Fibraty: jak działają i kiedy je stosować?

Fibraty są lekami stosowanymi w celu obniżenia ryzyka sercowo-naczyniowego u pacjentów z wysokim poziomem cholesterolu we krwi. Zaburzenia lipidowe są jednymi z najczęściej wykrywanych nieprawidłowości w trakcie rutynowych wizyt u lekarzy pierwszego kontaktu. W takich wypadkach możemy usłyszeć, że nasz poziom "złego cholesterolu" jest zbyt wysoki. Nigdy nie wolno lekceważyć takiej diagnozy. Przeczytaj, na czym polega działanie fibratów i jakie są wskazania do ich zażywania.

Spis treści

1. Jak działają fibraty?
2. Kiedy stosować fibraty?
3. O czym warto pamiętać w czasie stosowania fibratów?
4. Jakie są możliwe działania niepożądane fibratów?
5. Czy wszystkie leki można przyjmować z fibratami?

Fibraty, obok statyn, to najbardziej popularne leki stosowane w terapii zaburzeń lipidowych. Czym się od siebie różnią te dwie grupy leków? Statyny obniżają poziom "złego cholesterolu" czyli LDL. Fibraty obniżają poziom trójglicerydów oraz podnoszą poziom "dobrego cholesterolu".

Nieprawidłowy poziom lipidów ma znaczący wpływ na funkcjonowanie układu krwionośnego. Zaburzenia te w pierwszej kolejności prowadzą do powstawania zmian miażdżycowych. Rezultatem miażdżycy mogą być choroba wieńcowa serca, zaburzenia rytmu serca oraz udar mózgu. Wczesne podjęcie odpowiedniej terapii pozwala na przedłużenie oraz podniesienie jakości życia.

Istotnym elementem terapii zaburzeń lipidowych jest zmiana stylu życia. Jeżeli ten problem nas dotyczy, powinniśmy zacząć przykładać dużą wagę do zdrowych posiłków, regularnej aktywności fizycznej oraz ograniczenia stresu. Jeżeli mamy nałogi, powinniśmy stoczyć z nimi walkę. Niestety w większości wypadków, sam zdrowy styl życia nie jest wystarczający i konieczne jest wprowadzenie leków.

Jak działają fibraty?

Działanie fibratów opiera się w pierwszej kolejności na obniżeniu poziomu trójglicerydów we krwi. Kolejnym korzystnym działaniem tych leków jest podnoszenie poziomu HDL, czyli "dobrego cholesterolu". Ich wpływ na poziom LDL, czyli "złego cholesterolu" jest niewielki. Efektem tego jest zatrzymanie rozwoju zmian miażdżycowych. Fibraty mogą odgrywać również istotną rolę w prewencji zakrzepów. Badania wykazują że ta grupa leków w znaczącym stopniu zmniejsza ryzyko zawałów serca.

Leki z grupy fibratów są często zalecane pacjentom chorym na cukrzycę u których wystąpiły zaburzenia lipidowe. Chorobie tej zwykle towarzyszy podwyższony poziom TG oraz obniżony poziom HDL. Fibraty pomagają poprawić profil lipidowy tak, aby trójglicerydy i "dobry cholesterol" uzyskały odpowiednie wartości. Z badań klinicznych wynika że leczenie tymi lekami jest szczególnie korzystne dla osób cierpiących na nadwagę, otyłość oraz hiperinsulinemię.

Kiedy stosować fibraty?

Fibraty są kategorią leków które można stosować tylko z przypisu lekarza. Zazwyczaj przed wypisaniem recepty specjalista zaleca wykonanie badań pod nazwą lipidogram. Kolejnym istotnym elementem badań jest ustalenie ryzyka wystąpienia zaburzeń wieńcowych serca. Na podstawie wyników lekarz określa czy konieczne jest wprowadzenie leków.

Jeżeli zaburzenia są na niskim poziomie zazwyczaj zaleca się metody niefarmakologiczne, czyli tak zwany zdrowy styl życia.

Jeżeli mimo zmian w diecie oraz aktywności fizycznej, wyniki ulegną pogorszeniu, przychodzi czas na wypisanie leków: statyn lub fibratów. Statyny wypisywane są w przypadku w którym lekarz chce obniżyć LDL, czyli "zły cholesterol" u pacjenta.

Fibraty zalecane są w celu obniżenia poziomu trójglicerydów oraz podniesienia poziomu "dobrego cholesterolu" (HDL). Czasami stosuje się terapię skojarzoną lekami z dwóch tych grup.

