Rośliny wspierające odporność

Weryfikacja

Autor: Dominika Wilk

Skuteczność ziół i ekstraktów roślinnych jest coraz częściej potwierdzana badaniami. Wykazują one, że naturalne produkty są w stanie zahamować rozwój nawet bardzo groźnych wirusów i wspomóc nasz układ odpornościowy w walce z patogenem. Sprawdź, w jakich okolicznościach warto sięgnąć po ziołowe preparaty i dlaczego są tak wartościowe.

Spis treści

1. Jeżówka purpurowa (Echinacea)
2. Tarczyca bajkalska
3. Aloes
4. Berberys zwyczajny

Jeżówka purpurowa (Echinacea)

Jeżówka purpurowa należy do roślin astrowatych. W fitoterapii wykorzystuje się zarówno jej całe ziele, kwiat, jak również korzeń. Jednak to w szczególności kwiat pobudza system odpornościowy do działania.

Lecznicze właściwości jeżówki wynikają przede wszystkim z obecności kwasu kawowego, który ma właściwości przeciwutleniające i kwasu cykoriowego, który ma działanie przeciwwirusowe, przeciwzapalne, jak również przeciwnowotworowe.

Preparaty ziołowe na bazie jeżówki wykorzystuje się najczęściej w profilaktyce oraz leczeniu przeziębienia, jak również zapobieganiu chronicznemu zakażeniu górnych dróg oddechowych.

Pozytywne działanie jeżówki purpurowej na odporność potwierdzono w randomizowanym badaniu kontrolowanym placebo z 2002 r., w którym uczestnikom przez 4 tygodnie podawano ekstrakty z dwóch gatunków (E. purpurea, E.angustifolia), jak również arabinogalaktan z modrzewia (w odosobnieniu lub w połączeniu z jeżówką), a także samo placebo.

Wyniki badań pokazują, iż jeżówka purpurowa faktycznie stymuluje układ odpornościowy poprzez układ dopełniacza, w szczególności prze substancję białkową o nazwie properdyna. Bierze ona udział w likwidacji niektórych wirusów oraz bakterii gramujemnych.

Korzystne działanie jeżówki związane z układem dopełniacza odnosi się przede wszystkim do wzmożonej fagocytozy, lizy komórek, opsonizacji (ułatwionego niszczenia patogenów, dzięki przyłączaniu się do nich specyficznych cząsteczek). Uczestnicy wspomnianego badania zażywający jeżówkę purpurową odczuwali też ogólną poprawę swojego stanu fizycznego, jak i psychicznego.

Jeżówka występuje w formie:

• ekstraktów,
• nalewek,
• kapsułek
• lub herbatek.

Warto jednak pamiętać, że powinno się stosować ją krótko, a potem robić odstępy między jej zażywaniem, gdyż jej zbyt długie stosowanie może dać odwrotny efekt (jeżówka zamiast pobudzać układ immunologiczny, zacznie go hamować).

Sugerowane dawkowanie tego zioła to picie go np. przez 10 dni codziennie lub przez 20 dni co drugi dzień. Potem należy zrobić przynajmniej miesiąc przerwy.

Jeżówki nie zaleca się osobom, które są uczulone na rośliny astrowate, są po przeszczepach organów lub stosują leki immunosupresyjne. Nie poleca się jej również kobietom w ciąży.

Zobacz galerię 3 zdjęcia

Tarczyca bajkalska

Tarczyca bajkalska jest rośliną występującą na terenach wschodniej Rosji, jak również w Korei, Chinach, Japonii i Mongolii. Jej uzdrawiające właściwości znane są od ponad 2000 lat (w szczególności lecznicze działanie ma jej korzeń).

W dawnej i obecnej medycynie używa się jej do:

• wyciszania stanów zapalnych,
• jako lekarstwo na gorączkę,
• choroby bakteryjne i wirusowe dróg oddechowych,
• choroby przewodu pokarmowego,
• zakażenia dróg żółciowych,
• przewlekłe zapalenia oskrzeli.

Ekstrakty z korzenia tarczycy bajkalskiej stosowane są jako środek bakteriobójczy przeciw:

• gronkowcom,
• meningokokom,
• pneumokokom,
• paciorkowcom,
• Salmonelli,
• Escherichia coli,
• pałeczce ropy błękitnej.

