Porównanie leków przeciwbólowych: paracetamol, ibuprofen i aspiryna - jak działają i jakie są ich skutki uboczne?

Paracetamol, ibuprofen czy aspirynę można kupić w kiosku, na stacji benzynowej, przy kasie w supermarkecie. Sięgamy po nie, gdy boli głowa czy ząb. Choć są sprzedawane bez recepty, nie wolno ich łykać bez umiaru. Mimo, że wydają się podobne, wiele je różni. Jak działają najczęściej kupowane leki przeciwbólowe? Kiedy je stosować i w jakich dawkach są bezpieczne?

Paracetamol - najczęściej stosowany lek przeciwbólowy

DZIAŁANIE: przeciwbólowe i przeciwgorączkowe; w odróżnieniu od leków przeciwbólowych z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych nie ma działania przeciwzapalnego.

DLA KOGO: dorośli i dzieci (nawet najmłodsze) FORMA: tabletki, czopki, syropy

W APTECE: Apap, Choligrip, Codipar, Coldrex, Efferalgan, Febrisan, Fervex, Gripex, Grypolek, Grypstop, Metafen (zawiera też ibuprofen), Panadol, Paracetamol, Saridon, Tabcin, Teraflu

KIEDY STOSOWAĆ: bóle mięśni, stawów, kości, zębów, głowy (w tym migrenowe), nerwobóle, bóle miesiączkowe, stany gorączkowe, a także ból po zabiegach stomatologicznych i chirurgicznych. PLUSY: dobrze się wchłania z przewodu pokarmowego, po 30-60 minutach osiąga maksymalne stężenie we krwi. Działanie przeciwbólowe utrzymuje się 4-6 godzin od przyjęcia leku, przeciwgorączkowe – 6-8 godzin. Lek nie zaburza krzepnięcia krwi. Jest łagodny dla błony śluzowej żołądka. Mogą go przyjmować nadciśnieniowcy, cukrzycy i astmatycy.

MINUSY: łatwo go przedawkować, a wtedy szkodzi wątrobie. Nie należy go stosować dłużej niż 5 dni. U chorych z niewydolnością nerek paracetamol kumuluje się we krwi. Wchodzi w interakcje z większością leków przeciwwirusowych. Paracetamol jest niewskazany dla osób nadużywających alkoholu.

WAŻNE! Wchodzi w skład złożonych preparatów przeciwbólowych. Zażywając więcej niż jeden taki lek, trzeba sprawdzić, które z nich zawierają paracetamol, by nie przekroczyć dopuszczalnej dawki.

Ibuprofen - działa nie tylko przeciwbólowo, ale także przeciwzapalnie

DZIAŁANIE: przeciwzapalne, przeciwbólowe i przeciwgorączkowe. Należy do niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ).

DLA KOGO: dorośli, dzieci od 6. miesiąca

FORMA: tabletki, zawiesina, czopki, żele (w kapsułkach lub w tubie)

W APTECE: Acatar, Aprofen, Brufen, Bufenik, Dip Rilif, Dolgit, Ibalgin, Ibufen, Ibum, Ibumax, Ibupar, Ibuprofen, Ibuprom, Iburion, Kidofen, Metafen, Nurofen

KIEDY STOSOWAĆ: pomaga przy bólach miesiączkowych, głowy, zębów; jako lek przeciwzapalny polecany w chorobie zwyrodnieniowej stawów, reumatoidalnym zapaleniu stawów, po urazach i w stanach zapalnych ścięgien, więzadeł, mięśni i torebek stawowych.

PLUSY: działa przeciwbólowo już po 30 minutach od zażycia i to działanie utrzymuje się przez 4-6 godzin. Wchłania się w żołądku i w jelicie cienkim. Maksymalne stężenie osiąga 1-2 godziny po zażyciu tabletki, a godzinę po podaniu zawiesiny. Nie kumuluje się w organizmie, w ciągu 24 godzin jest wydalany z moczem.

MINUSY: przedawkowanie może grozić krwawieniem z przewodu pokarmowego, ale nie ma ryzyka dla wątroby (jak w przypadku paracetamolu). Może pojawić się reakcja alergiczna – wysypka, nieżyt nosa, rumień, opuchlizna. Ibuprofenu nie wolno przyjmować przy czynnej chorobie wrzodowej, należy zachować ostrożność przy astmie, niewydolności nerek, wątroby i serca. WAŻNE! Alkohol nasila działanie leku. Ibuprofen podawany z innymi NLPZ może wywołać alergię krzyżową.

Aspiryna

DZIAŁANIE: przeciwbólowe, przeciwgorączkowe i przeciwzapalne, a przy długotrwałym stosowaniu również przeciwzakrzepowe – hamuje zdolność płytek krwi do agregacji i tworzenia skrzepów. Zaliczany jest do niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ).

DLA KOGO: dorośli, dzieci od 12. roku życia

FORMA: tabletki, tabletki musujące i tabletki dojelitowe W APTECE: Acard, Acesan, Alka Prim, Alka Seltzer, Aspirin, Bestpirin, Cardiopirin, Encopirin, Etopiryna, Polocard, Polopiryna, Salpirin, Upsarin, Tabletki przeciw grypie

KIEDY STOSOWAĆ: gorączka, bóle mięśni i stawów, bóle zębów, głowy. Małe dawki stosuje się w zawale serca, chorobie wieńcowej, udarze mózgu. PLUSY: wszechstronne działanie (uśmierza ból, zmniejsza gorączkę, leczy stan zapalny). Lek wchłania się częściowo z żołądka, w większości w jelicie cienkim. Działa już po 15-30 minutach od zażycia, działanie utrzymuje się przez 4-6 godzin.

MINUSY: by chronić żołądek, zaleca się stosowanie w najmniejszych dawkach, lek zakazany dla osób z wrzodami żołądka lub dwunastnicy, ponieważ przyczynia się do zmniejszenia wydzielania przez ściany żołądka ochronnego śluzu, a także tych z zaburzeniami krzepnięcia krwi, chorobami krwotocznymi (np. hemofilią). Należy zachować ostrożność przy przewlekłych chorobach układu oddechowego, alergicznym katarze i polipach w nosie. Leku nie wolno stosować jednocześnie z metotreksatem w dawce ponad 15 mg tygodniowo, u cukrzyków leczonych doustnie sulfonylomocznikami i osób leczących się na dnę moczanową.

WAŻNE! Lek trzeba odstawić na tydzień przed planowanym zabiegiem operacyjnym, by zdolność płytek do agregacji wróciła do stanu pierwotnego, czyli łatwego krzepnięcia.

miesięcznik "Zdrowie"