Stosujesz leki przeciwbólowe? Pamiętaj o przestrzeganiu tych zasad

Weryfikacja

Autor: lek. Patryk Jasielski

Środki przeciwbólowe są jednymi z najczęściej zażywanych leków na świecie. Można je kupić bez recepty w aptekach, ale także w sklepach spożywczych i stacjach benzynowych. Stosowane są zazwyczaj z powodu bólu głowy, mięśni i stawów, często na własną rękę bez konsultacji z lekarzem. Wydają się być cudownymi, niegroźnymi dla zdrowia substancjami. Jednak stosowane nierozważnie mogą prowadzić do pojawienia się różnych, niekiedy niebezpiecznych działań ubocznych.

Spis treści

1. Dokładne zapoznanie się z ulotką informacyjną dołączoną do leku
2. Zadbanie o odpowiednie nawodnienie
3. Stosowanie leku ochronnego na żołądek
4. Stosowanie jednego leku przeciwbólowego w odpowiedniej dawce
5. W przypadku braku poprawy konsultacja z lekarzem
6. Nie łączyć alkoholu z lekami przeciwbólowymi
7. Najczęstsze skutki uboczne przyjmowania leków przeciwbólowych

Leki przeciwbólowe są używane praktycznie przez wszystkich. Łatwo dostępne, pozwalają załagodzić ostry ból. Postrzegane jako całkowicie bezpieczne, mogą być nadużywane. Są to jednak leki i przy ich przyjmowaniu należy zachowywać ostrożność. Poznaj podstawowe zasady, którymi należy się kierować podczas zażywania leków przeciwbólowych.

Dokładne zapoznanie się z ulotką informacyjną dołączoną do leku

Tak jak przed zażyciem jakiekolwiek leku, tak i przed stosowaniem środków przeciwbólowych, każdy powinien zapoznać się z ulotką informacyjną dołączoną do opakowania z lekarstwem. Zawiera ona podstawowe informacje dotyczące dawkowania, sposobu stosowania, przeciwskazaniach i najczęstszych skutkach ubocznych przyjmowania.

Przeczytanie jej pozwoli przyjmować lek przeciwbólowy w sposób prawidłowy (bez ryzyka przedawkowania) i świadomy. W przypadku problemów ze zrozumieniem jej treści, można skonsultować się z farmaceutą w aptece.

Zadbanie o odpowiednie nawodnienie

Leki przeciwbólowe działają negatywnie na funkcjonowanie układu moczowego i nerek. Podczas ich przyjmowania dochodzi do zaburzenia naturalnych mechanizmów regulujących przepływ krwi przez nerki. Dlatego istotne jest zapewnienie odpowiedniego nawodnienia, co przekłada się na zapewnienie właściwej objętości krwi i ukrwienia tego narządu.

Powinno się wypijać codziennie przynajmniej 2 litry wody, najlepiej niegazowanej. Również podczas zażywania leków w postaci tabletek, należy popijać je dużą ilością wody.

Stosowanie leku ochronnego na żołądek

Leki przeciwbólowe wykazują się działaniem drażniącym na błonę śluzową żołądka. Może to powodować powstawanie stanu zapalnego i uszkadzać śluzówkę. Stosowanie środków przeciwbólowych, zwłaszcza przewlekłe może prowadzić do rozwoju wrzodów żołądka.

Stąd w części przypadków zaleca się, podczas stosowania leków przeciwbólowych, dołączenie do nich preparatów ochronnych na żołądek. Zazwyczaj są to inhibitory pompy protonowej, które poprzez swoje działanie zmniejszają kwaśność treści żołądkowej. To głównie ona odpowiada za uszkodzenia śluzówki.

Do osób o zwiększonym ryzyku powstawania wrzodów żołądka podczas przyjmowania leków przeciwbólowych zalicza się m.in.:

• powyżej 60. roku życia
• zakażonych bakterią Helicobacter Pylori
• przyjmujących długotrwale kilka leków przeciwbólowych/ przyjmujących lek w dużych dawkach
• z chorobą wrzodową żołądka i/lub dwunastnicy w wywiadzie

Stosowanie jednego leku przeciwbólowego w odpowiedniej dawce

W sprzedaży dostępnych jest wiele leków przeciwbólowych. Mają one różne nazwy, określane jako nazwy handlowe. Większość z nich, zwłaszcza wśród tych dostępnych bez recepty, zawiera jedną z dwóch substancji leczniczych – paracetamol i/lub ibuprofen.

Stosując te leki na własną rękę, bez posiadania odpowiedniej wiedzy, można przyjmować różne preparaty na raz. Nie jest to jednak zalecane, gdyż może dochodzić do przedawkowania, co zwiększa ryzyko działań ubocznych. Dodatkowo nie powoduje to, że lek staje się bardziej skuteczny, gdyż dochodzi do wysycenia nim receptorów w organizmie.

W przypadku braku poprawy konsultacja z lekarzem

W sytuacji doraźnego stosowania leków przeciwbólowych na typowy ból dotyczący np. głowy czy stawów, nie ma konieczności konsultowania się z lekarzem. Jednak w niektórych sytuacjach wizyta u specjalisty może okazać się niezbędna. Są to sytuacje takie jak:

• ból utrzymuje się po kilku dniach stosowania leków przeciwbólowych
• nasila się pomimo leczenia
• zmienia się jego charakter
• dołączają się do bólu inne dolegliwości

Lekarz może skutecznie pokierować dalszą diagnostyką przyczyny bólu i zastosować odpowiednie leczenie.

Nie łączyć alkoholu z lekami przeciwbólowymi

Alkohol wywiera wiele niekorzystnych działań na funkcjonowanie organizmu. Ma on z lekami przeciwbólowymi działanie synergistyczne – wzmacniają one nawzajem swoje działania uboczne.

Łączenie ich zwiększa ryzyko uszkodzenia wątroby, gdyż to tam odbywa się metabolizowanie zarówno alkoholu jak i leków przeciwbólowych. Dochodzi do podwyższenia ryzyka uszkodzenia śluzówki żołądka i powstania wrzodów. Dlatego podczas przyjmowania leków przeciwbólowych nie powinno pić się alkoholu.

Najczęstsze skutki uboczne przyjmowania leków przeciwbólowych

Istotne jest przestrzeganie zasad stosowania leków przeciwbólowych w związku z potencjalnym ryzykiem powstawania różnych, niekiedy poważnych działań ubocznych. Środki przeciwbólowe mogą powodować wiele niekorzystnych zmian w organizmie. Wśród najważniejszych należy wymienić:

• Drażniące działanie na błonę śluzową żołądka i sprzyjanie powstawaniu nadżerek a nawet wrzodów. Przyjmowane przewlekle, zwłaszcza na czczo bez leków osłonowych leki przeciwbólowe są niszczące dla zdrowia żołądka. Może to objawiać się bólami brzucha, niestrawnością czy zgagą. Niekiedy dochodzi do powstania nadżerek, co powoduje krwawienia z błony śluzowej.
• Niekorzystny wpływ na nerki. Leki przeciwbólowe mogą powodować uszkodzenie nerek. Związane jest to z zaburzeniem regulacji funkcji nerek i przepływu przez nie krwi.
• Zwiększanie ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego. Przez swoje niekorzystne działanie na regulacje przepływu krwi przez naczynia krwionośne, leki przeciwbólowe mogą zwiększać ryzyko różnych schorzeń sercowych, m.in. zawału serca. Taki związek jest jednak obserwowany głównie u osób obciążonych chorobami przewlekłymi, takimi jak choroba wieńcowa czy niewydolność serca.

lek. Patryk Jasielski