Badania wykazują, że tarczyca bajkalska ma silne działanie przeciwgrzybiczne, w szczególności wobec Candida tropicalis, C. parapsilosis, C. albicans, na które działa przede wszystkim wyciąg wodny z tej rośliny.

Najistotniejszymi substancjami czynnymi o właściwościach leczniczych są w tarczycy bajkalskiej flawonoidy oraz glikozydy typu:

• bajkaleina,
• apigenina,
• oroksylina,
• wogonina,
• wogonozyd,
• skulkaplafon,
• koganebanina.

Związki te wykazują szereg pozytywnych właściwości takich jak:

• cytotoksyczność,
• działanie przeciwzapalne,
• przeciwwirusowe
• czy przeciwnowotworowe.

Na przykład działanie przeciwnowotworowe wogoniny i bajaleiny (potwierdzone badaniami Somody i wsp.) wynika ze zdolności do hamowania cyklu komórkowego komórek nowotworowych oraz do przyspieszenia ich apoptozy (śmierci).

Badania in vitro pokazują też, że substancje zawarte w tarczycy bajkalskie wykazują silne działanie hamujące replikację różnego rodzaju wirusów m.in.:

• HCV (wirus wątroby typu C),
• HBV (wirus wątroby typu B),
• grypę (wirusy A i B),
• EBV (wirus Epstein-Barr),
• herpeswirusy typu: HSV-1, HSV-2.

Czynią to np. poprzez hamowanie replikacji wirusów w momencie ich wnikania do komórki, jak również na poziomie syntezy enzymów wirusów.

W obecnej chwili tarczycę bajkalską można kupić w formie:

• kapsułek lub nalewek,
• jak również w formie suszu, który nadaje się do przygotowania odwaru.

Istnieją też produkty lecznicze z zawartością tej rośliny, które służą wyłącznie do stosowania w stanach zapalnych skóry, podrażnieniach intymnych, czy chorobie dziąseł i choroby przyzębia (warto jednak pamiętać, że jama ustna to pierwsza bariera przed przedostaniem się do naszego organizmu patogenów. Jeśli stan jamy ustnej będzie w porządku, również nasz organizm będzie bardziej chroniony przed drobnoustrojami).

Aloes

Aloes należy do roślin liliowatych i rośnie przede wszystkim na terenach tropikalnych. Wyróżnia się spiczastymi, grubymi liśćmi, z których pozyskuje się mleczko aloesowe oraz żel aloesowy. Różnią się one zastosowaniem leczniczym, gdyż np. mleczko zawierające glikozydy antrachinowe stosuje się głównie na zaparcia (ma właściwości przeczyszczające), a żel posiadający w składzie 75 biologicznie czynnych substancji używany jest np. do wzmacniania odporności lub działania przeciwwrzodowego.

Głównym polisacharydem, który występuje w aloesie, jest acemannan. Jest to polimer liniowy składający się z mannozy (93,4)%, galaktozy (3,1)%, glukozy (3,0)%, który wykazuje liczne działania prozdrowotne. Jak pokazują eksperymenty z użyciem zwierząt laboratoryjnych, acemannan ma właściwości:

• Immunomodulujące

Oznacza to, że zwiększa zarówno liczbę, jak i aktywność monocytów i makrofagów. A te z kolei odpowiadają za fagocytozę (pożeranie): bakterii, wirusów, pasożytów, obcych antygenów i obumarłych tkanek. Są więc niezbędne w walce z patogenami.

• Przeciwbakteryjne oraz przeciwgrzybicze

Działanie przeciwbakteryjne opiera się o pobudzanie aktywności makrofagów, które usuwają drobnoustroje z naszego organizmu dosłownie je pożerając oraz o hamowanie wzrostu bakterii. Z kolei działanie przeciwgrzybicze opiera się o mechanizm blokowania powielania się niekorzystnych grzybów np. Candida Albicans.

• Przeciwwirusowe

Wynika ze zdolności do hamowania replikacji wirusów np. HSV-1 czy HIV, jak również zwiększenia funkcji i możliwości działania limfocytów typu Tc.

