Czarny bez: właściwości i działanie. Przepis na sok z czarnego bzu
Sok z czarnego bzu nie tylko zwalczy gorączkę i złagodzi kaszel, ale dodatkowo dzięki dużej ilości witamin i soli mineralnych wzmocni organizm, który szybciej upora się z infekcją. Najsilniejsze właściwości lecznicze mają kwiaty i owoce czarnego bzu. Dowiedz się, jak działa czarny bez, kiedy go zbierać i jak przetwarzać. Czy czarny bez jest trujący?
Spis treści
- Czarny bez - właściwości lecznicze kwiatów i owoców
- Kiedy zbierać czarny bez?
- Czarny bez - preparaty apteczne
Czarny bez, ze względu na swoje właściwości lecznicze, jest w medycynie ludowej wykorzystywany od wieków. Krzaki czarnego bzu często tak silnie się rozrastają, że przypominają drzewa. Ich drobne, białe kwiaty zebrane w baldachy są bardzo ozdobne, ale mają raczej nieprzyjemny zapach.
Także owoce czarnofioletowe, soczyste jagody nie zachwycają smakiem. A mimo to zarówno kwiaty, jak i owoce czarnego bzu należą do najcenniejszych surowców zielarskich.
Czarny bez - właściwości lecznicze kwiatów i owoców
Kwiaty czarnego bzu zawierają dużo flawonoidów i kwasów fenolowych, a ponadto kwasy organiczne, sterole, olejek, garbniki, triterpeny, sole mineralne. Taka kompozycja składników decyduje o właściwościach napotnych i przeciwgorączkowych kwiatów. A ponadto działają też moczopędnie, uszczelniają ściany naczyń włosowatych i poprawiają ich elastyczność. Ze względu na właściwości przeciwzapalne stosuje się je także do płukania chorego gardła i okładów przy zapaleniu spojówek.
Jeszcze większą różnorodność cennych substancji kryją w sobie owoce czarnego bzu: m.in. glikozydy antocyjanowe, pektyny, garbniki, kwasy owocowe, witaminy (szczególnie dużo witaminy C i prowitaminy A), sole mineralne (wapnia, potasu, sodu, glinu i żelaza). Poza właściwościami napotnymi i moczopędnymi mają też lekko przeczyszczające i przeciwbólowe.
Należą do tzw. środków czyszczących krew, poleca się je jako lek odtruwający i pomagający usuwać z organizmu szkodliwe produkty przemiany materii i toksyny w chorobach reumatycznych oraz skórnych. Owoce czarnego bzu są też stosowane w stanach zapalnych żołądka i jelit, a także jako pomocniczy lek przeciwbólowy w nerwobólach i rwie kulszowej.
Czy czarny bez jest trujący?
Szkodliwe dla zdrowia są surowe owoce bzu czarnego, ponieważ zawierają sambunigrynę oraz prunazynę. To substancje, które mogą wywołać zatrucie objawiające się nudnościami, a w cięższych przypadkach także wymiotami. Owoce poddane obróbce termicznej (gotowanie) lub ususzone pozbawione są tych związków, dlatego można je bezpiecznie spożywać.
Te toksyczne substancje może znaleźć także w korze i liściach czarnego bzu. Nie ma ich za to w kwiatach czarnego bzu - są one jadalne i można je wykorzystywać w kuchni, np. do przyrządzania sałatek.
Kiedy zbierać czarny bez?
Niegdyś w zielarskiej aptece wykorzystywano także liście i korzenie czarnego bzu, ale obecnie podstawowym surowcem są kwiaty i owoce ze względu na ich znacznie silniejsze właściwości lecznicze.
Kwitnące baldachy zbiera się w maju i czerwcu, gdy część kwiatów jest jeszcze nierozwinięta. Nie wolno ich suszyć na słońcu, bo ciemnieją i tracą właściwości lecznicze.
Natomiast zbierając owoce (w sierpniu i wrześniu), ścina się całe baldachy dopiero wtedy, gdy wszystkie jagody są dojrzałe, czarne i lśniące. Szypułki należy usunąć po wysuszeniu.
Czarny bez - preparaty apteczne
Czarny bez jest składnikiem wielu preparatów zielarskich. Kwiaty wchodzą w skład m.in. mieszanki Tussiflos o działaniu przeciwkaszlowym i wykrztuśnym, pomocnej w zwalczaniu suchego, męczącego kaszlu.
Owoce są jednym ze składników preparatów stosowanych m.in. w zaparciach (np. Normosan) i w chorobach skóry, głównie łuszczycy (np. Betagran), oraz podstawą mieszanek o działaniu przeciwzapalnym i napotnym (np. Agryflos), pomocnych zwłaszcza przy przeziębieniu i kaszlu.
Czytaj też:
- Czarny bez na przeziębienie: herbata i sok z czarnego bzu
- Lecznicza nalewka z czarnego bzu
- Czarny bez - właściwości, zastosowanie w kosmetyce. Przepisy na kosmetyki z bzu
- Lecznicza nalewka z owoców kaliny
Przepis na odwar z kwiatów czarnego bzu
Łyżkę kwiatów czarnego bzu zalej szklanką zimnej wody, doprowadź do wrzenia i gotuj na małym ogniu przez 5 minut. Odstaw na 15 minut, przecedź. Pij 2-3 razy dziennie po 1/3 szklanki jako środek napotny, przeciwgorączkowy i moczopędny.
Przepis na sok z czarnego bzu
Owoce czarnego bzu ogrzewaj w garnku, aż puszczą sok, rozetrzyj je na miazgę i przeciśnij przez gazę. Zagotuj sok z miodem (1 część miodu na 10 części soku), rozlej do ciemnych butelek. Pij 2-3 razy dziennie po szklance rozcieńczonego soku (50 g soku uzupełnij gorącą wodą) przy przeziębieniu, zaburzeniach trawienia, nerwobólach.
miesięcznik "Zdrowie"
Porady eksperta