INHALATOR – czym jest i jak działa? Rodzaje inhalatorów

Inhalator to urządzenie medyczne umożliwiające podawane leku bezpośrednio do dróg oddechowych. Przeznaczone jest do leczenia wziewnego dla dzieci i dorosłych. Inhalator można stosować zarówno w leczeniu szpitalnym, jak i w warunkach domowych. Na rynku dostępnych jest kilka rodzajów inhalatorów. Do najpopularniejszych zalicza się: ciśnieniowe i proszkowe zaliczane do grupy tzw. inhalatorów kieszonkowych oraz pneumatyczne i ultradźwiękowe nazywane inaczej nebulizatorami. Dowiedzmy się w takim razie więcej szczegółów na temat inhalatora!

Spis treści

1. Kiedy używać inhalatora?
2. Jakie są rodzaje inhalatorów?
3. Jak wybrać inhalator?
4. Inhalator: przeciwwskazania
5. Inhalator: jak pielęgnować?

Inhalator to urządzenie potrzebne do wykonania zabiegu inhalacji (tzw. leczenia wziewnego) polegającej na wdychaniu roztworu leków lub aerozoli. Od rozmiaru cząsteczki leku wyrażanej w mikronach zależy to, gdzie one dotrą i wchłoną się w trakcie inhalacji, czyli:

• powyżej 8 µm w górnych drogach układu oddechowego (nos, gardło),
• 5 µm – 8 µm w tchawicy w górnych drogach układu oddechowego,
• 2 µm - 5 µm w oskrzelach i oskrzelikach,
• 0,5 µm - 3 µm w pęcherzykach płucnych.

Podawanie leków, w tym niektórych antybiotyków, w formie pary wodnej lub aerozolu ułatwia oddychanie i wykrztuszanie wydzieliny oraz działa przeciwzapalnie i rozkurczowo na oskrzela.

Zatem inhalator pomoże w powrocie do zdrowia podczas leczenia infekcji dróg oddechowych oraz przy przeziębieniu, kaszlu i zatkanym nosie. To urządzenie przyda się całej rodzinie, szczególnie w okresie wzmożonych infekcji i wiosennych alergii. Aby inhalator służył zarówno dzieciom, jak i dorosłym, najlepiej wybrać inhalator z możliwością regulacji wielkości wytwarzanych cząsteczek. Jest to rozwiązanie optymalne, pozwalające na ustawienie rozmiarów cząsteczek dopasowanych do rodzaju schorzenia oraz miejsca, gdzie lek powinien zostać wchłonięty. Dobry inhalator, który jest wyposażony w tę funkcję, wytwarza cząsteczki w rozmiarach minimum 1-5 μm (mikronów). Dzięki niej urządzenie ma bardziej wszechstronne zastosowanie.

Inhalator jest łatwy w użyciu, ale momentami nieco głośny. Urządzenie wytwarza dźwięki, które mogą obniżyć komfort zabiegu inhalacji, szczególnie wywołując stres u małych dzieci. Eksperci zalecają, aby podczas wyboru urządzenia zwrócić uwagę na poziom głośności kompresora – powinien wynosić mniej niż 60 dBA, co pozytywnie wpłynie na samopoczucie podczas zabiegu.

Kiedy używać inhalatora?

Wcześniej już wspomnieliśmy, że inhalator to urządzenie, które warto mieć, jeśli zmagamy się przewlekłymi chorobami dróg oddechowych. Eksperci rekomendują inhalator dla osób, które zmagają się dolegliwościami takimi jak:

• astma,
• katar sienny tzw. alergiczny,
• mukowiscydoza,
• nawracające zapalenie zatok,
• przeziębienie,
• przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP),
• przewlekły nieżyt gardła i nosa,
• różnego rodzaju alergie wziewne,
• zapalenie krtani,
• zapalenie płuc i oskrzeli.

Eksperci zalecają również stosowanie inhalatora w celach profilaktycznych, szczególnie przez osoby, które pracują w trudnych warunkach.

Jakie są rodzaje inhalatorów?

Leczenie inhalatorami uznaje się za bezpieczne i wygodne. Dlatego warto zainwestować w inhalator, ponieważ jest pomocny w podawaniu leków podczas infekcji układu oddechowego. Stosunkowo jest tanim urządzeniem, które możemy kupić w aptekach i sklepach medycznych. Wybór dostępnych modeli inhalatorów jest spory. Jakie są rodzaje inhalatorów?

Inhalator ciśnieniowy dozujący

Inhalator ciśnieniowy dozujący (pMDI – pressurized metered dose inhaler) składa się z:

• pojemnika „pod ciśnieniem”, który zawiera lek i gaz (najczęściej HFA – tetrafluoroetan, a sporadycznie – związki freonowe) w skompresowanej formie,
• ustnika wyposażonego w mechanizm uwalnia lekarstwo.

Jak działa? Naciśnięcie przystawki ciśnieniowej w tym inhalatorze doprowadzi do uwolnienia określonej dawki leku w postaci sprężonego gazu. W trakcie inhalacji musimy pamiętać o tym, aby skoordynować głęboki wdech z momentem uwolnienia leku. Użytkowanie inhalatora ciśnieniowego ułatwia przystawka objętościowa, powstała z myślą o dzieciach i osobach starszych.

Inhalator proszkowy

Inhalator proszkowy (DPI – dry powder inhaler) zawiera suchą substancję leczniczą m.in. w kapsułce, która podczas inhalacji ulegnie przekłuciu lub rozgnieceniu. O wielkości uwolnionej dawki decyduje siła wykonanego wdechu. Tym o to sposobem uwalnia się proszek w komorze inhalatora, a następnie zostanie zdeponowany w płucach podczas wdechu.

Istnieje kilka rodzajów inhalatorów proszkowych DPI, takich jak: aerolizer, dysk, handihaler, turbohaler i nobolizer. W niektórych tych modelach jest funkcja ustawienia wielkości dawki leku.

Inhalator pneumatyczny

Inhalator pneumatyczny jest dostępny zarówno w wersji przenośnej, jak i stacjonarnej. Wykorzystywany jest do podawania praktycznie wszystkich postaci leku. Inhalator jest podłączony do sprężarki za pomocą gumowego wężyka. Działa na takiej zasadzie, że tłoczy sprężone powietrze, które sprawia, że z leku powstaje aerozol do inhalacji. Wytwarzany jest w inhalatorze, a jego jakość zależy m.in. od wytwarzanego ciśnienia.

Inhalator ultradźwiękowy

Inhalator ultradźwiękowy (inaczej nebulizator) stosowany jest do określonych rodzajów leków. Podwyższona temperatura podczas inhalacji mogłaby zamienić strukturę niektórych substancji. Urządzenie zamienia lekarstwo w aerozol dzięki ultradźwiękom tworzonym za pomocą generatora.

Inhalator ultradźwiękowy jest najczęściej wykorzystywany do:

• nawilżania dróg oddechowych, na przykład solą hipertoniczną,
• podawania mukolityków tzw. leków, które powodują upłynnienie i zmniejszenie lepkości śluzu w drogach oddechowych,
• leczenia mukowiscydozy,
• rehabilitacji oddechowej.

Nie zaleca się robienia inhalacji ultradźwiękowej w przypadku noworodków i dzieci do 1. roku życia.

Inhalator MESH

Inhalator MESH (membranowo-siateczkowy) uchodzi za urządzenie kompaktowe nowej generacji. W pełni wykorzystuje zainstalowaną wibrującą, perforowaną membranę, która wytwarza lek w postaci dobrej jakości aerozolu. Działa cicho i bardzo wydajnie, mimo że jest zasilany wyłącznie bateriami.

Jak wybrać inhalator?

Kupując inhalator, pamiętajmy, że liczy się jego działanie i skuteczność, a nie wygląd. Warto zwrócić uwagę na parametry, jakimi są:

• wielkość cząsteczek wytwarzanego aerozolu – od czego uzależniony jest proces wchłaniania leku,
• czas inhalacji – zmienne tempo zabiegu,
• poziom hałasu – im ciszej chodzi inhalator, tym lepiej – zwłaszcza jeśli użytkowany jest przez dzieci,
• dodatkowe akcesoria – ułatwiające zabieg inhalacji np. maska dla dzieci i dorosłych, ustniki, przewody powietrzne, filtry itp.

Inhalator: przeciwwskazania

Inhalator może być używany zarówno przez dorosłych, jak i dzieci. Natomiast niektóre osoby powinny unikać urządzenia, jeśli:

• są uczulone na związki występujące w parze wodnej,
• chorują na niewydolność serca, gruźlicę,
• mają wysoką gorączkę lub krwotoki z dróg oddechowych.

Inhalator: jak pielęgnować?

O inhalator, tak jak o inne urządzenia, musimy odpowiednio dbać i go pielęgnować. Z biegiem czasu również będzie wymagana zmiana pewnych komponentów, jak na przykład filtry. Jeśli inhalator będzie właściwie użytkowany, to posłuży dłużej nam i całej rodzinie. Jak powinna przebiegać prawidłowa konserwacja inhalatorów w warunkach domowych?

• Dokładnie myć oraz odkażać akcesoria po każdym zastosowaniu w celu uniknięcia wystąpienia podrażnień, owrzodzeń czy zakażeń jamy ustnej. Najlepiej przeczytać zalecenia producenta dot. czyszczenia inhalatora, umieszczone na ulotce.
• Wymieniać systematycznie filtry do inhalatorów, co może zależeć od częstotliwości użytkowania urządzenia i ilości wypracowanych przez niego godzin.
• Czyścić i dezynfekować maseczkę, m.in. za pomocą wrzątku, wyparzanie z pomocą domowych sterylizatorów czy umycie w zmywarce.

Anna Tłustochowicz