• Przeciwzapalne

Głównie poprzez mechanizm blokowania histaminy oraz bradykininy.

Cennym składnikiem aloesu są też antrachinony takie jak:

• aloeemodyna,
• antranol,
• kwas aloesowy,
• aloina A i B,
• izobarbaloina,
• emodyna.

Wykazują one silne działanie przeciwnowotworowe (aloeemodyna) oraz aktywność antyoksydacyjną i przeciwzapalną. Jeden z antrachinionów – emodyna ma na tyle dużą siłę cytotoksyczną wobec komórek nowotworowych, że obecnie wchodzi w skład leków onkologicznych.

Substancje czynne aloesu wykazują też silne właściwości przeciwbakteryjne np. wobec Helicobacter Pyroli i S.aureus oraz przeciwgrzybicze wobec Cladosporium herbarum, Aspergillus niger, Fusarium moniliforme.

Aloes można spożywać w postaci napojów lub kapsułek. Polecanym jednak sposobem stosowania tej rośliny w celu wzmocnienia odporności jest zażywanie biostminy, który jest wyciągiem wodnym z aloesu. Badania nad biostyminą dowodzą, że powoduje ona przyspieszenie dojrzewania tymocytów (komórek układu odpornościowego dojrzewających w grasicy) i nabywanie przez nie zdolności immunologicznych.

Jej działanie stymulujące układ immunologiczny porównywalne jest do leków takich jak inoprynozyna, czy lewamizol. Poza tym Scheller i wsp. udowodnili, że doprowadza ona do poprawy stanu klinicznego w trakcie trwania infekcji oraz poprawia parametry układu odpornościowego.

Jak widać, można ją stosować nie tylko profilaktycznie, lecz również w momencie, kiedy złapie nas choroba. Potwierdzają to kolejne badania, w których u pracowników hutnictwa chorych na przewlekłe zapalenie płuc. Po podaniu biostyminy zauważono zmniejszenie stanu zapalnego w organizmie.

Biostymina badana była też pod kątem działania przeciwwirusowego. Jak pokazują wyniki, podana w stężeniu 3,3 % była w stanie zredukować prawie w połowie wirusa Coxackie, a także zmniejszyć rozwój wirusa grypy o 17 %.

Czytaj też: Zioła na wzmocnienie. 6 ziół najlepszych na odporność, przeziębienie i grypę

Berberys zwyczajny

Berberys zwyczajny to krzew, który należy do rodziny berberysowatych i występuje w środkowej i południowej Europie oraz zachodniej Azji. Lecznicze właściwości wykazują wszystkie jego części: od owoców po korę. Głównym składnikiem wyróżniającym tę roślinę jest zawartość różnego rodzaju alkaloidów, z których najsilniejsze działanie ma berberyna.

Substancja ta wykazuje działanie przeciwwirusowe przeciw:

• wirusowi grypy,
• cytomegalii,
• opryszczce (HSV),
• enterowirusom,
• RSV (scyntialnemu wirusowi oddechowemu),
• jak również SARS-coV-2.

Oprócz tego hamuje replikację (powielanie – sposób rozmnażania wirusów) herpewirusów takich jak:

• HSV,
• HCMV
• oraz HPV
• i HIV.

Ma też działanie bakteriobójcze.

Dla wzmocnienia odporności korzystne jest również spożywanie owoców berberysu, które zasobne są w witaminę C, witaminę E oraz prowitaminę A. Posiadają one właściwości przeciwgorączkowe, więc są korzystne przy chorobach, którym towarzyszy gorączka.

Berberys (w formie suplementu diety) występuje w formie nalewek lub kapsułek. Można też zakupić susz z ciętego korzenia berberysu i stosować go w formie naparu.

Warto jednak pamiętać, że substancją wspierają odporność w berberysie jest berberyna. Kupując więc suplement diety należy zwrócić uwagę, czy jest to produkt standaryzowany na zawartość berberyny.

Czytaj też: Zioła na stres pomagają łagodzić stres i zdenerwowanie

Czy rozpoznajesz to zioło?

Pytanie 1 z 7

Te fioletowe kwiaty zawierające olejki eteryczne, które działają uspokajająco to:

lilak pospolity

lawenda

hyzop

Następne pytanie

Dominika Wilk