Fibraty nie powinny być stosowane przez osoby cierpiące na choroby nerek. Przeciwwskazaniem do stosowania tej grupy leków są również poważne zaburzenia wątroby, kamica żółciowa oraz zapalenie trzustki.

Fibraty nie powinny być przyjmowane w trakcie ciąży i laktacji. Zdarza się jednak że leki te są stosowane mimo tych przeciwwskazań po konsultacji z lekarzem.

O czym warto pamiętać w czasie stosowania fibratów?

Stosując farmakologiczne leczenie zaburzeń lipidowych nie można zapominać o właściwej diecie. Zaleca się ograniczenie spożycia pokarmów bogatych w nasycone tłuszcze zwierzęce. Warto wykluczyć nadmiernie obciążającą pracę fizyczną. Polecana jest spokojna, regularna aktywność fizyczna, taka jak spacery lub jazda na rowerze. Odradzane są sporty ekstremalne i wysiłkowe. Leczenie fibratami warto łączyć z suplementacją olejem rybim, bogatym w kwasy omega.

W trakcie stosowania tych leków należy pamiętać o regularnych badaniach lekarskich. Istotne jest kontrolowanie funkcji nerek oraz wątroby w trakcie terapii. Fibratów nie należy odstawiać samodzielnie, bez konsultacji ze specjalistą. Istotne dla dobrego samopoczucia i ograniczenia działań niepożądanych jest regularne przyjmowanie zaleconych dawek.

Czytaj też:

Jakie są normy cholesterolu?

Dieta na obniżenie cholesterolu: co można jeść?

Ćwiczenia na obniżenie poziomu cholesterolu

Jakie są możliwe działania niepożądane fibratów?

Fibraty należą do grupy leków bezpiecznych, jednak tak jak praktycznie wszystkie leki, wywołują działania niepożądane. Przy stosowaniu tych leków częste są bóle brzucha, nudności oraz biegunki. Do poważniejszych konsekwencji leczenia fibratami należą uszkodzenia wątroby. W trosce o ten narząd w trakcie terapii należy regularnie wykonywać próby wątrobowe.

Czy wszystkie leki można przyjmować z fibratami?

Fibraty wchodzą w interakcje z niektórymi lekami, z tego względu należy informować lekarzy o ich przyjmowaniu. Należy szczególnie uważać na leki przeciwzakrzepowe, ponieważ to połączenie może doprowadzić do nadmiernego rozrzedzenia krwi. Połączenie fibratów z glitazonami, które są stosowane w leczeniu cukrzycy typu 2, może doprowadzić do gwałtownego spadku poziomy cukru.

Cyklosporyna i fibraty są rzadziej występującym połączeniem leków które może wywołać interakcje. Należy na nie uważać ponieważ to połączenie może doprowadzić do poważnych zaburzeń pracy nerek. Cyklosporyna jest lekiem podawanym po przeszczepach w celu zmniejszenia ryzyka ich odrzucenia.

Źródła:

1. Fibraty - rola i mechanizmy działania hipolipemizującego P. Sobieraj, J. Lewandowski, K. Dęmbe, P. Krasnodębski, Medycyna Faktów Vol. 8/Nr 4(29)/2015, 24-3, dostęp on-line
2. Statyny i fibraty w praktyce klinicznej -zalety i ograniczenia, Barbara Cybulska, Longina Kłosiewicz-Latoszek, Przew Lek 2003, 6, 7/8, 26-35, dostęp on-line

O autorze

mgr farmacji Sara Janowska

Doktorantka interdyscyplinarnych studiów doktoranckich z zakresu nauk farmaceutycznych i biomedycznych realizowanych na Uniwersytecie Medycznym w Lublinie oraz Instytucie Biotechnologii w Białymstoku.Absolwentka studiów farmaceutycznych na Uniwersytecie Medycznym w Lublinie ze specjalizacją Lek Roślinny. Uzyskała tytuł magistra broniąc pracy z dziedziny botaniki farmaceutycznej na temat właściwości antyoksydacyjnych ekstraktów pozyskanych z dwudziestu gatunków mchów. Obecnie w pracy naukowej zajmuje się syntezą nowych substancji przeciwnowotworowych oraz badaniem ich właściwości na liniach komórek nowotworowych. Przez dwa lata pracowała jako magister farmacji w aptece otwartej.

Czytaj więcej artykułów tej autorki

mgr farmacji Sara Janowska