Pantoprazol: zastosowanie, dawkowanie, przeciwwskania

Pantoprazol to organiczny związek chemiczny, który jest pochodną benzimidazolu. Zaliczany do grupy leków znanych jako inhibitory pompy protonowej (PPI). Lek ten został wprowadzony po raz pierwszy na rynek w 1997 roku w celu zmniejszenia wydzielania kwasu solnego w żołądku. Pantoprazol jest dostępny na rynku w trzech postaciach - tabletki doustnej, doustnej zawiesiny w płynie oraz postaci dożylnej.

Spis treści

1. Pantoprazol: skład
2. Pantoprazol: działanie
3. Pantoprazol: zastosowanie
4. Pantoprazol: wskazania
5. Pantoprazol: przeciwskazania
6. Pantoprazol: dawkowanie
7. Pantoprazol: środki ostrożności
8. Pantoprazol: działania niepożądane
9. Pantoprazol: interakcje z innymi lekami oraz chorobami
10. Pantoprazol: przechowywanie leku
11. Pantoprazol a ciąża oraz karmienie piersią

Pantoprazol: skład

Tabletka: substancja czynna leku to pantoprazol w postaci sodu półtorawdonego wraz z substancjami pomocniczymi w zależności od rodzaju tabletki oraz od firmy produkującej lek.

Pantoprazol: działanie

Leki posiadające w swoim składzie pantoprazol blokują pompę protonową w komórkach okładzinowych żołądka. W wyniku tego zostaje zahamowana aktywność H+,K+-ATP-azy, czyli końcowy etap wytwarzania kwasu solnego w żołądku. Dochodzi do zmniejszenia ilości oraz kwasowości kwasu solnego.

Zachodzi zwiększenie wydzielania gastryny w stopniu proporcjonalnym do zmniejszenia kwaśności. Proces wydzielania gastryny jest odwracalny, gdyż pantoprazol wiąże się z pompą protonową poza poziomem receptora komórkowego, może on oddziaływać na hamowanie wydzielania kwasu solnego niezależnie od stymulacji przez inne substancje, takie jak m.in. acetylocholina, histamina lub gastryna.

Zakres działania pantoprazolu zależy od dawki leku oraz związany jest zarówno z podstawowym jak i stymulowanym wydzielaniem kwasu solnego. Pantoprazol wchłania się szybko oraz osiąga maksymalne stężenie w osoczu nawet w przypadku podania najmniejszej dawki doustnej.

Pantoprazol: zastosowanie

Pantoprazol znalazł zastosowanie w leczeniu chorób układu pokarmowego. Przede wszystkim w leczeniu:

• choroby refluksowej przełyku,
• zgagi,
• niestrawności,
• kwaśnego odbijania,
• owrzodzeniu,
• zespołu Zollingera-Ellisona,
• innych stanach chorobowych związanych z nadmiernym wydzielaniem kwasu solnego.

Pantoprazol można podawać razem z antybiotykami, aby pozbyć się Helicobacter pylori, bakterii występującej w żołądku, która może powodować wrzody. Ponadto lek stosuje się w celu zapobiegania owrzodzeniom wywołanym przez leki, takie jak niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ).

Pantoprazol: wskazania

Zaleca się stosowanie leku przy podrażnieniach błony śluzowej układu pokarmowego lub nadprodukcji kwasu solnego.

Pantoprazol: przeciwskazania

Nie należy stosować leku w przypadku uczulenia na pantoprazol oraz na jakikolwiek moduł wymieniany w składzie leku. Nie zaleca się stosowania leku w przypadku, gdy pacjent przyjmuje inhibitory proteazy wirusa HIV oraz gdy pacjent planuje wykonać specjalny pakiet badań krwi, m.in. sprawdzenie stężenia chromograniny A.

