Nieoczekiwane działanie leków na cholesterol. Co robią z twoim snem?

Leki na cholesterol odgrywają kluczową rolę w ochronie serca, ale ich wpływ na sen budzi ogromne zainteresowanie naukowców. Badania pokazują, że statyny mogą wpływać na jakość nocnego wypoczynku, zwłaszcza przy ich długotrwałym stosowaniu. Sprawdź, co mówią najnowsze odkrycia.

Czym są statyny?

Kontrola poziomu cholesterolu z wiekiem staje się coraz trudniejsza. Bez względu na to, jak bardzo starasz się dbać o dietę i regularną aktywność fizyczną, metabolizm po 40. roku życia zaczyna zwalniać.

Wraz z tym procesem organizm nie tylko szybciej przybiera na wadze, ale także gorzej radzi sobie z usuwaniem nadmiaru cholesterolu. W takich przypadkach pomocne mogą być statyny.

Ponieważ choroby układu krążenia pozostają główną przyczyną zgonów, niepełnosprawności i wydatków na opiekę zdrowotną wśród mężczyzn i kobiet w wieku 65 lat i starszych - statyny, wraz ze zdrową dietą i regularnymi ćwiczeniami, stanowią jedną z najskuteczniejszych strategii na rzecz zdrowia układu krążenia na poziomie indywidualnym i populacyjnym

- powiedział Gregg Fonarow, profesor kardiologii z University of California w Los Angeles i rzecznik American Heart Association.

To grupa leków stosowanych w celu obniżenia poziomu cholesterolu we krwi, zwłaszcza frakcji LDL (tzw. "złego" cholesterolu). Są zalecane osobom z nieprawidłowym profilem lipidowym, chorobami układu sercowo-naczyniowego (choroba wieńcowa, miażdżyca, przebyty zawał lub udar), cukrzycą lub dziedzicznymi zaburzeniami lipidowymi.

Udowodniono, że statyny znacznie zmniejszają liczbę śmiertelnych i nieśmiertelnych zdarzeń sercowo-naczyniowych u osób bez znanej choroby sercowo-naczyniowej, nawet wśród mężczyzn i kobiet z poziomem cholesterolu uważanym za mieszczący się w normie

- dodał ekspert.

Jednak, jak każdy lek, statyny wykazują pewne skutki uboczne, które mogą wpływać na jakość życia pacjentów.

Statyny a zaburzenia snu

Statyny to popularne leki stosowane w leczeniu wysokiego poziomu cholesterolu, których wpływ na jakość snu nie jest w pełni zrozumiały. Badanie opublikowane w 2023 roku w Journal of Health Inequalities wykazało, że osoby stosujące atorwastatynę lub rosuwastatynę częściej skarżyły się na problemy z jakością snu.

Uczestnicy badania zgłaszali zwiększoną liczbę nocnych wybudzeń, trudności z zasypianiem oraz wczesne budzenie się

- czytamy w raporcie z badania.

Niestety wyniki te są ograniczone, ponieważ zostały poparte obserwacją jedynie 135 osób.

Wpływ statyn na sen może być również związany z tzw. efektem nocebo (odwrotnością placebo). Jest to zjawisko, w którym pacjent doświadcza skutków ubocznych leku, których się spodziewa, mimo że nie mają one rzeczywistego związku z farmakoterapią.

Podobne mechanizmy mogą występować również w kontekście innych, dobrze znanych działań niepożądanych, takich jak bóle mięśni czy zmiany nastroju.

Aby lepiej zrozumieć, jak statyny mogą wpływać na sen, przeprowadzono metaanalizę, której rezultaty opublikowano w Archives of Medical Science. W badaniu uwzględniono wyniki pięciu wcześniejszych prac, w których zastosowano zaawansowane techniki monitorowania snu obejmujące zarówno osoby stosujące leki, jak i grupy kontrolne.

Stosowanie statyn nie miało istotnego wpływu na ogólny czas snu, efektywność snu ani czas potrzebny na zaśnięcie

- wykazał raport.

Co ciekawe, badania pokazały, że leki na cholesterol mogły zmniejszyć liczbę nocnych wybudzeń, ale efekt ten był marginalny i nie miał większego znaczenia klinicznego.

Istnieje kilka hipotez, które próbują wyjaśnić, dlaczego statyny mogłyby wywoływać zaburzenia snu u niektórych pacjentów. Jedna z hipotez zakłada, że mogą wpływać na poziom melatoniny - hormonu odpowiedzialnego za regulację cyklu snu i czuwania.

Melatonina jest syntetyzowana z tryptofanu, który także odgrywa rolę w produkcji serotoniny, ważnego neurotransmitera regulującego nastrój i sen. Statyny mogą wpływać na te procesy i przyczyniać się do zaburzeń snu u niektórych pacjentów.

Ponadto mogą oddziaływać na układ nerwowy poprzez modulowanie procesów zapalnych. Wiele badań wykazuje, że stan zapalny w organizmie może zaburzać jakość snu. Statyny, które zmniejszają zapalenie, mogą niekiedy wprowadzać zmiany w cyklu snu, choć dowody na ten temat są wciąż niejednoznaczne.

Bez wątpienia konieczne są dalsze badania na temat wpływu statyn na jakość snu. Dotychczasowe wyniki są niejednoznaczne, niektóre udowodniają pozytywny wpływ leków na jakość snu, a inne wskazują, że statyny odpowiadają za bezsenność i częste pobudki.

Jak minimalizować ryzyko zaburzeń snu?

Jeśli problemy ze snem pojawiły się po rozpoczęciu terapii statynami, warto skonsultować się z lekarzem w celu ewentualnej zmiany leku lub dostosowania dawki. Istnieje również możliwość zmiany pory zażywania preparatu.

Ważne jest zwrócenie uwagi na czynniki zewnętrzne, które mogą pogarszać jakość snu, takie jak kofeina, alkohol, nadmiar stresu czy nieodpowiednie warunki do snu. W wielu przypadkach stosowanie technik relaksacyjnych (medytacja, joga czy ćwiczenia oddechowe) może pomóc w obniżeniu napięcia i poprawie jakości snu.

Zaleca się również zmianę stylu życia. Regularna aktywność fizyczna, zdrowa dieta oraz techniki redukcji stresu mogą poprawić jakość snu i złagodzić ewentualne negatywne efekty przyjmowania statyn. Jeśli problemy będą się utrzymywać, lekarz może rozważyć wprowadzenie dodatkowych środków wspomagających sen, takich jak melatonina lub leki nasenne.

Zobacz galerię 7 zdjęć

Paula Komendarczuk