Krokosz barwierski (szafran łąkowy) - właściwości i zastosowanie

Krokosz barwierski (Carthamus tinctorius L.) nazywany bywa często szafranem łąkowym. Kwiaty krokosza barwierskiego wykorzystywane są do sporządzania leczniczego naparu, a z nasion produkuje się olej. Można go wykorzystać także jako przyprawę - ze względu na cenę bywa zamiennikiem prawdziwego szafranu. Dzięki swoim właściwościom krokosz barwierski swoje zastosowanie znalazł również w kosmetyce.

Spis treści

1. Olej z krokosza barwierskiego - właściwości
2. Krokosz barwierski - przeciwwskazania
3. Napar z krokosza barwierskiego - działanie
4. Krokosz barwierski - jak stosować?
5. Krokosz barwierski jako kosmetyk

Krokosz barwierski jest kuzynem znanego nam ostu. Jest jednoroczną rośliną wywodzącą się z rodziny astrowatych, a pochodzi z południowej Azji. Nazywany jest także szafranem łąkowym i przez swoją przystępną cenę bywa traktowany jako zamiennik prawdziwego szafranu. 

Ekstrakt z kwiatów krokosza barwierskiego posiada charakterystyczną czerwoną barwę, bardzo podobną do barwy szafranu. Dawniej ekstrakt ten wykorzystywano do celów kulinarnych, a także do barwienia tkanin oraz w celach kosmetycznych (np. do wyrobu szminek).

W ziołolecznictwie wykorzystywane są zarówno kwiaty, jak i nasiona krokosza. Kwiaty wykorzystuje do sporządzania naparu, a z kolei z nasion produkuje się olej. Jest on tłoczony na zimno, dzięki czemu zachowuje zdrowotne właściwości.

Nasiona krokosza i olej z nich pozyskiwany, zawierają duże stężenie witaminy E (tzw. witaminy młodości), a także witaminę A, kwas linolowy i linolenowy, oraz sterole roślinne, czyli tzw. fitosterole. 

W kwiatach krokosza barwierskiego znajdują się kartamina - naturalny barwnik należący do flawonoidów, glikozydy kwercetyny oraz glikozydy luteoliny, również witamina E, oraz alkohole trójterpenowe.

Olej z krokosza barwierskiego - właściwości

Najważniejsze właściwości lecznicze oleju z krokosza wynikają z wysokiej zawartości nienasyconych kwasów tłuszczowych. Preparat obniża poziom glukozy we krwi, jest polecany osobom, które chorują na cukrzycę lub zmagają się ze stanem przedcukrzycowym.

Można go stosować w stanach podgorączkowych, działa bowiem napotnie. Reguluje wypróżnienia, zapobiega zaparciom (w większych dawkach powoduje rozwolnienie).

Olej jest stosowany w profilaktyce i leczeniu chorób układu krążenia - regularne jego spożywanie pozwala na zmniejszenie poziomu "złego" cholesterolu, obniża się ryzyko wystąpienia miażdżycy, udaru mózgu czy zawału serca. Obniża ciśnienie krwi, wzmacnia naczynia krwionośne.

Picie oleju wspomaga odkrztuszanie wydzieliny. Zmniejsza gęstość flegmy zalegającej w drogach oddechowych, dlatego warto go stosować przy leczeniu infekcji górnych dróg oddechowych.

Należy wspomnieć, że regularnie stosowany wzmacnia odporność i wykazuje działanie moczopędnie. Ma korzystny wpływ na produkcję prostaglandyn, dzięki czemu wpływa na złagodzenie bólów menstruacyjnych i niepożądanych objawów menopauzy.

Działa antyoksydacyjnie – hamuje działanie wolnych rodników, opóźnia starzenie się skóry, przeciwdziała także szkodliwym skutkom promieniowania ultrafioletowego.

Kosmetyczny aspekt stosowania oleju z krokosza jest bardzo korzystny dla skóry - działa przeciwzmarszczkowo, przywraca skórze jędrność i sprężystość, nawilża ją, spłyca zmarszczki. Łagodzi także  podrażnienia, przez co jest polecany przy leczeniu stanów zapalnych skóry, do irygacji pochwy, a nawet wlewów doodbytniczych.

Odżywia skórę głowy, poprawia kondycję włosów, przyspiesza ich wzrost oraz stanowi idealny nośnik dla witaminy D.

Krokosz barwierski - przeciwwskazania

Ekstrakty i napary z kwiatów krokosza niewskazane są w okresie ciąży, karmienia piersią, a także w czasie starań o dziecko. Mają one działają silnie rozkurczowe, przez co mogą wywołać poronienie lub przedwczesny poród. 

Napar z krokosza barwierskiego - działanie

Napar tak samo jak olej wzmacnia naczynia krwionośne, obniża ciśnienia krwi i zapobiega powstawaniu zakrzepów żylnych (przeciwdziała powstawaniu tzw. żylaków), wykazuje działanie uspokajające. łagodzi także bóle menstruacyjne, ale tylko w przypadku, kiedy pity jest regularnie. 

Krokosz barwierski - jak stosować?

Napar z krokosza - 1 łyżeczkę suszonych płatków należy zalać szklanką wrzącej wody, przykryć i odstawić na 15 minut, po tym czasie odcedzić. Napar w celach leczniczych lub profilaktycznie można pić 2-3 razy dziennie.

Olej z krokosza - doustnie przyjmować powinno się 15 ml dwa razy dziennie - w większych ilościach może mieć on działanie przeczyszczające. Olej ma neutralny smak, więc można dodawać go do różnych potraw (jednak nie jest on odpowiedni do smażenia). 

W wielu krajach, zwłaszcza azjatyckich jest on spożywany jako dodatek do sałatek. Oleju można używać również zewnętrznie - do nacierania skóry czy olejowania włosów.

Krokosz barwierski jako kosmetyk

Olej z krokosza barwierskiego jest składnikiem preparatów przeciwko rozstępom. Preparat polecany jest także osobom ze skórą tłustą, skórą mieszaną, a nawet skłonną do trądziku.