Chryzantemy: kwiaty długiego życia. Lecznicza herbata z chryzantemy

2020-10-31 11:02

Chryzantemy to dla nas zwykle kwiaty, którymi przystrajamy groby naszych bliskich – zwłaszcza w dzień Wszystkich Świętych. Jednak właściwości lecznicze chryzantem były wykorzystywane już od wieków. Starożytni Chińczycy uważali, że chryzantemy są tak bogate w witaminy i składniki mineralne, że ich spożywanie przedłuża życie. W jaki sposób chryzantema wzmacnia nasze zdrowie i jak przygotować leczniczą herbatę z chryzantemy na przeziębienie i odchudzanie?

Chryzantemy: kwiaty długiego życia. Lecznicza herbata z chryzantemy — Autor: Getty Images

Spis treści

Chryzantemy: pochodzenie
Chryzantemy: symbolika
Chryzantemy: składniki odżywcze
Chryzantemy: właściwości lecznicze
Chryzantemy: herbata lecznicza z chryzantem – przepis
Chryzantemy: w kuchni

Chryzantemy: pochodzenie

Chryzantemy (Dendranthema Des Moul) to jeden z rodzajów bylin lub półkrzewów z rodziny astrowatych. Nazwa: chryzantema pochodzi od 2 greckich słów: chrysos - złoty i anthemon – kwiat. W Polsce chryzantema nazywana jest także złocieniem, bo w niektórych światowych klasyfikacjach roślin zaliczana jest właśnie do rodziny złocieni (Chrysanthemum).

Chryzantemy wywodzą się z Chin. Z zapisów historycznych wynika, że kwiaty te rosły naturalnie lub uprawiano je w Państwie Środka już w XV wieku przed Chrystusem.

Do rodziny chryzantem należy ok. 50 gatunków, które w stanie dzikim rosną przede wszystkim na terenach Azji – w Chinach, Japonii, Korei i Mongolii. W Polsce mamy jeden gatunek dzikiej chryzantemy – tzw. chryzantema Zawadzkiego, na którą można natknąć się w Pieninach.

Chryzantemy są u nas przede wszystkim roślinami uprawnymi - rabatowymi, doniczkowymi oraz na tzw. kwiat cięty – bardzo trwały, zachowuje świeżość nawet do 4 tygodni.

Chryzantemy są niezwykle różnorodnymi kwiatami o wielu:

kształtach: pojedyncze, kuliste, półkuliste, parasolkowate, anemonowe, pomponowe, łyżeczkowe, igiełkowe, pajęczaste, półpełne, płaskie, kędzierzawe i fantazyjne,
kolorach: jednobarwne (m.in. białe, żółte, kremowe, łososiowe, różowe, czerwone, pomarańczowe, brązowe, purpurowe, zielone) i dwubarwne,
wielkościach: od dużych, pojedynczych kwiatów o średnicy sięgającej 25 cm po liczne, drobne kwiatki.

Chryzantemy: symbolika

Chryzantemy były dla Chińczyków tak cenne, że zabronili prawnie wywozu tych kwiatów i ich sadzonek z terenu państwa. A mimo to, chryzantemy przedostały się najpierw do Korei, a potem do Japonii. Tam, w VIII wieku, stały się tak popularnymi kwiatami, że stały się symbolem japońskiej monarchii i samego państwa.

Chryzantema tzw. złocista, o 16 płatkach, bohaterka polskiego tanga, które skomponowano na kilka dni przed wybuchem w Polsce II wojny światowej, w sierpniu 1939r., widnieje do dziś w herbie japońskiej rodziny cesarskiej, na pieczęci Cesarza Japonii, na rewersie tamtejszych monet i dokumentach państwowych, a od 1888 r. najważniejszym odznaczeniem japońskim jest Cesarski Order Chryzantemy.

W Chinach i Japonii obchodzone jest także i to bardzo hucznie Święto Chryzantemy, które przypada na dzień 9 września.

Do Europy chryzantemy sprowadzili Holendrzy i to w XVII w. Polacy dostrzegli ten kwiat jeszcze później, bo w XIX w.

Chryzantemy to rośliny, które mają bardzo bogatą symbolikę. W Azji kojarzone są ze słońcem, szacunkiem, perfekcją, prządkiem, radością i…. nieśmiertelnością. Podobnie pozytywnie i radośnie chryzantemy odbierane są przez mieszkańców USA, gdzie patronują listopadowi.

