Dlaczego nie wolno przyjmować przeterminowanych leków?

Weryfikacja

Autor: lek. Patryk Jasielski

W naszych domowych apteczkach zdarza się, że znajdujemy różne leki przeterminowane o miesiąc, dwa lub dłużej. Nasuwa się wówczas pytanie, czy wciąż nadają się one do wykorzystania. Dowiedz się, dlaczego nie powinno się przyjmować takich leków.

Spis treści

1. Przeterminowane leki są mniej skuteczne
2. Przeterminowane leki przekształcają się w szkodliwe substancje i mogą działać toksycznie na organizm
3. Co zrobić z przeterminowanymi lekami?

Każdy wyprodukowany przed producenta lek ma ściśle określony termin ważności, wskazujący do kiedy można dany preparat spożyć. Data przydatności leku do zastosowania wynika z przeprowadzonych badań. Dzięki temu ma się gwarancję, że lek będzie działał w pełni skutecznie i nie doprowadzi do zatrucia. Spożycie przeterminowanych preparatów może mieć różne konsekwencje dla zdrowia.

W części przypadków nic się nie wydarzy. Mogą się jednak zdarzyć sytuację, że lek zadziała słabiej lub wywoła biegunkę. Czasem jednak może dojść do poważniejszego w skutkach zatrucia. Dlaczego zatem nie wolno przyjmować przeterminowanych leków?

Przeterminowane leki są mniej skuteczne

Każdy lek posiada substancje chemiczne, odpowiedzialne za ich działanie. Wykazują one określony okres półtrwania, po upłynięciu którego połowa leku rozkłada się do innych związków. Dla każdego leku jest to inny, indywidualny czas, zbadany przez producenta preparatu.

Dlatego przeterminowane leki mogą już nie mieć wyjściowych 100% substancji czynnej, lecz mniej, bo część uległa już rozkładowi. W przypadku niektórych leków nie ma to tak wielkiego znaczenia.

Leki przeciwbólowe w części rozłożone będą po prostu mniej skuteczne. Problem stanowią leki stosowane w chorobach przewlekłych które muszą być przyjmowane w sposób ciągły, w odpowiednio dobranej dawce, tak by optymalnie działały.

Za przykład posłużyć mogą leki przeciwzakrzepowe, takie jak warfaryna czy acenokumarol oraz leki na nadciśnienie. Te pierwsze w odpowiedniej dawce chronią przed zakrzepicą i groźnymi konsekwencjami, takimi jak udar mózgu.

Zbyt niska dawka może nie zapewnić wystarczającej ochrony i doprowadzić do udaru. Te drugie zaś zapewniają dobrą kontrolę ciśnienia, która może ulec zaburzeniu przy niższej dawce.

Przeterminowane leki przekształcają się w szkodliwe substancje i mogą działać toksycznie na organizm

Tak jak wcześniej już wspominano, przeterminowane leki mogą ulegać rozkładowi z wydzielaniem różnych, w części przypadków niebezpiecznych dla zdrowia metabolitów. Mogą one wywoływać różne, często niespodziewane reakcje organizmu. Większośc z nich jest niegroźna i powoduje krótkotrwałą biegunkę czy ból brzucha.

Niektóre osoby mogą mieć uczulenie na powstające z degradacji leku metabolity. W takim wypadku może dojść do wystąpienia ostrej reakcji alergicznej, ze wstrząsem anafilaktycznym włącznie. W literaturze opisywane są także przypadki wystąpienia uszkodzenia cewek nerkowych pod postacią zespołu Fanconiego, po zastosowaniu przeterminowanych tetracyklin, będących antybiotykami.

Jest to poważne schorzenie nerek, wiążące się z utratą różnych substancji wraz z moczem. Dlatego tak ważne dla zdrowia jest nieprzyjmowanie przeterminowanych leków, gdyż nigdy nie wiadomo czy i do jakich substancji się rozłożą i jak zareaguje na nie organizm.

Co zrobić z przeterminowanymi lekami?

Po znalezieniu przeterminowanych leków w domowej apteczce, pierwszą pojawiająca się myślą jest najzwyklejsze wyrzucenie ich do kosza na śmieci. Nie powinno się jednak tego robić. Substancje zawarte w lekach mogą bowiem nie rozkładać się przez lata i zatruwać środowisko.

Dlatego środki farmaceutyczne po terminie ważności powinno się zanieść do apteki, gdzie znajdują się specjalnej kontenery na tego typu produkty. Daje to gwarancje, że przeterminowane leki będą odpowiednio zutylizowane i bezpieczne dla otoczenia.

lek. Patryk Jasielski