraz łuszczycy. Z kolei w krajach afrykańskich liście rośliny stosuje się jako środek moczopędny, wykrztuśny oraz w celu wywołania menstruacji u kobiet. Najbardziej pożądaną częścią rośliny są korzenie, zawierają one bowiem największe stężenie forskoliny.

Pokrzywa indyjska (forskolina) a odchudzanie

Niektóre badania sugerują, że forskolina nasila rozkład tłuszczu w tkance tłuszczowej (lipoliza), dzięki czemu może być ona pomocna w walce z nadwagą i otyłością. Jednak inni naukowcy przekonują, że pokrzywa indyjska wcale nie pomaga uzyskać szczupłej sylwetki.

W jednym z badań nad odchudzającymi właściwościami pokrzywy indyjskiej wzięło udział 6 kobiet z nadwagą, którym podawano 2 razy dziennie przez 8 tygodni 250 mg preparatu z pokrzywy indyjskiej, standaryzowanego na 10 proc. forskoliny. U uczestniczek badania zanotowano utratę masy ciała oraz redukcję tkanki tłuszczowej na poziomie 8 proc. Podanie ekstraktu spowodowało także obniżenie ciśnienia tętniczego krwi. W trakcie trwania eksperymentu nie odnotowano żadnych istotnych działań niepożądanych. Jego wyniki wskazują, że pokrzywa indyjska może odgrywać pewną rolę w obniżaniu masy ciała kosztem redukcji tkanki tłuszczowej. Autorzy pracy sugerują jednak dalsze badania w tym kierunku dla wyjaśnienia potencjalnych mechanizmów działania tego skomplikowanego procesu.¹

Pokrzywa indyjska występuje powszechnie w Nepalu, Birmie, Tajlandii, Indiach. Uprawiana jest także w wielu krajach Afryki Wschodniej. Jej inne nazwy to forskolina, pochwiatka, szałwia indyjska, Makandi lub Mayani.

Innego zdania są amerykańscy naukowcy z Baylor University w stanie Teksas. Przeprowadzili oni badanie z podwójnie ślepą próbą z udziałem 23 kobiet z otyłością. 11 kobietom podawano w diecie 2 razy dziennie 250 mg ekstraktu z pokrzywy indyjskiej standaryzowanego na 10-proc. forskolinę. 12 kobiet otrzymywało placebo. Eksperyment trwał 12 tygodni. Autorzy badania nie obserwowali znaczącego wpływu ekstraktu na utratę masy ciała, nie zanotowano także klinicznie istotnych działań niepożądanych.²

Do innych wniosków doszli badacze z University of Kansas (USA), którzy ocenili wpływ forskoliny na masę ciała 30 mężczyzn z nadwagą i otyłością. Część z nich otrzymywała 2 razy dziennie przez 12 tygodni 250 mg ekstraktu standaryzowanego na 10-proc. forskolinę, a część placebo. Badano u nich także poziom testosteronu oraz ciśnienie tętnicze krwi. U mężczyzn przyjmujących forskolinę zaobserwowano zmniejszenie procentowej zawartości tkanki tłuszczowej. Autorzy tego badania wysunęli wniosek, że forskolina jest potencjalnym czynnikiem terapeutycznym, który może być testowany w kierunku leczenia otyłości. Jednocześnie zaznaczają, że wskazane są jednak dalsze szczegółowe badania w tym kierunku.³

Podsumowując, nie ma badań, które jednoznacznie wskazują na odchudzające właściwości pokrzywy indyjskiej (forskoliny). Wyżej opisane efekty dotyczą małych grup osób. Potrzebne są dalsze szczegółowe badania, których celem jest wyjaśnienie działania pokrzywy indyjskiej u osób z nadwagą i otyłością.

Pokrzywa indyjska (forskolina) a nadciśnienie tętnicze

Badania na zwierzętach oraz badania z udziałem ludzi wykazały, że forskolina obniża ciśnienie tętnicze krwi. Do takich wniosków doszli niemieccy naukowcy już w latach 80. XX wieku. W 1987 roku w piśmie "Arzneimittelforschung" opublikowano wyniki badań, w których brało udział 7 pacjentów z kardiomiopatią rozstrzeniową. Podawano im dożylnie forskolinę w dawce 3 μg/kg/minutę. Obserwowano spadek ciśnienia rozkurczowego o kilkadziesiąt procent, bez zwiększania zużycia tlenu.⁴

Forskolina ma także zdolność hamowania procesu zlepiania się płytek krwi i rozszerzania naczyń krwionośnych.

