Żelatyna na stawy – czy warto ją stosować?

Weryfikacja

Autor: lek. Katarzyna Banaszczyk

Dużo mówi się o korzystnym wpływie żelatyny na układ kostno-stawowy. Kto z nas nie słyszał o dobroczynnym wpływie „zimnych nóżek” na bolące stawy. Z czego to wynika? Jak żelatyna wpływa na nasze stawy? Warto dowiedzieć się, co mówią na ten temat badania naukowe.

Spis treści

1. Gdzie wykorzystuje się żelatynę?
2. Żelatyna - w jakich produktach ją znajdziemy?
3. Żelatyna na stawy - co mówią o tym badania naukowe?
4. Żelatyna a choroba zwyrodnieniowa stawów
5. Żelatyna na stawy a aktywność fizyczna
6. Czy warto zalecać pacjentom żelatynę lub suplementy zawierające pochodne kolagenu?

Żelatyna to białko naturalne, otrzymywane z rozkładu kolagenu, który pochodzi typowo z produktów niewykorzystanych po uboju zwierząt (są to na przykład kości, ścięgna, czy skóra zwierząt). Kolagenem nazywamy białko strukturalne, występujące w niemal wszystkich tkankach organizmu zwierzęcego. Białko to nadaje tkankom wytrzymałość na rozciąganie, a co więcej – bierze udział w procesach gojenia i naprawy tkanek. 

Gdzie wykorzystuje się żelatynę?

Dzięki swoim właściwościom żelującym, żelatyna jest powszechnie wykorzystywana w gastronomii (dobrze rozpuszcza się w wodzie i tworzy żel).

Jest to swojego rodzaju zagęszczacz, wykorzystywany również w przemyśle farmaceutycznym i kosmetycznym.

Żelatyna - w jakich produktach ją znajdziemy?

Żelatyna znajduje się przede wszystkim w produktach takich, jak galaretki, żelki, ale także w znanym wielu z nas posiłku, jakim są zimne nóżki, znane również pod nazwą galart lub po prostu nóżki w galarecie. Należy jednak pamiętać, że w tych produktach możemy znaleźć nie za duże ilości czystej żelatyny.

Warto podkreślić, że żelatyna kuchenna, dostępna w niemal wszystkich sklepach, nie powinna być przez nas spożywana w dużych ilościach, ze względu na to, że produkty zwierzęce, z których jest otrzymywana, nie zawsze są najwyższej jakości i mogą zawierać wiele sztucznych związków chemicznych.

Żelatyna na stawy - co mówią o tym badania naukowe?

Warto przyjrzeć się wynikom dostępnych badań naukowych, które poruszają wpływ żelatyny (a dokładnie w mianownictwie medycznym hydrolizatu kolagenu) na przebieg chorób kostno-stawowych, a szczególnie choroby zwyrodnieniowej stawów.

Żelatyna a choroba zwyrodnieniowa stawów

Pierwsze z przytoczonych badań dotyczy wpływu hydrolizowanego ekstraktu z chrząstki mostka kurczaka na objawy choroby zwyrodnieniowej stawów. Choroba ta to najczęstsze schorzenie układu ruchu, której istotą jest uszkodzenie chrząstki stawowej.

Typowe objawy tej przypadłości to ból stawów oraz ich sztywność, której charakterystyczną cechą jest pojawianie się po dłuższym czasie spędzonym w bezruchu.

W tymże badaniu klinicznym (trwającym przez 70 dni) pacjentów podzielono na dwie grupy. Pierwsza z nich otrzymywała placebo, druga zaś wymieniony powyżej ekstrakt z chrząstki (w dawce 2 gramów).

Jak się okazało, stosowanie wyciągu z chrząstki pozwoliło na zredukowanie dolegliwości bólowych i odczuwanej sztywności stawów, a także zwiększenie aktywności fizycznej pacjentów, w porównaniu z grupą otrzymującą placebo.

Na podstawie tego badania można wnioskować, że ekstrakt z chrząstki, a więc żelatyna, może pozytywnie wpływać na przebieg choroby zwyrodnieniowej stawów i stać się substancją pomocniczą w leczeniu tego schorzenia.

Żelatyna na stawy a aktywność fizyczna

Kolejne, interesujące badanie naukowe dotyczyło stosowania suplementów, zawierających żelatynę przez osoby uprawiające sport.

Badanie to trwało 24 tygodnie i objęło swoim zasięgiem 147 osób regularnie uprawiających sport. Osoby te podzielono na dwie grupy, jedna z nich otrzymywała 10 g hydrolizatu kolagenu (czyli żelatynę), zaś druga grupa – placebo.

Wyniki tego badania wykazały, że stosowanie żelatyny zmniejszało ból stawów, który związany był z aktywnością fizyczną.

Oczywiście, było to badanie, w którym wzięła udział niewielka grupa sportowców, jednak jego wyniki pozwalają wnioskować, że hydrolizaty kolagenu mogą być wykorzystywane pomocniczo w celu niwelowania bólu związanego z uprawianiem sportu.

Czy warto zalecać pacjentom żelatynę lub suplementy zawierające pochodne kolagenu?

Duży przegląd badań naukowych donosi, że aktualnie nie ma konkretnych wskazań i silnych argumentów, które dowodziłyby słuszności zalecania pacjentom z chorobami stawów stosowanie żelatyny i pochodnych kolagenu w postaci suplementów.

Oprócz wymienionych powyżej badań, pojawiały się również doniesienia naukowe, według których stosowanie żelatyny i produktów rozkładu kolagenu nie wpływało istotnie na zmniejszenie objawów choroby zwyrodnieniowej stawów.

Potrzeba więcej badań (szczególnie badań o większym zasięgu, do których zakwalifikowanych zostanie większa liczba pacjentów), by jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, czy żelatyna jest w stanie niwelować objawy choroby zwyrodnieniowej stawów.

Oczywiście, żelatyna nie jest preparatem szkodliwym, dlatego z można spróbować jej stosowania w rozsądnych ilościach. Jednak należy pamiętać, że nie zastąpi to wizyty i leczenia w gabinecie lekarza. Schorzeniami stawów zajmuje się typowo lekarz reumatolog, ale i również lekarz ortopeda.

W przypadku bólu stawów warto na początku zgłosić się do swojego lekarza rodzinnego, który po zebraniu dokładnego wywiadu i zbadaniu pacjenta zadecyduje o konieczności wykonania dodatkowych badań (na przykład obrazowych. czyli zdjęcia RTG bolącego stawu) i konieczności konsultacji specjalistycznej (u reumatologa lub ortopedy).

Lekarz rodzinny może nam wystawić skierowanie na wizytę specjalistyczną. Ból stawu nie zawsze wynika z problemów związanych ze zwyrodnieniami, ale może być objawem poważniejszych schorzeń, dlatego warto wybrać się najpierw do lekarza.

lek. Katarzyna Banaszczyk