Pantoprazol: dawkowanie

Lek należy stosować zgodnie z opisem w ulotce dla pacjenta lub według konkretnych wytycznych oraz zaleceń lekarza lub farmaceuty. W razie wątpliwości należy zwrócić się o pomoc do lekarza lub farmaceuty.

Zazwyczaj stosowana dawka pantoprazolu wynosi od 20 do 40 mg raz na dobę. Najlepiej przyjmować najmniejszą skuteczną dawkę, przez jak najkrótszy czas.

Pantoprazol: środki ostrożności

Podczas stosowaniu pantoprazol należy zachować szczególną ostrożność u pacjentów:

• z przebytymi chorobami wrzodowymi żołądka,
• po operacji w obrębie przewodu pokarmowego,
• z problemami wątroby lub nerek.

U pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby, w czasie leczenia pantoprazolem należy regularnie kontrolować aktywność enzymów wątrobowych.

W sytuacji zwiększenia aktywności enzymów wątrobowych powinno się przerwać leczenie. Długotrwałe stosowanie pantoprazolu może prowadzić do zwiększonego ryzyka wystąpienia pewnych powikłań, takich jak m.in. zwiększone ryzyko złamań kości biodrowej, kości nadgarstka lub kręgosłupa, szczególnie u osób w podeszłym wieku lub z innymi czynnikami ryzyka.

Lek może przyczynić się do niedoboru witaminy B12, który może powodować uszkodzenie nerwów i pogarszać funkcję mózgu. Oprócz tego pantoprazol może zwiększyć ilość bakterii normalnie obecnych w górnym odcinku przewodu pokarmowego.

Zażywanie pantoprazolu może prowadzić do nieznacznie zwiększonego ryzyka zakażeń przewodu pokarmowego, wywołanych przez bakterie z rodzaju Salmonella lub Campylobacter. Stosowanie pantoprazolu może złagodzić objawy ciężkiej choroby oraz opóźnić jej rozpoznanie.

Pantoprazol: działania niepożądane

Pantoprazol może powodować przede wszystkim:

• reakcje alergiczne (wysypka, gorączka, bolesność stawów, toczeń rumieniowaty układowy),
• ból w nadbrzuszu,
• uczucie wzdęcia,
• gaz w brzuchu, 
• biegunkę,
• zaparcia,
• krew w stolcu,
• bóle głowy.

Ponadto do działań niepożądanych leku należy niski poziom magnezu powodujący skurcze mięśni, osłabienie, zmęczenie, rozdrażnienie i zmiany rytmu serca.

Pantoprazol: interakcje z innymi lekami oraz chorobami

W celu uniknięcia niepożądanych dolegliwości należy poinformować lekarza lub farmaceutę o wszystkich lekach stosowanych aktualnie lub w ostatnim czasie, a także o lekach, które pacjent zamierza stosować.

Należy również poinformować lekarza o obecnym stanie zdrowia, o chorobach lub dodatkowych dolegliwościach chorobowych z jakimi się zmagamy. Pantoprazol może wchodzić w interakcje z kilkoma lekami (inhibitorami proteazy wirusa HIV, metotreksat, ketokonazolem, warfaryna) i suplementami ziołowymi.

Lek ten wykazuje zdolność wchłaniania substancji czynnych, których biodostępność zależy od pH w żołądku.

Pantoprazol: przechowywanie leku

Lek należy przechowywać w odpowiednim miejscu, które jest niewidoczne oraz niedostępne dla dzieci. Przechowywać w suchym miejscu w temperaturze poniżej 30°C, w oryginalnym opakowaniu. Nie powinno się stosować leku po upływie terminu ważności znajdującego się na opakowaniu.

Termin ważności oznacza ostatni dzień danego miesiąca.

Pantoprazol a ciąża oraz karmienie piersią

Przed zastosowaniem leku, należy poinformować lekarza o ciąży lub o karmieniu piersią. Przeważnie nie zaleca się stosowania pantoprazolu u kobiet w ciąży oraz podczas karmienia piersią.

Karolina Porowska