W innym badaniu chorym podawano dożylnie forskolinę w dawce 4 μg/kg/min. U pacjentów zanotowano spadek oporu naczyniowego oraz poprawę kurczliwości lewej komory serca o 19 proc. W podsumowaniu badania stwierdzono, że obniżeniu ciśnienia tętniczego towarzyszy również ustępowanie rumienia.⁵

W kolejnym badaniu przeprowadzonym przez naukowców z Indii, z udziałem 49 pacjentów geriatrycznych z nadciśnieniem tętniczym (w wieku 50-80 lat), oceniano wpływ pokrzywy indyjskiej na parametry ciśnienia krwi. Pacjentów podzielono na dwie grupy. Pierwsza otrzymywała korzeń rośliny (w grupie tej znalazło się 27 osób, które przyjmowały 3 razy dziennie 500 mg korzenia). Druga grupa otrzymywała tabletki zawierające sproszkowany korzeń omawianego zioła (w grupie tej znalazły się 22 osoby, które przyjmowały 700 mg, 3 razy dziennie po dwie tabletki). Czas trwania badania wynosił 2 miesiące. U pacjentów przeprowadzono pomiary ciśnienia skurczowego oraz rozkurczowego. Wykazano skuteczność pokrzywy indyjskiej w obniżaniu ciśnienia tętniczego krwi w obu grupach, przy czym w grupie pierwszej obserwowano dużo lepsze wyniki niż w grupie drugiej.⁶

Pokrzywa indyjska (forskolina) a astma

Pokrzywa indyjska może też pomóc osobom chorym na astmę - przekonują austriaccy naukowcy z University of Vienna Medical School. W przeprowadzonym przez nich badaniu, z podwójnie ślepą próbą oraz kontrolowanym placebo, 16 chorym na astmę podano jednorazowo w postaci wziewu 10 mg forskoliny (jako aerozol) oraz typowy lek na astmę (0,4 mg fenoterolu). Oba związki powodowały znaczne rozszerzenie oskrzeli. U pacjentów leczonych fenoterolem zaobserwowano jednak wyraźne drżenie palców i zmniejszenie stężenia potasu w osoczu krwi. Podobnych efektów ubocznych nie obserwowano u pacjentów, którym podawano forskolinę.⁷

Podobne badania przeprowadzili niemieccy naukowcy z Free University of Berlin. Sześciu chorym na astmę (w wieku 18-64 lat) podawali forskolinę w dawkach 1 i 5 mg w formie inhalacji. Autorzy udokumentowali u chorych wzrost nasilonej objętości wydechowej pierwszosekundowej. Dwóch pacjentów zgłosiło natychmiastową ulgę i ustąpienie duszności, u pozostałych czterech osób zaobserwowano poprawę stanu po 10-15 min. Nie odnotowano żadnych poważnych działań niepożądanych.⁸

Pokrzywa indyjska (forskolina) a jaskra

Pokrzywa indyjska może pomóc także chorym na jaskrę. Je to choroba charakteryzująca się nadmiernym wzrostem ciśnienia wewnątrzgałkowego. Leczenie choroby polega na obniżaniu tego ciśnienia. Forskolina wpływa na zmniejszenie ciśnienia w gałce ocznej, co wykazano w kilku badaniach. W jednym z nich brało udział 6 mężczyzn, którym oczy zakraplano zawiesiną 1 proc. forskoliny oraz środkiem znieczulającym miejscowo. Obserwowano zmniejszenie ciśnienia wewnątrzgałkowego o 25 proc.

Pokrzywa indyjska (forskolina) a łuszczyca

Badania dotyczące korzystnego działania forskoliny w leczeniu łuszczycy nie zostały jednoznacznie potwierdzone. Niemieccy naukowcy z University of Tuebingen¹⁰ wykazali, że suplementacja forskoliny spowodowała złagodzenie symptomów choroby. Niezbędne są jednak dalsze badania kliniczne w tym kierunku.

Bibliografia:

1. Badmaev V., Majeed M., Conte A., Diterpene forskolin: a possible new compound for reduction of body weight by increasing lean body mass. Townsend Lett 2001; June

2. Henderson S, Magu B, Rasmussen C i wsp. Effects of Coleus forskohlii supplementation on body composition and hematological profiles in mildly overweight women. J Int Soc Sports Nutr 2005

3. Godard MP, Johnson BA, Richmond SR. Body composition and hormonal adaptations associated with forskolin consumption in overweight and obese men. Obes Res 2005; 13(8)

4. Kramer W, Thormann J, Kindler M, Effects of forskolin on left ventricular function in dilated cardiomyopathy. Arzneim-Forsch 1987

5. Cardiovascular effects of forskolin and phosphodiesterase-III inhibitors, www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/2530974

6. Jagtap M, Chandola HM, Ravishankar B. Clinical efficacy of Coleus forskohlii (Willd) Briq. (Makandi) in hypertension of geriatric population. Ayu 2011; 32(1) www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22131759

7. Bauer K, Dietersdorfer F, Sertl K i wsp. Pharmacodynamic effects of inhaled dry powder formulations of fenoterol and colforsin in asthma. Clin Pharmacol Ther 1993; 53 www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8422745

8. Lichey I, Friedrich T, Priesnitz M i wsp. Effect of forskolin on methacholine-induced bronchoconstriction in extrinsic asthmatics. Lancet 1984

9. Baraniak J., Pokrzywa indyjska (Coleus forskohlii Briq) – właściwości biologiczne i aktywność terapeutyczna, "Postępy Fitoterapii" 2016, nr 3

10. Ammon HPT, Muller AB. Forskolin: from an ayurvedic remedy to a modern agent. Planta Med 1985

Monika Majewska