Kolchicyna - działanie, wskazania, dawkowanie, środki ostrożności

Kolchicyna jest alkaloidem pozyskiwanym z Colchicum autumnale (Zimowita jesiennego), znanego częściej jako wykorzystywana w kuchni przyprawa - szafran. Jakie zastosowanie ma kolchicyna? Jak należy ją prawidłowo dawkować? Środki ostrożności zalecane przy stosowaniu kolchicyny.

Spis treści

1. Kolchicyna - działanie
2. Kolchicyna - wskazania do stosowania
3. Kolchicyna - dawkowanie
4. Kolchicyna - środki ostrożności i działania niepożądane
5. Kolchicyna - przeciwwskazania

Kolchicyna - działanie

Głównym mechanizmem działania kolchicyny jest depolimeryzacja mikrotubul, która prowadzi do zahamowania cyklu komórkowego, ale również zahamowania ruchliwości, podziału i wytwarzania chemokin czy IL-1 przez neutrofile. Ten mechanizm działania wskazuje więc na działanie przeciwnowotworowe oraz przeciwzapalne kolchicyny.

Kolchicyna - wskazania do stosowania

Ze względu na zbyt wysoką toksyczność przy dawkach niezbędnych do leczenia nowotworów, kolchicyna nie jest wykorzystywana w tym kierunku. 

Kolchicyna nie wpływa na stężenie kwasu moczowego we krwi i w tkankach, jednak głównym wskazaniem do jej stosowania jest leczenie choroby, której główną przyczyną jest jego wytrącanie się w tkankach - dny moczanowej (podagry). 

Dodatkowo kolchicyna wykorzystywana jest w terapiach chorób sercowo-naczyniowych o podłożu zapalnym (miażdżyca, zapalenie osierdzia). Wpływa ona na ograniczenie występowania niepożądanych zdarzeń sercowo-naczyniowych, zmniejszenie ryzyka nawrotu zapalenia osierdzia czy wystąpienia migotania przedsionków po zabiegach kardiochirurgicznych. 

Innymi działaniami kolchicyny jest hamowanie przekształcania prokolagenu w kolagen oraz prewencja zapaleń wywołanych przez depozyty wapniowe.

Kolchicyna - dawkowanie

Dawkowanie kolchicyny w leczeniu ostrego napadu dny moczanowej polega na podaniu dawki preparatu odpowiadającej 1 mg kolchicyny, a po godzinie podanie dawki odpowiadającej 0,5 mg kolchicyny. W przypadku nieustąpienia objawów dawkę odpowiadającą 0,5 mg kolchicyny należy powtórzyć. W następnej dobie należy podać trzykrotnie dawkę odpowiadającą 0,5 mg kolchicyny. 

Profilaktyka ostrych napadów dny moczanowej polega na przyjmowaniu dawki odpowiadającej 0,5 mg kolchicyny raz lub dwa razy na dobę.

Kolchicyna - środki ostrożności i działania niepożądane

Zmniejszenie dawki jest niezbędne u pacjentów z niewydolnością nerek lub wątroby. Również przyjmowanie leków takich jak: klarytromycyna, erytromycyna, cyklosporyna, disulfiram, ketokonazol, werapamil, statyny czy fibraty należy zmniejszyć dawkę, gdyż stosowanie równocześnie tych leków z kolchicyną może zwiększyć jej stężenie we krwi i zwiększyć ryzyko poważnych działań niepożądanych. Mogą wystąpić zaburzenia szpiku kostnego, miopatia czy rabdomioliza (rozpad mięśni szkieletowych). 

Wyżej wymienione działania niepożądane są rzadkie. Do częstych działań niepożądanych należą natomiast zaburzenia żołądkowo-jelitowe takie jak biegunki, nudności czy wymioty i w przypadku ich wystąpienia należy przerwać stosowania kolchicyny.

Możliwe jest wystąpienie zawrotów głowy należy więc zachować ostrożność w przypadku prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn.

Kolchicyna może wpływać na zmniejszenie wchłaniania witaminy B12.

Kolchicyna - przeciwwskazania

Przeciwwskazaniem do stosowania kolchicyny są:

• ciężka niewydolność nerek lub wątroby
• ciąża lub okres karmienia piersią
• nieprawidłowy skład krwi

Barbara Tuchowska