Natomiast w Europie i w Polsce chryzantemy symbolizują śmierć, smutek i żałobę. Uprawiane są najczęściej jako rośliny ozdobne na groby – zwłaszcza na Dzień Wszystkich Świętych i Dzień Zaduszny, rzadkiej do ozdabiania domów i posesji jesienią.

Chryzantemy: składniki odżywcze

W medycynie azjatyckiej chryzantemy to rośliny długowieczności. Jeśli przyjrzymy się witaminom, minerałom i innym składnikom chryzantem, takie skojarzenie nie dziwi. Chryzantemy zawierają bowiem m.in.:

potas
selen
cynk
magnez
witaminy z grupy B - kwas foliowy, niacynę i ryboflawinę
witaminę C
witaminę A - beta – karoten

Ale uwaga! Chryzantemy zawierają także składnik o nazwie: pyrethrin, który zabija owady atakując ich układ nerwowy. Dla człowieka, w dużych ilościach też może być szkodliwy. U niektórych osób, chryzantema, podobnie jak takie rośliny jak: mniszek lekarski, czy stokrotka może wywołać reakcje alergiczne.

Chryzantemy: właściwości lecznicze

W jaki sposób chryzantemy, dzięki swoim bogatym składnikom wpływają na nasze zdrowie? Specjaliści wymieniają wiele korzyści spożywania chryzantem, a do najważniejszych należą:

obniżają ciśnienie krwi zmniejszając ryzyko miażdżycy, zawału serca i udaru mózgu,
rozszerzają naczynia krwionośne, aby krew w nich swobodnie przepływała, co jest szczególnie ważne dla serca,
zmniejszają stany zapalne np. przy schorzeniach reumatycznych,
zabijają wirusy – m.in. te wywołujące grypę i przeziębienie,
obniżają gorączkę,
chronią oczy przed m.in. neuropatią siatkówki, zaćmą i zwyrodnieniem plamki żółtej,
regulują gospodarkę hormonalną,
wzmacniają kości i poprawiają ich gęstość,
zmniejszają obrzęki,
łagodzą podrażnienia i usuwają zaczerwienienia przy chorobach skóry, np. łuszczycy i różnego rodzaju egzemach, a także trądziku,
poprawiają ogólną kondycję skóry hamując proces starzenia,
uspokajają i relaksują,
wzmacniają układ odpornościowy,
przyśpieszają metabolizm, wspierając proces redukcji masy ciała przy leczeniu nadwagi i otyłości.

Chryzantemy: herbata lecznicza z chryzantem – przepis

Chryzantemy są spożywane głównie pod postacią naparu, herbaty, która zyskała sławę jako skuteczny napój na odchudzanie (jako „przyśpieszacz” przemiany materii) oraz na przeziębienie. W tym drugim przypadku, herbata z chryzantem nie tylko obniża gorączkę i łagodzi ból gardła, ale także doskonale wspiera układ immunologiczny w walce z chorobą.

Przygotowanie herbaty z chryzantem jest bardzo proste i nie wymaga jakiś specjalnych przygotowań. Po prostu, do filiżanki lub kubka wkładamy ok. 6-7 kwiatów chryzantemy – najlepiej drobnokwiatowej, a następnie zalewamy je gorącą, ale nie wrzącą wodą (w temperaturze ok. 90 st. C), a po kilku minutach napar jest gotowy do picia. Jeśli nie będzie nam odpowiadał jego smak, możemy go poprawić miodem, który dodatkowo wzmocni działanie samej chryzantemy.

Kwiaty chryzantem można zalewać kilka razy i za każdym razem uzyskamy napój o innych cechach smakowych i zapachowych. Co więcej, kwiaty chryzantemy możemy także dodawać do innych herbat: czarnej, zielonej lub owocowej bez obaw, że stracą one swoje walory zdrowotne.

Uwaga! Herbarta z chryzantem nie jest wskazana do spożycia przez osoby, które zażywają leki na nadciśnienie, insuliny w leczeniu cukrzycy i immunosupresanty.

Chryzantemy: w kuchni

W krajach Bliskiego Wschodu, chryzantemy, a zwłaszcza ich młode pędy, są popularnymi roślinami jadalnymi. Ze względu na swój lekko gorzki smak, liście chryzantemy są dodawane do sałatek jako alternatywa rukoli. Chryzantemy dodaje się także do sushi i zup, smaży lub… marynuje!

Czytaj też: